سیامک پیربابایی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران
هفته گذشته عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی با انتشار یک یادداشت اینستاگرامی، رانت‌زایی دلار 4200 تومانی را تائید کرد و نوشت: اختصاص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی به علت طبیعت بازار در اقتصاد و ضعف سیستم توزیع و نظارت، نتوانسته در میان‌مدت از افزایش قیمت کالاهای اساسی جلوگیری کند و تدریجاً در بیشتر موارد این یارانه از مصرف‌کننده فاصله گرفته و نصیب واسطه‌ها شده است.
از رونمایی دلار 4200 تومانی 11 ماه می‌گذرد و هرچند از همان نخستین روزهایی که پای این نرخ ارز در اقتصاد ایران باز شد، کارشناسان و فعالان اقتصادی درباره رانت‌زایی این ارز هشدار دادند اما دولت همچنان برای حفظ ثبات بازار به تخصیص این ارز ترجیحی به واردات کالا ادامه داد.
همان زمان، در واپسین روزهای فروردین‌ماه 1397 درست هم‌زمان با التهاب بازار ارز و سردرگمی فعالان اقتصادی، کمیسیون سرمایه‌گذاری و کمیسیون پول و سرمایه در جلسه مشترک خود پیشنهاد تشکیل کمیته ارزی اتاق را به رئیس اتاق ایران دادند، تا از این طریق اتاق ایران بتواند نظرات بخش خصوصی را دنبال کرده و برای حل مشکلات موجود راهکار ارائه دهد و نهایتاً این راهکارها برای اجرایی شدن به دولت و مجلس ارائه شود. غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در نخستین نشست شورای روسای اتاق‌های سراسر کشور در سال 1397 این پیشنهاد را مطرح و اعلام کرد که کمیته ارزی به‌صورت دائمی در اتاق ایران شکل می‌گیرد و به‌صورت مستمر مسائل ارزی را دنبال می‌کند. ایجاد این کمیته به تصویب هیات رئیسه اتاق ایران رسید و به ریاست محمدرضا انصاری، نایب‌رئیس اتاق ایران آغاز به کار کرد. کمیته ارزی اتاق ایران دو هدف عمده را پیگیری کرد؛ اول بررسی مسائل فعلی ارزی و ارائه راهکار کوتاه‌مدت برای رفع بحران پیش‌آمده و دوم ارائه راهکارهای بلندمدت ارزی برای آینده اقتصاد کشور. نخستین مصوبه کمیته ارزی اتاق ایران، درخواست برای انتشار لیست دریافت‌کنندگان ارز 4200 تومانی بود.
سیامک پیربابابی، عضو هیات رئیسه فدراسیون واردات ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: بعد از اعلام نرخ ارز 4200 تومانی در بیست‌ویکم فروردین‌ماه اتاق ایران در اقدامی به‌موقع و تحسین‌برانگیز کمیته ارزی تشکیل داد تا مسائل ارزی را بررسی کند. این کمیته متشکل از کارشناسان متعددی بود که مسئله ارز را از زوایای مختلف بررسی می‌کرد. در این کمیته از بخش صادرات، واردات و بازار پول و سرمایه حضور دارند.
پیربابایی ادامه می‌دهد: در این کمیته به بررسی اتفاقات ارزی پرداختند. تا اینکه در مدت کوتاهی این کمیته به جمع‌بندی رسید و آن را به طرق مختلف به اطلاع جامعه اقتصادی و هیات رئیسه اتاق ایران رساند. مواردی که در هفته‌های اول احصا شد شامل چند نکته مهم بود. ولی متاسفانه بعد از 10 تا 11 ماه تحمیل هزینه به جامعه اقتصادی مشاهده می‌کنیم که این موارد در حال اجرا است. من درباره چرایی این مسئله صحبت نمی‌کنم ولی آنچه اهمیت دارد خود این کمیته است.
به گفته پیربابایی عضو کمیته ارزی اتاق ایران، وقتی مسئله‌ای را گروهی که در میدان عمل هستند، بررسی می‌کنند و جمیع شرایط را در نظر می‌گیرند، باید به نظر آنها توجه شود. به نظر می‌رسد اگر به این گفته‌های کارشناسی اعتماد می‌کردند و در هفته یا ماه‌های اول روندها اصلاح می‌شد شاید هزینه‌ها و آسیب کمتری به جامعه اقتصادی کشور و به‌تبع آن به مصرف‌کننده‌ها و جامعه تحمیل می‌شد.
او تصریح می‌کند: مواردی که در این کمیته اعلام شد با دقت نظر و با نظر کارشناسان تهیه‌شده بود که در قالب چند نامه، بیانیه و گاه در جلسات متعدد حضوری و غیره به دولت اعلام شد. اما مسئله این است که چرا به نظرات کارشناسی این کمیته تخصصی و کاملاً علمی با نگاه ملی با تأخیر توجه شد؟
عضو هیات رئیسه فدراسیون واردات ایران ادامه می‌دهد: نکته دوم حائز اهمیت که در جریان کمیته ارزی هم به آن رسیدیم چرایی عدم اعتماد دولت به بخش خصوصی است. چرا در آن بازه زمانی گفته‌های کارشناسی کمیته ارزی موردتوجه دولت قرار نگرفت؟ ارز 4200 تومانی به‌جز خسران و تقویت دلالی و توزیع سوبسید برای عده‌ای نتیجه نداشت. تا اینکه آخرین بار هم آقای همتی و رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به آن اشاره کرد.
به گفته پیربابایی، موضوع واردات در برابر صادرات هم جز مواردی بود که از همان موقع درباره آن تاکید داشتیم. این موارد از همان زمان تاسیس در متن مذاکرات، پیشنهادها و درخواست‌های کمیته ارزی وجود دارد. در کنار پرداختن به مسئله ارز 4200 تومانی پیشنهاد شد که با مسائل اقتصادی کمتر برخورد دولتی داشته باشند.
دو مسئله به نظر پیربابایی مهم است: یکی تشکیل کمیته زبده و کارشناسی در زمان کوتاه و با عکس‌العمل مناسب است که خروجی متقن، مستند و قابل تکیه داشته باشد.
او درباره مسئله دوم می‌گوید: عدم اعتماد دولت به این کمیته و بخش خصوصی هم بسیار مهم است. اتاق ایران به‌عنوان متولی اقتصاد در بخش خصوصی کشور نظرات خود را در هفته اول اعلام کرده اما نظراتش تا به امروز عوض نشده، درصورتی‌که بخش‌نامه‌های دولت بارها عوض‌شده است. نظر کارشناسی کمیته ارزی از آن زمان تا به امروز تغییر نکرده است.
پیربابایی در پاسخ به پرسش خود که چرا دولت به این کمیته اعتماد نکرده است و در مقابل این عکس‌العمل باید چه‌کار کنیم؟ می‌گوید: باید این مسئله را درست تحلیل کرد و به دولت گفت که عدم اعتماد شما به این کمیته باعث زیان مردم شده است. اتاق ایران هم باید به خود ببالد که چنین کمیته‌ای تشکیل داده که خروجی آن کارشناسی بود و یازده ماه زودتر متوجه شرایط اقتصادی کشور شده است. آنچه امروز در بولتن‌های دولتی گفته می‌شود حرفی است که ماه‌ها قبل از تریبون کمیته ارزی بیان می‌شد.