مجتبی بهاروند، نائب رئیس کمیسیون حملونقل اتاق ایران
«هند»، «ژاپن»، «چین» و «کرهجنوبی» چهار کشوری هستند که طبق گفته علی نورزاد معاون وزیر راهوشهرسازی کشور بیشترین رابطه و همکاری را در زمینه حملونقل با ایران دارند و اکثر آنها پروژههای ریلی هستند. مجتبی بهاروند نائبرئیس کمیسیون حملونقل اتاق ایران و رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی اتاق مشهد معتقد است ژاپن به لحاظ کیفیت باید در اولویت ایران قرار بگیرد اما در حال حاضر هند به دلیل مراودات و الزامات همکاریهای اقتصادی در اولویت پروژههای حملونقلی کشور قرار گرفتهاست. بهاروند در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران با گلایه از رقابتهای نابرابر بخش خصوصی با بخش دولتی و سایر بخشها و نهادها میگوید: «دولت بنگاهدارِ خوبی نیست. بخش خصوصی در این شرایط توان رقابت نخواهد داشت.»
نائبرئیس کمیسیون حملونقل اتاق ایران معتقد است از میان چهار کشوری که ایران برای پروژههای حملونقل با آنها در ارتباط است، ژاپن به لحاظ کیفیت در اولویت است اما به لحاظ همکاری و مراودات تجاری، هند باید در اولویت قرار بگیرد. او در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران میگوید: «اگر بخواهیم کار را به صورت اصولی انجام دهیم قطعاً ژاپن باید در اولویت باشد اما اکنون شرایط به گونهای است که هند در اولویت قرار میگیرد.»
بهاروند تأکید میکند که پاکستان در زمینه مسیرهای ترانزیتی، رقیب منطقهای ایران به شمار میآید؛ طبق گفته او این فاکتور دیگری است که نشان میدهد رابطه حملونقلی ایران با هند باید در اولویت قرار بگیرد. مسئله دیگری که بهاروند در مورد هند به آن اشاره میکند این است که این کشور احتمالاً تا سال 2050 به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل میشود و از این لحاظ تقویت روابط تجاری با این کشور میتواند سودآور باشد. او در مورد چین میگوید: «اما چین به این دلیل که بندر گوادر پاکستان را در برنامه خود قرار دادهاست، نمیتواند چندان در اولویت ما باشد.»
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در مورد مقرون به صرفه بودن پروژههای دریایی در برابر پروژههای ریلی اینطور توضیح میدهد: «به لحاظ سرمایهگذاری در حملونقل، به صورت کلی حملونقل دریایی در اولویت است چرا که عموماً نیازی به زیرساخت ندارد و هزینه زیادی به دنبال ندارد.» اما او در ادامه با اشاره به وضعیت داخلی در ایران میگوید: «در ایران با وجود اینکه پروژههای ریلی هزینهبر است در اولویت است چرا که در درازمدت صرفه اقتصادی بیشتری به دنبال خواهد داشت. به این ترتیب حمل با ریل در درازمدت مناسبتر است.»
البته پروژههای ریلی نیز گاهی باید با پروژههای حملونقل زمینی جایگزین شوند. بهاروند در این زمینه میگوید: «اصولاً حملونقل ریلی نسبت به حملونقل زمینی ارزانتر و اقتصادیتر است. اما گاهی برخی از محمولهها نیاز به فوریت دارند یا فاسدشدنی هستند؛ در این شرایط به ناچار باید به پروژههای زمینی روی بیاوریم.» او در همین راستا در مورد رابطه با هند میگوید: «در مورد هند نیز بهتر است پروژههای دریایی و سپس پروژههای ریلی را در اولویت قرار دهیم.»
دولت سعی دارد با ایجاد مشوقها و محرکهای مختلف، حضور بخش خصوصی را در عرصه حملونقل پررنگتر کند اما مسائلی وجود دارد که مانع این حضور میشود. نائبرئیس کمیسیون حملونقل اتاق ایران در مورد این موانع میگوید: «در ایران 80درصد از اقتصاد کشور، دولتی است. اکثر کارخانجات بزرگ کشور یا واحدهای بزرگ اقتصادی، دولتی هستند. بخش خصوصی اگر شبه دولتی نباشد، کوچک و ضعیف است.» او ادامه میدهد: «علاوه بر آن قوانین و مقررات مالیاتی نیز به گونهای است که مانع رقابت برابر بخش خصوصی با بخش دولتی و سایر بنیادها و نهادهای فعال در اقتصاد میشود.»
طبق گفته بهاروند تا زمانیکه بخش خصوصی در رقابت نابرابر با بخش دولتی باشد و انواع قوانین مالیاتی دستوپایش را بسته باشد توان حضور پررنگی را نخواهد داشت. او با اشاره به دو مشکل مالیات و رانت اطلاعاتی میگوید: «اگر مشکلات مالیاتی برطرف شود و اطلاعاتی که دولت از آن برخوردار است و ما از آنها محروم هستیم، برطرف شود میتوانیم در جهت شکوفایی اقتصادی گام برداریم.» او در پایان میگوید: «دولت همانطور که اکثر فعالان اقتصادی میگویند بنگاهدار خوبی نیست و باعث زیان آنها میشود. اما اگر کمی میدان به بخش خصوصی بدهد میتوان به شکوفایی اقتصادی امیدوار بود.»