مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های "پایش تحولات تجارت جهانی" را با هدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است. در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
در صدوهجدهمین گزارش از این سلسله گزارش‌ها، گلچینی از تحولات اخیر در سه لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران و گزیده‌ای از پژوهش‌های تازه ارائه شده است.
در تحولات جهانی شرکت‌های بزرگ روسیه از جمله «روس‌اتم» و «گازپروم» در حال بررسی انتشار اوراق قرضه موسوم به «پاندا» در بازار داخلی چین هستند؛ اوراقی که به یوان چین قیمت‌گذاری و توسط ناشران خارجی در این کشور عرضه می‌شوند. پکن آماده است بار دیگر مسیر ورود این شرکت‌ها به بازار اوراق داخلی چین را باز کند.
اتحادیه اروپا قصد دارد از ۱۷۰ میلیارد یورو دارایی‌های بلوکه‌شده روسیه برای تأمین وام‌های موسوم به «وام‌های جبرانی» به اوکراین استفاده کند. بر اساس این طرح، نقدینگی حاصل از دارایی‌های منجمد روسیه به اوراق قرضه اتحادیه اروپا منتقل و درآمد آن در چند مرحله به اوکراین پرداخت خواهد شد. بروکسل مدعی است که این شیوه، بدون مصادره رسمی دارایی‌ها، امکان حمایت فوری از کی‌یف را فراهم می‌کند.
مسکو و پکن در حال همکاری برای تأسیس یک سپرده‌گذاری اوراق بهادار به عنوان جایگزینی برای نهادهای غربی یوروکلیر و کلیراستریم هستند. این اقدام در واکنش به تحریم‌های غرب و با هدف ایجاد «زیرساخت پرداخت مستقل» صورت می‌گیرد. پس از اعمال تحریم‌ها در میانه سال ۲۰۲۲، یوروکلیر و کلیر استریم تمامی تراکنش‌ها با سپرده‌گذاری ملی روسیه را متوقف کرده و حساب‌های آن را مسدود کردند.
در تحولات منطقه‌ای نیز امارات متحده عربی همراه با ۱۳ کشور دیگر به ابتکار بین‌المللی تازه‌ای پیوسته است که با هدف حمایت از تجارت آزاد و باز در شرایط افزایش عدم قطعیت اقتصادی جهانی راه‌اندازی شده است.
مشارکت جدید با عنوان مشارکت آینده سرمایه‌گذاری و تجارت اعلام شد. هدف این مشارکت، تقویت تاب‌آوری زنجیره‌های تأمین جهانی، حذف موانع غیرتعرفه‌ای، تسهیل سرمایه‌گذاری فرامرزی و ترویج استفاده از فناوری‌های نوین است. همچنین این ابتکار به دنبال گسترش گفت‌وگوی میان دولت‌ها و بخش خصوصی برای پرداختن به چالش‌ها و فرصت‌های کنونی و آینده تجارت است.
هیات ملی سرمایه‌گذاری عراق نیز به تازگی از آغاز مرحله نخست طرح سرمایه‌گذاری اقلیمی ملی خبر داد؛ برنامه‌ای راهبردی که طی سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ در پنج محور انرژی و انرژی‌های تجدیدپذیر، کشاورزی، صنعت، آب و نوآوری اجرا خواهد شد.
دولت قزاقستان اعلام کرد که قصد دارد یک بندر خشک و مرکز بزرگ حمل‌ونقل و لجستیک با نام «کلژات» در مرز این کشور با چین احداث کند. این مجموعه شامل ۴۵ هزار مترمربع انبار، یک مرکز ذخیره‌سازی موقت، ترمینال کانتینری، مرکز تجارت مرزی، سکوی تجارت الکترونیک و همچنین مناطق مسکونی و صنعتی است و سه مرحله اجرایی برای آن در نظر گرفته شده است.
در گزارش تازه سازمان تجارت جهانی به یکی از مهم‌ترین پرسش‌های سیاستی روز پاسخ می‌دهد: هوش مصنوعی چگونه سازوکار تولید، مبادله و مصرف را دگرگون می‌کند و نقش تجارت بین‌الملل در هدایت این دگرگونی به سوی «رشد فراگیر» چیست؟
گزارش بر پایه شواهد تجربی، شبیه‌سازی‌های مدل تجارت جهانیِ سازمان تجارت جهانی و داده‌های نظرسنجی مشترک با اتاق بازرگانی بین‌المللی استدلال می‌کند که هوش مصنوعی می‌تواند محرکی قدرتمند برای رشد مبتنی بر تجارت باشد؛ به شرط آن‌که کشورها در سیاست‌های توانمندساز (زیرساخت دیجیتال، سرمایه انسانی، چارچوب‌های رقابت و حکمرانی داده) سرمایه‌گذاری کنند و از تکه‌تکه‌شدن مقررات دیجیتال بپرهیزند.
گزارش نیمه‌سالانه 2025 توسط شرکت PWC به عنوان مرجعی معتبر برای تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران و مدیران ارشد شناخته می‌شود. این گزارش روند فعالیت‌های ادغام و تملیک در کشورهای خاورمیانه را در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که منطقه با یک رشد قابل‌توجه روبه‌رو بوده است.
تعداد کل معاملات ادغام و تملیک در این دوره ۲۷۱ مورد بوده که نسبت به ۲۲۸ معامله در نیمه اول سال ۲۰۲۴، حدود 19 درصد رشد را نشان می‌دهد. این افزایش نه تنها بیانگر بهبود اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی است، بلکه منعکس‌کننده محیط اقتصادی و قانونی مساعد و همچنین سیاست‌های حمایتی دولت‌ها برای توسعه بازارهای سرمایه است.
متن کامل گزارش از اینجا در دسترس است.