شرکتی که بیش از 4 دهه قبل در گاراژی واقع در شمال کالیفرنیا فعالیت خود را آغاز کرده بود، روز پنجشنبه به اولین شرکت سهامی عام 1 تریلیون دلاری در آمریکا تبدیل شد و رکوردی جاودانه از خود بر جای گذاشت.
در حوالی ظهر روز پنجشنبه به وقت محلی، قیمت هر سهم اپل در بازار بورس نزدک نیویورک از مرز 207 دلار عبور کرد تا درنهایت انتظار سرمایهگذاران و نیز علاقهمندان به دنیای فناوری برای دیدن دومین شرکت 1 تریلیون دلاری تاریخ بازارهای بورس جهان به سر برسد. پس از شرکت نفتی پترو چاینا که در سال 2007 تنها به مدت چند روز ارزش بازارش به بالاتر از یک تریلیون دلار رسیده بود – و اینک تنها حدود 206 میلیارد دلار ارزش دارد- ارزش بازار هیچ شرکت سهامی عامی در جهان به بیش از 1 تریلیون دلار نرسیده بود و اینک اپل بهعنوان یک شرکت غیرنفتی به این افتخار دست یافته است.
در ماه آوریل (11 فروردین تا 10 اردیبهشت) امسال ارزش هر سهم اپل به دلیل نگرانیهایی که در مورد کاهش تقاضای آیفون وجود داشت، از رشد بازمانده و در حوالی 160 الی 170 دلار درجا میزد، اما پس از آن بهتدریج اوضاع بهبود یافت و در اوایل هفته جاری میلادی پس از انتشار جدیدترین گزارش سهماهه اپل که حکایت از رشد 17 درصدی سود این شرکت نسبت به دوره مشابه سال گذشته داشت، دیگر بر هیچکس پوشیده نبود که اپل ظرف کمتر از یک هفته به اولین شرکت غیرنفتی 1 تریلیون دلاری تاریخ جهان تبدیل خواهد شد.
بر اساس گزارش اپل برای دوره سهماهه منتهی به 10 جولای (19 تیر) مجموع سود حاصل از فعالیتهای بخشهای نسبتاً نوپایی مانند اپاستور، اپل میوزیک و خدمات ابری اپل در این دوره سهماهه حدود 31 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشته است. از طرفی اپل تا پایان سهماهه سوم سال مالی خود، 134.54 میلیون گوشی آیفون به فروش رسانده است که رقم بسیار امیدوارکنندهای محسوب میشود.
این شرکت 42 ساله اینک از لحاظ ارزش بازار بیش از 115 میلیارد دلار با نزدیکترین رقیب خود یعنی آمازون فاصله دارد؛ آمازونی که انتظار میرود تا قبل از پایان سال جاری میلادی ارزش بازارش از مرز 1 تریلیون دلار عبور کند. ارزش کنونی اپل در حال حاضر از تولید ناخالص داخلی همه کشورهای جهان بهجز 16 کشور نخست فهرست اقتصادهای بزرگ صندوق بینالمللی پول بیشتر است.
جین مانستر، تحلیلگر بازار فناوری در آمریکا، در خصوص موفقیتهای اخیر اپل میگوید: «این موفقیتها خود گواه این هستند که اپل تا چه حد با زندگی ما عجین شده است. آنها همچنین بهترین شاهد برای اثبات بینش وسیع استیو جابز فقید هستند. اگر او زنده بود حتماً میگفت به شرکتی که به کمک او ساخته شده است، افتخار میکند. او احتمالاً دوباره به ما یادآوری میکرد که سادگی و کارآمدی از زیبایی مهمتر است».
اپل در سال 1976 در گاراژی واقع در منطقه معروف سیلیکون ولی که در شمال کالیفرنیا و بین شهرهای سنخوزه و سانفرانسیسکو قرار گرفته است، توسط دو دانشجوی انصرافی به نامهای استیو جابز و استیو وازنیک و دوست مشترک آنها رونالد وین تأسیس گردید و در اواخر سال 1980 بخشی از سهام شرکت بهصورت عمومی عرضه شد.
اولین محصول اپل به نام اپل-1 یک رایانه شخصی بدون کیس بود که در سال 1976 توسط استیو وازنیک طراحی و بهصورت دستساز تولید شد. پس از آنکه وضعیت اپل از لحاظ دسترسی به منابع مالی بهبود یافت و لوگوی معروفش تا حدی در بین مصرفکنندگان شهرت پیدا کرد، این شرکت اقدام به تولید رایانههای شخصی مکینتاش نمود؛ رایانهای که در واقع اولین محصول اپل بود که به تولید انبوه میرسید. اهمیت مکینتاش برای اپل و دنیای فناوری به حدی بود که استیو جابز در سال 2007 در مورد آن گفت: «مکینتاش نهتنها شرکت اپل بلکه کل صنعت رایانه را متحول کرد».
هنوز زمان زیادی از موفقیت مکینتاش در بازار نگذشته بود که اختلافات استیو جابز با جان اسکالی –که بعدها مدیرعامل اپل شد- شدت گرفت. جابز معتقد بود که شرکت باید در هنگام برنامهریزی برای توسعه محصولات جدید، بیشتر روی مصرفکنندگان تمرکز کند و بر سر این مسئله بهشدت با مخالفان خود ازجمله اسکالی درگیر بود. به گفته والتر ایزاکسون، نویسنده آمریکایی که زندگینامه استیو جابز را به رشته تحریر در آورده، جابز در روابط خود با دیگران معمولاً فردی بداخلاق، بیادب، خودخواه و زننده بوده است؛ خصوصیاتی که جان اسکالی بهشدت با آنها مخالف بود و نمیتوانست تحملشان کند.
کشمکشهای جابز و اسکالی درنهایت در سال 1985 به استعفا یا شاید اخراج محترمانه او از شرکتی که خودش در تأسیس آن نقش داشت، شد. پس از خروج جابز، سرعت پیشرفت اپل کند شد و این شرکت نتوانست آنطور که باید و شاید به انتظارات مشتریان متعصب خود پاسخ دهد. جابز اما بلافاصله شرکت رایانهای نکست را تأسیس کرد و با موفقیت چشمگیر در این شرکت، تواناییهایی خود را بار دیگر اثبات کرد. در سال 1997 اپل با پرداخت 425 میلیون دلار –که در آن زمان رقم نسبتاً چشمگیری برای خرید یک شرکت محسوب میشد- شرکت نکست را خرید و استیو جابز با سربلندی به اپل بازگشت.
پس از بازگشت جابز، اپل دوباره روی ریل پیشرفت قرار گرفت و در سال 1998 آیمک و یک سال پس از آن آیبوک را به بازار عرضه کرد. این دو محصول، بهویژه آیمک، با استقبال خوبی در بازار مواجه شدند و توانستند شرکتی را که خطر ورشکستگی را احساس میکرد، دوباره سودآور کنند. در سال 2006 اپل یکی از شاهکارهای خود به نام مکبوک را به دنیای فناوری عرضه کرد تا همه بدانند حضور جابز در اپل چه تفاوتهایی را رقم میزند. جابز دیگر خود به یک برند تبدیل شده بود؛ برندی با لباس یقه اسکی، شلوار جین و کفش ورزشی سفید.
مهمترین محصولاتی که جابز در طراحی آنها نقش داشت و هنوز هم جزو محصولات استراتژیک اپل محسوب میشوند، آیپاد، آیفون و آیپد بودند که به ترتیب در سالهای 2001، 2007 و 2010 به بازار معرفی شدند. هیچیک از این محصولات، در نوع خود نخستین نبودند یعنی نه آیپاد نخستین پخشکننده موسیقی بود، نه آیفون نخستین گوشی هوشمند و نه آیپد نخستین تبلت بازار؛ با این حال ابتکارات انقلابی جابز در طراحی این محصولات بهگونهای ساده اما شکیل و کاربردی باعث شد که این محصولات بهسرعت بازار را در اختیار بگیرند.
تنها 6 هفته قبل از مرگ استیو جابز در 5 اکتبر 2011، تیم کوک بهعنوان مدیرعامل اپل انتخاب شد. پیش از آن استیو جابز چندین بار به علت بیماری استعفای خود را به هیئتمدیره اپل ارائه داده بود اما هیئت مدیره همچنان تأکید داشتند وی به کار خود ادامه دهد. تیم کوک 57 ساله اگرچه جزو مؤسسان اپل نبود اما قبل از رسیدن به جایگاه مدیرعاملی، 13 سال در شرکت اپل حضور داشته و در سمتهای مدیریتی فعالیت کرده بود. به گفته جین مانستر، تیم کوک توجه ویژهای به جزئیات نشان میدهد و همواره بر ضرورت بهبود مستمر و بیوقفه محصولات و خدمات اپل تأکید دارد. وی نمونهای بارز از مدیرانی است که معتقدند افراد باید به جای گوش فرا دادن به تودهها، به آنچه باور دارند، عمل کنند.
در هر صورت ریشههای رکوردشکنی تاریخی اپل را باید در شعار «متفاوت بیاندیشید» این شرکت جستجو کرد؛ شعاری که به عمل تبدیل شده و اپل را در 42 سالگیاش به اولین شرکت غیرنفتی 1 تریلیون دلاری جهان تبدیل کرده است.