براساس آخرین گزارش مهاجرت و توسعه بانک جهانی، خطر کاهش درآمد واقعی برای مهاجران در سال ۲۰۲۴ با توجه به تورم جهانی و چشمانداز رشد پایین، نگرانکننده است.
تخمین زده میشود که تا پایان سال ۲۰۲۳ جریان حواله به کشورهای با درآمد کم و متوسط (رمیتنس یا پولی که کارگران مهاجر به زادگاه خود ارسال میکنند) به ۶۶۹ میلیارد دلار برسد؛ زیرا بازارهای کار انعطافپذیر در اقتصادهای پیشرفته و کشورهای شورای همکاری خلیجفارس (GCC) به حمایت از توانایی مهاجران برای ارسال پول به زادگاهشان ادامه میدهند.
جریان وجوه ورودی براساس منطقه، برای آمریکای لاتین و دریای کارائیب ۸ درصد، آسیای جنوبی ۷٫۲ درصد، آسیای شرقی و اقیانوس آرام ۳ درصد و جنوب صحرای آفریقا ۱٫۹ درصد رشد کرده است. جریان به خاورمیانه و شمال آفریقا برای دومین سال متوالی ۵٫۳ درصد کاهش یافت که این کاهش عمدتاً به دلیل کاهش شدید جریان پول ارسالی به مصر بوده است. حوالههای ارسالی به اروپا و آسیای مرکزی هم پس از افزایش بیش از ۱۸ درصدی در سال ۲۰۲۲ حدود ۱٫۴ درصد کاهش یافت.
آمریکا همچنان بزرگترین منبع حواله در جهان است و ۵ کشور بزرگ دریافتکننده حواله در سال ۲۰۲۳ شامل کشورهای هند (۱۲۵ میلیارد دلار)، مکزیک (۶۷ میلیارد دلار)، چین (۵۰ میلیارد دلار)، فیلیپین (۴۰ میلیارد دلار) و مصر (۲۴ میلیارد دلار) هستند.
اقتصادهایی که ورودیهای حواله، سهم قابلتوجهی از تولید ناخالص داخلی آنها هستند عبارتاند از تاجیکستان (۴۸ درصد)، تونگا (۴۱ درصد)، ساموآ (۳۲ درصد)، لبنان (۲۸ درصد) و نیکاراگوئه (۲۷ درصد).
به دلیل ضعیفتر شدن فعالیتهای اقتصادی جهانی، انتظار میرود رشد حوالهها به کشورهای با درآمد کم و متوسط در سال ۲۰۲۴ به ۳٫۱ درصد کاهش یابد. ریسکهای نزولی دیگر شامل نوسان قیمتهای نفت و نرخ ارز و رکود اقتصادی عمیقتر از حد انتظار در کشورهای با درآمد بالا است.
به گفته بانک جهانی تورم بالا و رشد ضعیف جهانی بر میزان پولی که مهاجران میتوانند به زادگاه و برای خانوادههای خود ارسال کنند، تأثیر میگذارد. بازار کار و سیاستهای حمایت اجتماعی در کشورهای میزبان باید شامل حال مهاجرانی باشد که وجوه ارسالی آنها بهعنوان یکراه حیاتی برای کشورهای درحالتوسعه عمل میکند.
در این گزارش همچنین آمده است که هزینههای حواله بهطور مداوم بالا باقیمانده است و بهطور متوسط هزینه ارسال ۲۰۰ دلار در سهماهه دوم سال ۲۰۲۳ برابر ۶٫۲ درصد بوده است. در مقایسه با یک سال گذشته، ارسال پول به همه مناطق، بهجز خاورمیانه و شمال آفریقا، گرانتر بوده است.
بانکها همچنان پرهزینهترین کانال برای ارسال حواله (با میانگین هزینه ۱۲٫۱ درصد) هستند و پسازآن دفاتر پست (۷ درصد)، اپراتورهای انتقال پول (۵٫۳ درصد) و اپراتورهای تلفن همراه (۴٫۱ درصد) قرارگرفتهاند.
روند حوالههای منطقهای
حوالههای ارسالی به شرق آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۳ با رشدی ۳ درصدی به ۱۳۳ میلیارد دلار رسید. بدون در نظر گرفتن چین، وجوه ارسالی به این منطقه در سال ۲۰۲۳ حدود ۷ درصد رشد داشته و به ۸۳ میلیارد دلار رسیده است. این رشد ناشی از حمایت از رشد پایدار جریان حواله به فیلیپین، کشوری که میزبان تنوع بالایی از مهاجران از کشورهای مختلف جهان است بوده است.
میانگین هزینه ارسال ۲۰۰ دلار به این منطقه در سهماهه دوم سال ۲۰۲۳، ۵٫۹ درصد بوده است. در سال ۲۰۲۴، رشد حواله به منطقه ۲٫۴ درصد برآورد شده است.
تخمین زده میشود که جریان حواله به اروپا و آسیای مرکزی با ۱٫۴ درصد کاهش به ۷۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده باشد. رشد ضعیف در سال ۲۰۲۳ عمدتاً به دلیل سطح پایهای است که در سال ۲۰۲۲ به شکل غیرمعمولی بالا ثبت شد. ثبت پایه بالا در آن سال ناشی از مبالغ هنگفت نقلوانتقال پول از روسیه و ضعف مداوم جریانات پولی به روسیه و اوکراین بوده است.
کاهش ارزش روبل روسیه در برابر دلار آمریکا هم ارزش نقلوانتقال پول از روسیه را کاهش داده است. میانگین هزینه ارسال ۲۰۰ دلار به این منطقه در سهماهه دوم سال ۲۰۲۳ (بهاستثنای روسیه) ۶٫۹٪ بود. پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۴، حوالهها ۱٫۲ درصد کاهش یابد.
انتظار میرود که جریان حواله به آمریکای لاتین و کارائیب ۸ درصد افزایش یابد و به ۱۵۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ برسد. بازار کار قوی در آمریکا تأثیر مثبتی بر جریان حواله داشته است. پیشبینی میشود حوالهها به مکزیک، بزرگترین دریافتکننده منطقه، ۹٫۷ درصد افزایش یابد.
همچنین پیشبینی میشود رشد حواله در نیکاراگوئه ۴۵ درصد، در گواتمالا ۹ درصد و در کلمبیا ۷٫۵ درصد باشد. میانگین هزینه ارسال ۲۰۰ دلار به این منطقه در ۳ ماهه دوم سال ۲۰۲۳، ۶٫۱ درصد بود. پیشبینی میشود رشد حواله به منطقه در سال ۲۰۲۴ به ۴٫۴ درصد کاهش یابد.
بانک جهانی پیشبینی کرده است که حوالههای ارسالی به خاورمیانه و شمال آفریقا در سال ۲۰۲۳ مجدداً حدود ۵٫۳ درصد کاهش یابد و در سال ۲۰۲۳ به ۶۱ میلیارد دلار برسد که عمدتاً ناشی از کاهش شدید جریان به مصر است. برای مصر، شکاف قابلتوجهی بین نرخ ارز رسمی و بازار موازی احتمالاً باعث شده است که بخش بزرگی از حوالهها ثبت نشود.
در همین حال، جریانهای حوالهای به کشورهای مغرب زمین افزایش یافت و بخشی از کاهش را جبران کرد. هزینه ارسال ۲۰۰ دلار به منطقه در سهماهه دوم سال ۲۰۲۳ بهطور متوسط ۵٫۹ درصد است. در سال ۲۰۲۴، پیشبینی میشود که جریان حواله به ۲٫۱ درصد افزایش یابد.
همچنین بانک جهانی تخمین زده است که جریان حواله به جنوب آسیا در سال ۲۰۲۳ با رشد ۷٫۲ درصدی به ۱۸۹ میلیارد دلار و در کشورهای جنوب صحرای آفریقا با حدود ۱٫۹ درصد افزایش به ۵۴ میلیارد دلار رسیده است. در آفریقا رشد حواله ناشی از رشد شدید ارسال پول به موزامبیک (۴۸٫۵ درصد)، رواندا (۱۶٫۸ درصد) و اتیوپی (۱۶ درصد) بوده است.