رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد گفت: مشکلاتی در استفاده از مسیر ریلی افغانستان وجود دارد که امیدواریم با تدبیراندیشی و چاره‌جویی دو کشور مرتفع شود؛ چراکه این مسیر می‌تواند در انتقال کالا بین دو کشور نقش مهمی ایفا کند و حتی به توسعه تجارت دو کشور با کشورهای منطقه، منجر شود.
محمدرضا توکلی زاده در نشست فعالان اقتصادی استان خراسان رضوی با رئیس راه‌آهن افغانستان، افزود: افغانستان یکی از مقاصد عمده صادرات ایران است و با فعال‌سازی حمل‌ونقل ریلی بین دو کشور می‌توان به متناسب شدن تجارت دوجانبه و افزایش صادرات افغانستان به ایران کمک کرد.
افغانستان از تسهیل تجارت با ایران استقبال می‌کند
اسحاق صاحب زاده، معاون وزارت فواید عامه افغانستان و رئیس راه‌آهن این کشور نیز در این نشست گفت: سفر بسیار خوبی به تهران داشتیم و نشست‌های مثمر ثمری در آن شهر با مسئولان ایرانی برگزار شد و نشان داد که هدف ایران و افغانستان مشترک و در جهت توسعه تجارت و ترانزیت و نیز، رفع بخشی از نیاز دو کشور از طریق ایجاد و توسعه راه‌آهن است.
وی اظهار کرد: افغانستان از فرصت همکاری با ایران و ایجاد تسهیلات برای روان‌سازی تجارت بین دو کشور استقبال خواهد کرد. یکی از موضوعات یا اقداماتی که می‌تواند تجارت بین دو کشور را توسعه دهد، استفاده از ظرفیت راه‌آهن است که انتقال کالا بین دو کشور و صادرات و ترانزیت افغانستان به کشورهای اروپایی را تسهیل می‌کند.
مروری بر آخرین وضعیت قطعه چهارم خط ریلی خواف- هرات
صاحب زاده بیان کرد: در افغانستان، پروژه‌های ساختمانی قطعه سوم خط ریلی خواف- هرات تکمیل شده است و در خصوص قطعه چهارم که شامل دو بخش است، بخش اول آن با 80 درصد پیشرفت فیزیکی، در سال جاری به پایان می‌رسد.
وی افزود: بخش دوم قطعه چهارم خط ریلی خواف- هرات نیز به طول 47 کیلومتر قرار است به شهر هرات و فرودگاه و شهرک صنعتی آن متصل شود. قرارداد عملیات اجرایی این بخش با پیمانکار به امضا رسیده و به‌زودی مراسم آغاز آن در افغانستان برگزار می‌شود.
وزیر فواید عامه افغانستان گفت: بهره‌برداری از پروژه خواف- هرات، مسیر جدید حمل‌ونقلی است که چالش‌ها و مشکلاتی نیز دارد. برای رفع این چالش‌ها، نشست‌های خوبی با بخش‌های مرتبط در ایران به‌ویژه راه‌آهن داشتیم و تفاهم‌هایی در این زمینه حاصل شده است.
صاحب زاده ادامه داد: برای تاجرانی که بخواهند انتقال کالای خود را از راه‌آهن خواف- هرات میان دو کشور داشته باشند، تخفیف‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شده است که طی روزهای آینده رسماً اعلام می‌شود و تاجران می‌توانند انتقال کالای خود را از این مسیر صورت دهند.
وی گفت: بی‌تردید توسعه تجارت و ترانزیت میان کشورها با استفاده از راه‌آهن مزیت‌های خاص خود را دارد، تصریح کرد: با توجه به اینکه افغانستان کشوری توسعه‌نیافته است، هزینه‌های انتقال کالا در آن بالاست و آنچه می‌تواند مشکلات حمل کالا در افغانستان را کاهش دهد، ایجاد راه‌آهن است؛ لذا وزارت تجارت افغانستان، توجه ویژه به توسعه راه‌آهن دارد.
وی افزود: برای توسعه و بازسازی افغانستان نقش تاجران افغانستان و کشور دوست ما یعنی ایران بسیار مهم است و آماده هستیم در همکاری مشترک با ایران زمینه را برای کار تاجران ایرانی در بازسازی و توسعه افغانستان فراهم کنیم.
اهمیت دو سر بار شدن واگن‌های حمل کالا در تردد بین ایران و افغانستان
محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در بخشی از این جلسه عنوان کرد: این نشست جهت آشنایی بیشتر با برنامه‌ها، اقدامات و شرایط حال اتصال راه‌آهن ایران به افغانستان برگزار شده است. یکی از نکات مهم در ارتباط ریلی ایران و افغانستان این است که این مسیر ریلی برای واگن‌های حمل کالا، دو سر بار شده و به کاهش هزینه‌ها کمک کند؛ چراکه پروژه اتصال ریلی ایران به افغانستان با توجه به گرانی یکسر بار بودن واگن‌ها، توفیق چندانی نخواهد داشت.
وی افزود: پیشنهاد می‌شود یک کمیته ذیل کمیسیون حمل‌ونقل، ترانزیت و امور مرزی اتاق مشهد جهت فعال‌سازی مسیر ریلی ایران به افغانستان تشکیل شود. همچنین، پیشنهاد می‌گردد امکان مشارکت انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی و فعالین اقتصادی خراسان رضوی در این حوزه، در کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان فراهم شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان تصریح کرد: باید در یک توافق خوب بین راه‌آهن دو کشور، انبارها و تجهیزات مناسبی برای ایستگاه‌های مسیر ریلی خواف- هرات ایجاد و تهیه شود.
بخش خصوصی ظرفیت کافی برای توسعه تجارت بین دو کشور را دارد
در ادامه، محمود امتی، عضو هیات رئیسه اتاق مشهد گفت: شرکت‌های حمل‌ونقل خراسانی تجربه خوب و موثری در حوزه تجارت و فعالیت در کشورهای آسیای میانه دارند و می‌توانند با تشریک‌مساعی با تاجران افغانستانی به توسعه روابط این کشور کمک زیادی کنند.
امتی اظهار کرد: بخش خصوصی ظرفیت کافی برای توسعه تجارت بین دو کشور را دارد؛ به‌طوری‌که در سه یا چهار مرزی که با کشور افغانستان فعال است، روزانه بیش از هزار و 500 دستگاه کامیون ترانزیتی یا صادراتی در حال تردد است؛ لذا با فعال شدن راه‌آهن بین دو کشور، می‌توان در این بخش تحول مطلوبی را که مدنظر افغانستان است، شاهد بود.
وی افزود: ایران و افغانستان باید موانع و مشکلات و گرفتاری‌های خط ریلی خواف- هرات را احصا و برطرف کنند؛ در این مسیر، ضروری است هر چه سریع‌تر زیرساخت‌های این خط ریلی تکمیل گردد.
ضرورت همکاری ایران و افغانستان در حوزه معدن
سپس، میراجان سلیمان خیل، رئیس اتاق مشترک افغانستان و ایران گفت: از زمان افتتاح کنسرسیوم حمل‌ونقل ریلی محور خواف- هرات تلاش شده است که واگن به‌موقع برای این مسیر تأمین شود؛ چراکه بایستی رضایت نمایندگان حوزه حمل‌ونقل را جلب نماییم.
وی در بخش دیگری از سخنانش به‌ضرورت همکاری ایران و افغانستان در حوزه معدن تأکید و اظهار کرد: مسئله استخراج مواد معدنی افغانستان ازجمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. معادن کوچک افغانستان در حال صادرات مواد معدنی خود هستند؛ اما معادن بزرگ هنوز در مسئله استخراج دچار چالش هستند و ازاین‌جهت، خواستار همکاری ایران هستیم.
هدف‌گذاری برای نقش‌آفرینی مسیر ریلی ایران و افغانستان در اتصال چین به اروپا
در ادامه حسن نوری‌زاده، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: موضوع و هدف اصلی ما در حوزه ریلی با افغانستان، استفاده از کریدور واخان به‌عنوان گذرگاه کلیدی شرق و غرب آسیا و حرکت ریلی از چین به افغانستان و ایران و در طرف دیگر، اتصال به ترکیه و اروپا از طریق ایران است. وجود 15 هزار کیلومتر خط ریلی در ایران، ظرفیت مناسبی برای دستیابی به این مهم تلقی می‌شود.
وی، توسعه و برقی کردن خط راه‌آهن از سرخس به مشهد، مشهد به تهران، تهران به تبریز و در انتها اتصال به کشور ترکیه را یکی از برنامه‌های مهم کشور در حوزه راه‌آهن دانست و گفت: فاز اول این کار، برقی کردن ریل موجود بین مشهد و تهران جهت افزایش سرعت جابه‌جایی بار است؛ زمان کوتاه و هزینه کم، دو نکته‌ای بوده که همیشه مورد توجه تجار بوده است. امیدواریم با این اتفاق، سیر حرکت در حوزه ریلی کشور افزایش پیدا کند. یکی دیگر از موضوعاتی که در حوزه ریلی ما حائز اهمیت بوده، توسعه محور شرق است که تکمیل این پروژه با حوزه مشهد و سرخس است.
وی در ادامه، با اشاره به اهمیت ارتباطات ایران و افغانستان در حوزه معدن با توجه به ظرفیت حمل ریلی موجود بین دو کشور گفت: انتظار ما این است که حضور ایران در بازار اصلی و معادن افغانستان با نگاه بهره‌برداری هر دو ملت از ظرفیت موجود در این حوزه، بیشتر شود.
لزوم در نظر گرفتن مشوق‌هایی برای استفاده تجار از مسیر ریلی خواف- هرات
در بخش دیگری از این نشست، غفوری، مشاور وزیر فواید عامه افغانستان گفت: تمام مشکلات و چالش‌هایی که از سوی تاجران ایرانی در این نشست مطرح شد را یادداشت کردیم، راه‌اندازی راه‌آهن خواف- هرات اولویت ویژه‌ای دارد و باید کوشش کنیم که از ظرفیت این خط بهره کافی را ببریم. در این زمینه، هماهنگی هر چه بیشتر بین راه‌آهن 2 کشور ضروری است. راه‌آهن هر دو کشور باید مشوق‌هایی را برای تجار در مسیر ریلی خواف – هرات ایجاد کنند، این تخفیف‌ها به توسعه راه‌آهن مزبور کمک شایانی خواهد کرد.
وی گفت: سیاست کلی راه‌آهن افغانستان، استفاده از بازرگانان و فعالان بخش خصوصی است، ما از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های راه‌آهن استقبال می‌کنیم لذا باید سهولت بیشتری در این مسیر ایجاد شود. افغانستان اعلام کرده است که از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای توسعه ایستگاه‌ها و خطوط استقبال خواهد کرد؛ لذا از تمام بازرگانان بین‌المللی دعوت می‌کنیم تا در پروژه‌های راه‌آهن سرمایه‌گذاری کنند.