در چهل‌وچهارمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرارگرفته‌اند.
در بخش تحولات جهانی، به این موضوع پرداخته شده است که سه بانک دولتی ترکیه در پی هشدار وزارت خزانه‌داری آمریکا، همکاری با سیستم پرداخت روسی میر را متوقف می‌کنند. پیش‌ازاین بانک‌های خصوصی این کشور نیز ارائه خدمات به دارندگان کارت میر را متوقف کرده بودند.
بخش دیگری از این گزارش به موضوع سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در دیگر کشورها به‌خصوص چین مربوط است. در آمریکا گروهی از نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه کنگره آمریکا از جو بایدن خواسته‌اند تا فرمانی اجرایی برای تقویت نظارت بر سرمایه‌گذاری شرکت‌ها و افراد آمریکایی در چین و سایر کشورها صادر کند. این اعضای کنگره نگران‌اند که تداوم سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در چین، به‌ویژه در حوزه تولید محصولات حساس همچون میکروچیپ‌ها، وابستگی ایالات‌متحده به چین را در این حوزه‌ها تداوم بخشد.
مسئله دیگری که در چهل‌وچهارمین گزارش پایش تحولات تجارت جهانی به آن پرداخته شده، ماجرای تأمین انرژی اروپا بعد از قطع گاز روسیه است. در اروپا زمستان سرد این قاره در ماه‌های اخیر به کلیدواژه‌ای در رسانه‌های جهان و ایران بدل شده و در قالب آن از دشواری‌های اروپا در تأمین گاز در ماه‌های آتی سخن گفته می‌شد؛ اما داده‌های جدیدی که بلومبرگ منتشر کرده نشان می‌دهد که اروپا با افزایش شدید واردات LNG با قیمت‌های بالا از زمستان پیش‌رو بدون چالشی سهمگین عبور خواهد کرد.
در سویی دیگر، اجلاس اخیر وزرای تجارت گروه 20 در بالی اندونزی تحت تأثیر اختلافات شدید بر سر تهاجم روسیه به اوکراین بدون انتشار بیانیه مشترکی پایان یافت. کاهش شدید تولید متانول در روسیه در پیامد تحریم‌ها نیز از دیگر اخبار روز دنیا بود.
در بخش تحولات منطقه‌ای چهل‌وچهارمین گزارش پایش تحولات تجارت جهانی، امضای یادداشت تفاهم تبادل اطلاعات مرتبط با پول‌شویی و تروریسم مالی میان عمان و امارات حائز اهمیت است. درواقع این یادداشت تفاهم در راستای تلاش‌های مستمر امارات برای ترمیم تصویر آسیب‌دیده خود به دنبال اتهام آمریکا به دور زدن تحریم‌های روسیه است.
از سوی دیگر، آغاز مذاکرات تجارت آزاد امارات و گرجستان، نقش‌آفرینی عربستان در توسعه راه‌آهن سنگال، تدوین قانون سرمایه‌گذاری خارجی عراق و نیز الحاق این کشور به بانک چین محور از دیگر تحولات مهم منطقه بود. در شرق ایران و با تداوم تحریم‌های روسیه و فقدان چشم‌اندازی برای لغو آنها، پاکستان هم مانند برخی دیگر از کشورها به ارزهای محلی در تجارت خود با روسیه علاقه نشان داده است. مقامات تجاری پاکستان اعلام کردند که تجارت با ارزهای محلی (روبل و یوان) با روسیه را در دستور کار قرار داده‌اند.
در بخش داده‌های تازه، دولت ترکیه اعلام کرد که کسری تجاری این کشور در ماه اوت 160 درصد افزایش یافت. ترکیه در یک سال اخیر کوشیده باوجود افزایش تورم و سقوط لیر از طریق صادرات گسترده‌تر و نرخ‌های بهره پایین، کسری تراز تجاری را کاهش دهد؛ اما افزایش قیمت جهانی انرژی و کالاها، این هدف را غیر قابل دستیابی کرده است.
موضوع دیگر اینکه، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، اخیراً در گزارشی هزینه و تبعات جنگ روسیه علیه اوکراین بر اقتصاد جهانی را بررسی کرده است. از منظر این نهاد، اقتصاد جهانی، بهای گزافی را برای جنگ روسیه علیه اوکراین می‌پردازد. طبق این گزارش، با تداوم تأثیرات همه‌گیری کووید -19، جنگ نیز رشد اقتصادی را کاهش می‌دهد و فشار افزایشی بیشتری بر قیمت‌ها، به‌ویژه غذا و انرژی وارد می‌کند.
همچنین برآوردهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه نشان می‌دهد که تولید ناخالص داخلی جهانی در سه‌ماهه دوم سال 2022 راکد شد و تولید در اقتصادهای گروه 20 کاهش یافت و تورم بالا بیش از حد انتظار ادامه دارد؛ به‌گونه‌ای که در بسیاری از اقتصادها، تورم در نیمه اول سال 2022 به بالاترین حد خود از دهه 1980 رسیده است.
بر اساس گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، با بدتر شدن شاخص‌های اخیر، چشم‌انداز اقتصاد جهانی تاریک شده است. علاوه بر آن در ارزیابی مشترکی که دولت اوکراین، کمیسیون اروپا و بانک جهانی، با همکاری شرکا انجام داده‌اند، هزینه فعلی بازسازی اوکراین بالغ‌بر 349 میلیارد دلار است که انتظار می‌رود این رقم در ماه‌های آینده با ادامه جنگ افزایش یابد.
به گزارش اتاق ایران آنلاین، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل چهل و چهارمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.