شرکت پتروشیمی هگمتانه. عکس: تسنیم
بانک مرکزی رشد اقتصادی کشور در سه ماهه سال 1402 را با احتساب نفت ۶.۲ درصد و بدون احتساب نفت ۵.۲ درصد اعلام کرد.
طبق گزارش بانک مرکزی، در این دوره بخش نفت بیشترین رشد را ثبت کرده اما نقش اول رشد را بازی نکرده است.
مقایسه ارقام سال جاری با رشد اقتصادی سه‌ماهه نخست سال 1401 نشان از افزایش بیش از سه برابری رشد اقتصادی کشور دارد.
در مقایسه با رشدهای نقطه‌ای هر فصل، این عدد بزرگ‌تر از نرخ‌های رشد تمام فصول از تابستان ۱۴۰۰ به این سو است. رشد ۱۶٫۴ درصدی بخش نفت از جمله عوامل مهم این اتفاق بوده است. رشد گروه‌های کشاورزی، صنعت و خدمات هم به ترتیب ۲٫۲، ۴٬۲ و ۶٫۲ درصد بوده است.
در سمت هزینه‌ها، رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (سرمایه‌گذاری) به ۲ درصد کاهش یافته؛ اما هزینه‌های بخش دولتی به ۵٫۳ درصد افزایش یافته است. مصرف خصوصی هم ۸٫۲ درصد رشد ثبت کرده است.
براساس محاسبات مقدماتی اداره حساب‌های اقتصادی بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (به قیمت‌های ثابت سال 1395) در سه‌ماهه اول سال 1402 به رقم 3802.1 هزار میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با سه‌ماهه اول سال 1401، به میزان 6.2درصد رشد داشته است.
مقایسه ارقام مزبور با عملکرد رشد اقتصادی در سه ماهه نخست سال 1402 حاکی از افزایش بیش از سه برابری رشد اقتصادی کشور در فصل اول سال 1402 نسبت به فصل اول سال 1401 می‌باشد. بررسی عملکرد رشد اقتصادی برحسب گروه فعالیت‌های اقتصادی (به قیمت‌های ثابت سال 1395) نشان می‌دهد، رشد تولید ناخالص داخلی در سه‌ماهه اول سال 1402 حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامی گروه‌ها بوده است.
بیشترین رشد اقتصادی در بخش «فعالیت‌های مربوط به تأمین جا و غذا» رخ داده است. این بخش که طی سال گذشته با افزایش قابل توجه قیمت محصولات در اثر حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ هم همراه بود، طبق آمار بانک مرکزی رشد حقیقی (تورم‌دررفته) ۲۵ درصدی داشته است. هر چند که کم‌برآورد تورم محصولات ممکن است به بیش‌برآورد رشد حقیقی منجر شده باشد.
رشد ۱۶٫۴ درصدی بخش نفت و گاز اهمیت بسیار زیادی برای رشد اقتصادی این فصل داشته؛ چرا که علاوه بر سهم قابل توجه در تولید داخلی، این بخش محرّک بخش‌های بزرگ دیگری از اقتصاد ایران هم است. رشد کل صنعت ۴٫۲ درصد محاسبه شده است. این عدد به طور معناداری کمتر از رشد ۱۴ درصدی این بخش در زمستان و رشد ۷٫۹ درصدی صنایع بورسی در بهار (طبق شاخص پژوهشکده پولی و بانکی) است.
کل بخش خدمات در بهار سال جاری ۶٫۲ درصد بیشتر از بهار گذشته ارزش افزوده ایجاد کرده است. رشد این بخش به عنوان بخش بزرگ و اشتغال‌زای اقتصاد ایران خبر خوبی به نظر می‌رسد. رشد بخش کشاورزی هم که طی سال‌های گذشته وضعیت خوبی نداشته، حدود دو درصد تخمین زده شده است.
چند مورد از زیرمجموعه‌های خدمات، مثل فعالیت‌های اداری، دفاع و تأمین احتماعی و فعالیت‌های حرفه‌ای و علمی رشد اقتصادی منفی را تجربه کرده‌اند. همچنین فعالیت‌های حوزه آب‌رسانی و فاضلاب و تصفیه رشد منفی ۷ درصدی داشته است.
طبق آمار رشد بهار گذشته که بانک مرکزی منتشر کرده، ۱٫۵ واحد درصد از کل رشد ۶٫۲ درصدی اقتصاد ایران در بهار (نسبت به بهار سال قبل) را فعالیت‌های استخراج نفت و گاز تشکیل داده است.
در دوره مورد گزارش، رشد محقق‌شده گروه‌های «نفت و گاز»، «خدمات»، «صنایع و معادن» و «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتیب معادل 16.4، 6.2، 3.7 و 2.2 درصد بوده است که مقایسه آن با ارقام مشابه در فصل اول سال 1401 حاکی از بهبود رشد ارزش افزوده تمامی گروه‌های اقتصادی می‌باشد.
سهم گروه‌های مزبور از رشد 6.2 درصدی محقق شده در سه ماهه اول سال 1402 به ترتیب معادل 1.5، 3.6، 0.8 و 0.2 واحد درصد بوده است.