سعید لیلاز تحلیل می‌کند

سهم بخش‌های مختلف از رشد 4.4 درصدی اقتصاد چقدر است؟

اگر سهم صنایع خودروسازی در تولید ناخالص داخلی را در نظر بگیریم که ۲.۵ درصد است و اگر رشد ارزش افزوده بخش خودرو را به تنهایی ۱۵ درصد بگیریم، مشخص می‌شود که سهم بخش خودرو در رشد اقتصادی ۰.۴ درصد بوده است.
تاریخ: 27 مرداد 1395
شناسه: 3311

مرکز آمار ایران نرخ رشد اقتصادی در بهار سال جاری را 4.4 درصد اعلام کرده است. نرخ رشد اقتصادی بدون نفت نیز 2.9 درصد برآورد شده است.

با این حساب سهم بخش نفت از رشد 4.4 درصدی اقتصاد ایران، 1.5 درصد است. سایر بخش‌های اقتصادی نظیر صنعت، خدمات و کشاورزی نیز رشد مثبت را در سه ماهه ابتدایی امسال تجربه کرده‌اند و سهمی از این رشد داشته‌اند. برآوردها نشان می‌دهد که رشد 8.8 درصدی بخش خصنعت نیز نقش مهمی در تکان دادن رشد اقتصادی داشته است. در بخش صنعت، رشد بخش پتروشمی و خودرو تاثیر بالایی داشته است.

سعید لیلاز کارشناس اقتصادی در باره جزئیات نرخ رشد اقتصادی به ایسنا گفت: در سال ۱۳۹۱ تولید گندم در حدود شش میلیون تن بوده است، درحالی که اکنون به ۱۳.۵ تا ۱۴ میلیون تن رسیده است، در حالی که در چهار سال گذشته به تعداد کشاورزان کشور حتی یک نفر هم افزوده نشده است. معنی این حرف این است که درآمد هر کشاورز به قیمت ثابت (اگر قیمت گندم فقط به اندازه تورم افزایش پیدا کرده باشد)، حدود ۲.۵ برابر شده است.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر نگاهی به وضعیت خودرو بیندازید، امسال فروش خودرو ایرانی ۶۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۲ بیشتر شده است و در واقع فروش خودرو ۴۵۰ تا ۵۰۰ هزار دستگاه نسبت به نیمه اول سال ۱۳۹۲ افزایش یافته است. در نظر داشته باشید که طبقات متوسط به پایین و دهک های خیلی پایین درآمدی در ایران هستند که این خودروها را می‌خرند چون اغلب، بورژوازی و طبقات مرفه گرایش چندانی به تولیدات داخل کشور ندارند. همچنین نگاهی به آمارهای مربوط به صادرات غیرنفتی، تولیدات پتروشیمی و ... نیز نشان دهنده این است که رشد اقتصادی آن گونه که مطرح می‌شود محقق شده است. من پیش‌بینی می‌کنم که تا پایان امسال دولت بتواند ۴۰ هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی خرج کند که این عدد حداقل سه برابر عملکرد سال ۱۳۹۱ خواهد بود. در سال گذشته نیز عملکرد بودجه عمرانی دوبرابر سال ۱۳۹۱ بوده است. این موارد نشانه‌های روشنی است که نشان دهنده بهبود وضعیت اقتصادی کشور است.

این اقتصاددان همچنین بیان کرد: البته توجه کنید که رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته رخ داده است و نه نسبت به بهترین سالهای رشد اقتصادی ایران. علاوه بر این، رشد اقتصادی ۴.۴ درصدی عدد بزرگی نیست که بخواهیم بگوییم محقق نشده است. اقتصاد ما در سالهای گذشته، چنان سقوط آزاد اقتصادی را تجربه کرده است که این رشد ۴.۴ درصدی چندان راه به جایی نمی‌برد و در واقع هنوز از سطح تولید ناخالص داخلی از سال‌هایی که رشد اقتصادی مناسبی را تجربه می‌کردیم، عقب‌تر هستیم. پیش بینی من این است که اگر این جانفشانی‌هایی که امروز می‌شود ادامه پیدا کند، احتمالا در زمستان سال ۱۳۹۶ می‌توانیم سطح  تولید ناخالص داخلی خود را به سطح تولید سال ۱۳۹۰ برسانیم.

او درباره نرخ تورم نیز چنین توضیح داد: امروز نرخ تورم تک رقمی شده است و ما می‌بینیم که عده‌ای در این زمینه نیز انتقاد می‌کنند که چرا تورم را تک رقمی کرده‌اید؟ چون به هر حال، تورم پناهگاهی برای پنهان کردن دزدی‌هاست.  در نظر داشته باشید که نرخ تورم در حوزه مواد غذایی اکنون سه سال است که تک رقمی شده است نشانه آن ثبات قیمت مرغ، برنج، مواد غذایی و غیره است که این موضوع نیز در تغییر وضعیت زندگی مردم موثر است.

لیلاز درباره وضعیت بیکاری بیان کرد: اقتصاد ایران در سال‌های گذشته وضعیتی را تجربه کرد که نرخ بیکاری افزایش یافت و اکنون نیز رشد اقتصادی ایران تا سال ۱۳۹۷ به هیچ عنوان تاثیری در بیکاری نخواهد گذاشت، در واقع هرقدر هم که تا سال ۱۳۹۷ رشد اقتصادی داشته باشیم از طریق بهبود بهره وری جبران خواهد شد و منجر به رشد اشتغال نخواهد شد، ولی از سال ۱۳۹۷ درصورتی که رشد صنایع مثبت شود شاهد اشتغال خواهیم بود.

او در پاسخ به این انتقاد که رشد اقتصادی محقق شده در بهار سال ۱۳۹۵ حاصل از رشد بخش نفت است که این رشد نیز با کیفیت نیست، گفت: این موضوع نیز دروغ است و ناشی از بی سوادی عده ای است چون ۱.۵ درصد از این رشد ۴.۴ درصدی حاصل از رشد نفت است. در نظر داشته باشید که این بخش از رشد اقتصادی نیز به تدریج خود را حوزه های دیگری مانند بخش خدمات و صنعت نشان می دهد.

لیلاز گفت: از سوی دیگر اگر فقط و فقط سهم صنایع خودروسازی در تولید ناخالص داخلی را در نظر بگیریم که ۲.۵ درصد است و اگر رشد ارزش افزوده بخش خودرو را به تنهایی ۱۵ درصد بگیریم، می بینیم که سهم بخش خودرو در رشد اقتصادی ۰.۴ درصد بوده است. به همین شکل بخشی از رشد اقتصادی مطرح شده مربوط پتروشیمی، بخشی برای تولید فولاد، صادرات غیر نفتی و غیره است. به علاوه رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی به تنهایی چهار درصد بوده است. اگر سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی حدود ۱۰ درصد فرض کنیم نشان دهنده این است که ۰.۴ درصد از رشد اقتصادی نیز مربوط به کشاورزی است.

وی بیان کرد: من تعجب می‌کنم که این سخنان جاهلانه مبنی بر ایجاد تشکیک در نرخ رشد اقتصادی و بی‌کیفیت خواندن آن بعضا از سوی برخی دوستان اقتصاددان مطرح می شود و رسانه‌های ملی نیز به صورت گسترده‌ای به آن می‌پردازند. در حالی که در  رشد اقتصادی امسال همه بخش‌ها از جمله صنعت، کشاورزی، نفت تاثیر داشته‌اند و تنها بخشی که رشد نداشت بخش مسکن است که به نظر من آن هم از نیمه دوم سال با سرعت پایین شروع به رشد خواهد کرد.

 

 

محصول ناخالص داخلی و ارزش افزوده رشته فعالیت‌های عمده اقتصادی به قیمت‌های ثابت

     

(میلیارد ریال، سال پایه 1376)

شرح

1394

1394_1

1394_2

1394_3

1394_4

1395

1395_1

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

گروه کشاورزی

79,390

15,028

25,680

24,182

14,500

 

15,628

11.2

8.9

کشاورزی، شکار و جنگلداری

75,830

14,297

24,844

23,451

13,238

 

15,001

10.7

8.5

ماهیگیری

3,560

731

836

731

1,262

 

627

0.5

0.4

گروه صنعت

178,351

43,616

45,411

43,965

45,359

 

47,434

25.1

26.9

صنعت و معدن

141,495

35,003

35,469

34,729

36,294

 

38,804

19.9

22.0

معدن

24,018

6,299

5,766

5,530

6,423

 

8,906

3.4

5.1

استخراج نفت و گاز طبیعی

17,777

4,707

4,186

3,953

4,931

 

7,404

2.5

4.2

سایر معادن

6,241

1,592

1,580

1,577

1,492

 

1,502

0.9

0.9

صنعت

117,477

28,704

29,703

29,199

29,871

 

29,898

16.5

17.0

تأمین آب ، برق و گاز طبیعی

14,210

3,205

3,796

3,549

3,661

 

3,700

2.0

2.1

ساختمان

22,646

5,409

6,146

5,687

5,403

 

4,931

3.2

2.8

گروه خدمات

441,657

108,311

113,666

111,633

108,048

 

111,414

62.2

63.3

عمده و خرده فروشی، هتل و رستوران

145,199

34,156

38,544

36,899

35,600

 

34,654

20.4

19.7

حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات

68,171

17,150

16,947

16,905

17,168

 

17,385

9.6

9.9

واسطه گری‌های مالی

9,135

2,131

2,472

2,153

2,379

 

2,137

1.3

1.2

مستغلات ، کرایه و خدمات کسب و کار

136,661

34,073

34,608

35,515

32,464

 

35,447

19.2

20.1

امور عمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری

63,079

15,753

15,841

15,606

15,879

 

16,202

8.9

9.2

سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی

19,411

5,046

5,253

4,555

4,557

 

5,589

2.7

3.2

جمع ارزش افزوده رشته‌فعالیت‌های اقتصادی

699,397

166,955

184,757

179,779

167,906

 

174,477

98.5

99.1

خالص مالیات بر واردات

10,794

1,747

2,258

2,842

3,946

 

1,655

1.5

0.9

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

710,191

168,702

187,015

182,622

171,852

 

176,132

100.0

100.0

محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت بازار)

692,415

163,995

182,830

178,669

166,921

 

168,728

-

-

                   

جدول شماره2: رشد محصول ناخالص داخلی و ارزش افزوده رشته فعالیت‌های عمده اقتصادی به قیمت‌های ثابت

   

(درصد، سال پایه 1376)

شرح

1394

1394_1

1394_2

1394_3

1394_4

1395

1395_1

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

گروه کشاورزی

5.7

8.7

5.9

3.6

6.2

 

4.0

11.2

8.9

کشاورزی، شکار و جنگلداری

5.4

8.5

5.6

3.3

5.5

 

4.9

10.7

8.5

ماهیگیری

13.4

13.4

13.4

13.4

13.4

 

-14.3

0.5

0.4

گروه صنعت

-2.2

-3.1

-1.8

-4.4

0.3

 

8.8

25.1

26.9

صنعت و معدن

0.0

-1.6

-0.1

-1.3

3.0

 

10.9

19.9

22.0

معدن

1.7

2.4

1.8

-7.3

9.9

 

41.4

3.4

5.1

استخراج نفت و گاز طبیعی

3.6

3.6

3.4

-9.0

16.5

 

57.3

2.5

4.2

سایر معادن

-3.3

-0.9

-2.3

-2.7

-7.5

 

-5.6

0.9

0.9

صنعت

-0.3

-2.4

-0.5

-0.1

1.6

 

4.2

16.5

17.0

تأمین آب ، برق و گاز طبیعی

3.2

0.4

5.7

-1.1

7.9

 

15.4

2.0

2.1

ساختمان

-16.7

-13.5

-13.8

-21.3

-17.8

 

-8.8

3.2

2.8

گروه خدمات

0.4

-0.6

-0.1

1.2

1.0

 

2.9

62.2

63.3

عمده و خرده فروشی، هتل و رستوران

0.1

-1.3

-0.2

0.6

1.3

 

1.5

20.4

19.7

حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات

-6.8

-5.6

-6.6

-8.8

-6.3

 

1.4

9.6

9.9

واسطه گری‌های مالی

-5.6

-7.2

-1.2

-4.7

-9.1

 

0.3

1.3

1.2

مستغلات ، کرایه و خدمات کسب و کار

1.8

-0.1

0.8

4.6

1.9

 

4.0

19.2

20.1

امور عمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری

7.0

6.0

5.7

7.7

8.7

 

2.8

8.9

9.2

سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی

2.7

3.3

2.1

3.1

2.1

 

10.8

2.7

3.2

جمع ارزش افزوده رشته‌فعالیت‌های اقتصادی

0.3

-0.5

0.3

0.1

1.2

 

4.5

98.5

99.1

خالص مالیات بر واردات

-

-

-

-

-

 

-

1.5

0.9

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

1.3

0.3

1.4

1.3

2.3

 

4.4

100.0

100.0

محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت بازار)

1.3

0.2

1.4

1.5

1.9

 

2.9

-

-

                   

جدول شماره3: رشد محصول ناخالص داخلی و ارزش افزوده رشته فعالیت‌های عمده اقتصادی به قیمت‌های ثابت

   

(درصد، سال پایه 1376)

شرح

1394

سه ماهه اول

شش ماهه اول

نه ماهه اول

کل سال

1395

سه ماهه اول

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

گروه کشاورزی

5.7

8.7

6.9

5.6

5.7

 

4.0

11.2

8.9

کشاورزی، شکار و جنگلداری

5.4

8.5

6.7

5.4

5.4

 

4.9

10.7

8.5

ماهیگیری

13.4

13.4

13.4

13.4

13.4

 

-14.3

0.5

0.4

گروه صنعت

-2.2

-3.1

-2.4

-3.1

-2.2

 

8.8

25.1

26.9

صنعت و معدن

0.0

-1.6

-0.8

-1.0

0.0

 

10.9

19.9

22.0

معدن

1.7

2.4

2.1

-1.0

1.7

 

41.4

3.4

5.1

استخراج نفت و گاز طبیعی

3.6

3.6

3.5

-0.7

3.6

 

57.3

2.5

4.2

سایر معادن

-3.3

-0.9

-1.6

-2.0

-3.3

 

-5.6

0.9

0.9

صنعت

-0.3

-2.4

-1.4

-1.0

-0.3

 

4.2

16.5

17.0

تأمین آب ، برق و گاز طبیعی

3.2

0.4

3.2

1.7

3.2

 

15.4

2.0

2.1

ساختمان

-16.7

-13.5

-13.7

-16.4

-16.7

 

-8.8

3.2

2.8

گروه خدمات

0.4

-0.6

-0.3

0.2

0.4

 

2.9

62.2

63.3

عمده و خرده فروشی، هتل و رستوران

0.1

-1.3

-0.7

-0.3

0.1

 

1.5

20.4

19.7

حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات

-6.8

-5.6

-6.1

-7.0

-6.8

 

1.4

9.6

9.9

واسطه گری‌های مالی

-5.6

-7.2

-4.0

-4.3

-5.6

 

0.3

1.3

1.2

مستغلات ، کرایه و خدمات کسب و کار

1.8

-0.1

0.3

1.8

1.8

 

4.0

19.2

20.1

امور عمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری

7.0

6.0

5.9

6.5

7.0

 

2.8

8.9

9.2

سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی

2.7

3.3

2.7

2.8

2.7

 

10.8

2.7

3.2

جمع ارزش افزوده رشته‌فعالیت‌های اقتصادی

0.3

-0.5

-0.1

0.0

0.3

 

4.5

98.5

99.1

خالص مالیات بر واردات

-

-

-

-

-

 

-

1.5

0.9

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

1.3

0.3

0.9

1.0

1.3

 

4.4

100.0

100.0

محصول ناخالص داخلی بدون نفت (به قیمت بازار)

1.3

0.2

0.8

1.0

1.3

 

2.9

-

-

                   

جدول شماره 4: محصول ناخالص داخلی فصلی کشور به تفکیک اجزای هزینه نهائی به قیمت‌های ثابت

     

(میلیارد ریال، سال پایه 1376)

شرح

1394

1394_1

1394_2

1394_3

1394_4

1395

1395_1

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

هزینه مصرف نهایی خصوصی

356,743

88,470

89,385

88,613

90,274

 

89,054

50.2

50.6

 هزینه مصرف نهایی دولت

61,393

15,348

15,348

15,348

15,348

 

16,150

8.6

9.2

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

131,033

33,491

34,158

31,834

31,549

 

30,154

18.5

17.1

تشکیل سرمایه در ماشین آلات

75,116

20,136

18,981

17,792

18,206

 

17,979

10.6

10.2

تشکیل سرمایه در ساختمان

55,917

13,356

15,177

14,042

13,343

 

12,175

7.9

6.9

خالص صادرات کالاها و خدمات

130,890

30,070

36,330

28,565

35,924

 

56,954

18.4

32.3

صادرات کالا و خدمات

193,983

45,361

48,756

46,148

53,719

 

70,923

27.3

40.3

واردات کالا و خدمات

63,093

15,291

12,426

17,582

17,795

 

13,969

8.9

7.9

تغییرات موجودی انبار واشتباهات آماری

30,132

1,322

11,793

18,261

-1,243

 

-16,180

4.2

-9.2

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

710,191

168,702

187,015

182,622

171,852

 

176,132

100.0

100.0

                   

جدول شماره 5: رشد محصول ناخالص داخلی فصلی کشور به تفکیک اجزای هزینه نهائی به قیمت‌های ثابت

       

(درصد، سال پایه 1376)

شرح

1394

1394_1

1394_2

1394_3

1394_4

1395

1395_1

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

هزینه مصرف نهایی خصوصی

2.5

6.2

-0.2

1.9

2.1

 

0.7

50.2

50.6

 هزینه مصرف نهایی دولت

7.4

7.4

7.4

7.4

7.4

 

5.2

8.6

9.2

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

-15.7

-10.1

-15.1

-19.3

-18.2

 

-10.0

18.5

17.1

تشکیل سرمایه در ماشین آلات

-15.0

-7.6

-16.1

-17.7

-18.5

 

-10.7

10.6

10.2

تشکیل سرمایه در ساختمان

-16.7

-13.5

-13.8

-21.3

-17.8

 

-8.8

7.9

6.9

خالص صادرات کالاها و خدمات

-

-

-

-

-

 

-

18.4

32.3

صادرات کالا و خدمات

16.5

28.2

18.1

6.3

15.7

 

56.4

27.3

40.3

واردات کالا و خدمات

-15.8

-12.1

-32.4

10.8

-23.7

 

-8.6

8.9

7.9

تغییرات موجودی انبار واشتباهات آماری

-

-

-

-

-

 

-

4.2

-9.2

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

1.3

0.3

1.4

1.3

2.3

 

4.4

100.0

100.0

                   

جدول شماره 6: رشد محصول ناخالص داخلی فصلی کشور به تفکیک اجزای هزینه نهائی به قیمت‌های ثابت

     

(درصد، سال پایه 1376)

شرح

1394

سه ماهه اول

شش ماهه اول

نه ماهه اول

کل سال

1395

سه ماهه اول

سهم از GDP (درصد)

1394

1395

هزینه مصرف نهایی خصوصی

2.5

6.2

2.9

2.6

2.5

 

0.7

50.2

50.6

 هزینه مصرف نهایی دولت

7.4

7.4

7.4

7.4

7.4

 

5.2

8.6

9.2

تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

-15.7

-10.1

-12.7

-14.9

-15.7

 

-10.0

18.5

17.1

تشکیل سرمایه در ماشین آلات

-15.0

-7.6

-11.9

-13.8

-15.0

 

-10.7

10.6

10.2

تشکیل سرمایه در ساختمان

-16.7

-13.5

-13.7

-16.4

-16.7

 

-8.8

7.9

6.9

خالص صادرات کالاها و خدمات

-

-

-

-

-

 

-

18.4

32.3

صادرات کالا و خدمات

16.5

28.2

22.8

16.8

16.5

 

56.4

27.3

40.3

واردات کالا و خدمات

-15.8

-12.1

-22.5

-12.3

-15.8

 

-8.6

8.9

7.9

تغییرات موجودی انبار واشتباهات آماری

-

-

-

-

-

 

-

4.2

-9.2

محصول ناخالص داخلی (به قیمت بازار)

1.3

0.3

0.9

1.0

1.3

 

4.4

100.0

100.0

در همین رابطه