مرتضی ایمانی‌راد، اقتصاددان
مرتضی ایمانی‌راد، رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد با اشاره به سه سناریو پیش روی جهان در پی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا موسوم به «برگزیت» اظهارداشت: سه سناریو که هر یک درجه احتمال متفاوتى دارند، پیش روى انگلستان و در کل پیش روى اقتصاد جهانى است. سناریوى اول عدم کسب آراء کافى در پارلمان انگلستان براى تایید قانونى رفراندوم است. در این حوزه عده اى احتمال می‌دهند که انگلستان در اتحادیه اروپا باقى خواهد ماند و پارلمان انگلستان رفراندوم را قانونى نخواهد کرد.
وی افزود: سناریوى دوم خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و شکل گیرى ارتباطات جدید و در عین حال گسترده اى با اتحادیه اروپا است. در این سناریو کماکان انگلستان ارتباط خوبى با اتحادیه اروپا برقرار خواهد کرد و بنابراین خروج انگلستان کمترین آسیب را به اقتصاد انگلستان و اقتصاد جهان خواهد زد. این اقتصاددان در تشریح سناریوى سوم نیز گفت: خروج انگلستان را به عنوان شروعى براى ضعیف‌تر شدن یورو و اتحادیه اروپا و احتمال گسستن کشورهاى بیشترى در آینده خواهد بود.
تحلیل گر ارشد اقتصادی کشورمان با بیان اینکه دو سناریوى اول آثار مخربى بر اقتصاد ایران نخواهد داشت، تصریح کرد: در صورت تحقق سناریوى سوم که از نظر بسیارى از محافل تحقیقاتى و سرمایه گذارى بالا‌ترین احتمال را هم دارد، آثاری بر اقتصاد جهانى و البته بر اقتصاد ایران خواهد داشت.
او در تشریح این آثار عنوان کرد: نخست باید گفت که، علیرغم شروع رشد ضعیف اقتصادى در اروپا کماکان مشکلات اقتصادى در این منطقه بالا است و بنابراینجایى براى قدرت گیرى یورو باقى نمى ماند. بیشتر موسسات مالى از جمله بانکهاى بزرگ اروپا و امریکا برآوردهاى ضعیفى از یورو ارایه کرده‌اند. بیشتر این موسسات نرخ برابرى یورو به دلار را در سال ٢٠١٧ یک برابر یک برآورد کرده‌اند.
ایمانی راد عنوان کرد: اگر اقتصاد انگلستان بهتر شود و این شرایط براى اروپا تداوم پیدا کند، اتحادیه اروپا ضعیف‌تر خواهد شد و ارزان شدن یورو به معنى قوى‌تر شدن دلار است؛ یعنى هنوز نظام جهانى آثار نامطلوب دلار گران را هضم نکرده است که یک دور دیگر از دلار گران در اقتصاد جهانى آغاز خواهد شد.
رکود منابع و پرش قیمت طلا
رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد با اشاره به عامل دوم که به گفته وی گران شدن دلار همیشه همراه با ارزان شدن کالاها بوده است، گفت: بنابراین پیش بینى قوى مى شود که یک دور جدید کاهش قیمت کالاها و از جمله نفت در بازار جهانى آغاز شود. عده اى که معتقد هستند که نفت مجددا به قمیت هاى زیر چهل دلار خواهد رسید، از منظر این سناریو صحبت می‌کنند. در این صورت بودجه دولت مجددا منقبض خواهد شد و پروژه هاى داخلى دچار کمبود منابع خواهند شد. در ادامه آثار این روند (یعنى کاهش قیمت نفت) متغیرهاى دیگرى را هم تحت تاثیر قرار مى دهد که فعلا به جزییات آن‌ها پرداخته نمى شود.
وی سومین تاثیر برکزیت را تحولات بازار طلا برشمرد و تصریح کرد: طلا پس از یک دوره فزاینده مجددا وارد رکود مى شود. چون افزایش قیمت طلا بیشتر در شرایط ایجاد تحولات یکباره و شدید سیاسى و اقتصادى ایجاد مى شود و در این سناریو تغییرات تدریجى پیش بینى مى شود. بنابراین طلا بازار پر رونقى نخواهد داشت، ولى کماکان زمینه خوبى براى سرمایه گذارى خواهد داشت.
ایمانی راد چهارمین تاثیر را مستقیما متوجه پوند انگلیس اعلام کرد و گفت: پوند نیز همانند یورو رو به کاهش خواهد گذاشت و کاهش آن در کوتاه مدت و میان مدت بیش از یورو خواهد بود، ولى در بلند مدت وضعیت پوند نسبت به یورو بهتر خواهد شد.
پنجمین تاثیر برگزیت از دیدگاه رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد، تحکیم ایستایی اقتصادی خواهد بود، ایمانی راد در این رابطه توضیح داد: شروع این سناریو همراه است با شروع سناریوى اقتصاد جهانى که همان استقرار و تحکیم ایستایى اقتصادى stagnation در کشورهاى مطرح جهان است. در این صورت نرخ رشد اقتصادى در جهان کاهش خواهد یافت و این مساله کاهش قیمت مواد اولیه را هم پایدار‌تر می‌کند و هم تثبیت.
این اقتصاددان برجسته بااشاره به اینکه ششمین تاثیر می‌تواند مجددا موجب موجى از سیاستهاى پولى توسط بانکهاى مرکزى باشد، خاطرنشان کرد: همین فرایند سطح نرخ بهره را در اقتصاد جهانى پایین خواهد آورد، ضمن اینکه ارزان شدن پول همراه با تغییرات قا توجه در نرخ برابرى ارزهاى جهانى است. کمااینکه ممکن است اگر شدت اتفاقات زیاد شود ارزهاى مختلف در تقابل با یکدیگر قرار گیرند.
بازارهاى مالى خروج انگلستان را دست کم گرفتند
ایمانی راد گفت: وقتى که رفراندوم در انگستان به نفع مدافعین جدایى از اتحادیه اروپا رقم خورد، بازارهاى مالى تغییرات بى سابقه اى را تجربه کردند. بازارهاى بورس در بیشتر مناطق اروپا حدود هشت درصد در یک روز سقوط کردند و پوند انگلستان به رقم بى سابقه ۱/۳۰ دلار در برابر هر پوند رسید که در تاریخ سى ساله انگلستان بى سابقه بود. وی ادامه داد: نکته جالب این بود که دو روز بعد از این تغییرات ناگهانى و غیر قابل پیش بینى، بازار‌ها به سرعت کاهش ناگهانى خود را بازسازى کردند و در مدتى بسیار کوتاه بازار‌ها به وضعیت قبل از رفراندوم رسیدند. فقط سقوط پوند بازسازى نشد (حداقل به رقم قبل از از رفراندوم نرسید).
این اقتصاددان با بیان اینکه نتیجه اى که بسیارى از فعالان بازار می‌گیرند این است که بازار از جدایى انگلستان سیگنال غلط گرفته، تصریح کرد: این جدایى بیش از اندازه بزرگ شد و به همین دلیل بازار‌ها به وضعیت سابق خود باز گشتند. به نظرم می‌رسد که این ارزیابى از شرایط جدید شتاب زده است.
وی عنوان کرد: یادمان باشد که مدت زمان زیادى است که خروج یونان از اروپا مخصوصا منطقه یورو در بحث هاى رسانه هاى موضوعى داغ بوده و هست. یادمان باشد که به محض قدرت گیرى ائتلاف یونیدوس و پودموس در اسپانیا، اولین طرحى که مطرح خواهد شد، جدایى اسپانیا از اتحادیه اروپا است. این مساله در مورد فرانسه هم بسیار محتمل است. نیروهاى سیاسى بسیار قدرتمندى در فرانسه وجود دارند که از جدایى فرانسه از اروپا حمایت می‌کنند.
به گفته وی جدایى انگلستان از اروپا این نیرو‌ها را قدرتمند‌تر می‌کند و در صورتی که اوضاع انگلستان سامان بهترى بگیرد این گرایشات قدرتمند‌تر خواهند شد.
آغاز تلاطم جدید در بازار‌ها مالی
رییس موسسه مطالعات اقتصادی بامداد با بیان اینکه اگر این موج در اروپا شروع شود بازارهاى مالى در تلاطم جدید قرار خواهند گرفت، گفت: از این منظر بسیار مهم است که ما هم در ایران تحلیل دقیقى از این تحولات داشته باشیم. چرا که با تحلیل اشتباه (یعنى تحلیلى که نتایجش را دوست داریم) امکان آمادگى از یک سرى تغییرات عمده در نظام جهانى را از دست خواهیم داد.
وی افزود: از سالهاى پیش هم صاحب نظران متعددى استقرار و تحکیم نظام تک ارزى (یورو) در اروپا را با دیده شک نگاه می‌کردند. زیرا شرایط اروپا را کاملا متفاوت از شرایط آمریکا مى دیدند. به همین دلیل چشم انداز‌ها معمولا در مورد نرخ برابرى دلار امریکا و یورو خیلى خوشبینانه نیست.
ایمانی راد تصریح کرد: اکثر موسسات مالى جهانى نرخ برابرى یورو در مقابل دلار را در سال ٢٠١۶ برابر ۱/۰۵ و در سال ٢٠١٧ برابر هم parity پیش بینى می‌کنند که به نظرم پیش بینى بسیار معتبرى است. رسیدن یک دلار برابر یک یورو ساده نیست.
به گفته وی تضعیف یورو تغییرات زیادى در متغیرهاى مالى در جهان ایجاد خواهد کرد که براى اقتصاد ایران هم اهمیت زیادى خواهد داشت.