رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز در حاشیه بیست و هفتمین نمایشگاه از صادرات گاز به پاکستان گفت: برای صادرات گاز به پاکستان خط احداث شده و هر زمان پاکستان اعلام آمادگی کند، آماده صادرات هستیم. نوشادی گفته است: پاکستان نقطه جدید صادراتی را اعلام کرده تا گاز دریافت کند.
پاکستان دنبال صادرات گاز از ایران است؛ خرداد 1401 چگنی درباره صادرات گاز به پاکستانهم گفته بود: مذاکره با پاکستان را آغاز میکنیم، آنها هم علاقهمند هستند که از ایران گاز وارد کنند؛ اما هنوز اقدام خاصی انجامنشده است.
همچنین مجید چنگی، مدیر عامل شرکت ملی گاز در حاشیه بیست و هفتمین نمایشگاه نفت درباره تمدید قرارداد صادرات گاز به ترکیه گفته است: «قرارداد صادرات گاز ما به ترکیه تا ۲۰۲۶ است، مذاکرات مقدماتی برای تمدید قرارداد انجام شده، این کشور متقاضی تمدید قرارداد است و حتی درخواست داشتند در تمدید قرارداد گاز بیشتری دریافت کنند.»
البته ترکیه بهعنوان یکی از قدیمیترین مشتریان گاز ایران، رقیب جدی ایران است، که در سال 1399 موفق به کشف ذخیره گاز طبیعی 320 میلیارد مترمکعبی در میدان گازی ساکاریا در دریای سیاه شد و بهطورجدی امیدوار است از واردات سالانه 12 میلیارد دلار گاز طبیعی بینیاز شود. برآوردها نشان میدهد درصورتیکه ترکیه بتواند سالانه 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در میدان گازی ساکاریا تولید کند، ممکن است یکپنجم گاز موردنیاز خود را برای 32 سال آینده فقط از این منطقه تأمین کند
حمیدرضا صالحی، نایبرئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران درباره اثرات کشف منابع گازی در ترکیه به ایسنا گفته است: دولت ترکیه در سالهای گذشته توانسته با استفاده از ظرفیتهای خود و برنامههای بلندمدت سیاستمدارانش در بازارهای مختلف نقشآفرینی کند و گرچه تاکنون ذخایر گازی قابلتوجهی نداشت اما بااینوجود سعی میکرد در این بازار نیز حضور داشته باشد. حال با اعلام پیدا شدن میدان گازی جدید قطعاً شرایط تغییر خواهد کرد.
به عقیده صالحی، نخستین نتیجه کشف میدان گازی جدید ترکیه، کاهش نیاز این کشور به واردات گاز است و ازاینرو احتمالاً قرارداد جدیدی برای خرید گاز ایران منعقد نخواهد کرد. او میافزاید: از سوی دیگر با توجه به نگاه صادرات محور دولت ترکیه، احتمالاً آنها در آیندهای نهچندان دور به صادرات گاز نیز فکر خواهند کرد که عراق بازاری در دسترس برای آنها خواهد بود و این به معنی تهدید مستقیم بازار ایران است.
حالا قرارداد 25 ساله گاز ایران و ترکیه به فصل پایانی خود رسیده است؛ اوایل مردادماه 1401 رجبطیب اردوغان در سفری که به ایران داشت، در گفتوگوی تفصیلی با شبکه «تیآرتی» این کشور درباره دستاوردهای سفر اخیرش به تهران گفته بود که آنکارا خرید نفت و گاز از ایران را افزایش خواهد داد. ایران هم بارها از سال 1399 سعی بر تمدید این قرارداد کرده است؛ باید منتظر ماند و دید که این قرارداد چگونه و براساس چه سناریویی تمدید خواهد شد.
یکی از مشتریان گاز ایران کشور عراق است؛ چنگی درباره صادرات گاز به عراق هم گفته است: قرارداد صادرات گاز به بغداد رو به اتمام است، مذاکراتی با طرف عراقی داشتیم این کشور درخواست تمدید قرارداد را داشت ما نیز موافقت کردیم تا ۵ سال قرارداد را تمدید کنیم.
در کنار صادرات گاز به عراق، دریافت، پول از این قراردادها مسئله ایران است؛ چنگی میگوید: مباحث دریافت هزینههای صادرات گاز به این کشور در حال بررسی است، درخواست دادیم که تمهیدات لازم برای پرداخت گاز را داشته باشند؛ ما به طرف عراقی اعلام کردیم پول گاز را به موقع و هر جایی مدنظر ما است دریافت کنیم. قرارداد بصره هم سال آینده به پایان می رسد.
بهگفته مدیر عامل شرکت ملی گاز کشورهای پاکستان، افغانستان و عمان خواستار واردات گاز از ایران هستند و مذاکرات با این کشورها در دستور کار و درحال بررسی است که البته زیرساختهای لازم برای امضای قرارداد با برخی کشورها هنوز مهیا نیست.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران میگوید: سوآپ روزانه ۱۰ میلیون مترمکعب گاز ترکمنستان هم در حال اجراست و واردات گاز از ترکمنستان هم در دستور کار است.
ایران با حدود ۳۴تریلیون مترمکعب، رتبه اول ذخایر تثبیتشده گاز طبیعی در دنیا را دارد. پس از ایران، روسیه با حدود 32.5 و قطر با حدود 24.5 تریلیون مترمکعب، به ترتیب دومین و سومین کشورهای بزرگ دارای ذخایر تثبیتشده گاز طبیعی در جهان هستند. ایران میتواند با تکیه بر چنین ظرفیت بیبدیلی، به عنوان یکی از بازیگران محوری صادرات گاز در جهان و منطقه معرفی شود. هدفی که در بلندمدت، جایگاه کشور را در ابعاد اقتصاد بینالملل و حتی سیاسی، به طرز چشمگیری ارتقا خواهد بخشید ، اما در واقعیت شرایط چنین نیست و ایران برای صادرات گاز زیرساختهای لازم را ندارد.