این قول مشهور در ایران که "اندازه نگهدار اندازه نکوست" بدون تردید برپایه واقعیتهای جامعه ایرانی ساخته و سینهبهسینه نقل و ماندگار شده است. شوربختانه به دلایل گوناگون تاریخی و برپایه رخدادهای شگفتانگیز در ایران، عادت به بزرگنمایی حادثهها باهدفهای گوناگون مثل دادن آدرس اشتباهی درباره حادثهای ویژه یا جلبتوجه شنونده یا خواننده یک خبر یا سود بردن از بزرگنمایی آن رخداد در میان ایرانیان ریشه دارد. از سوی دیگر بسیار دیده و شنیدهایم اندازه یک رویداد از سر عمد کوچکانگاری را تجربه و از گستردگی و ژرفای آن رویداد کاسته میشود تا توجه کسی را جلب نکند و کنار گذاشته شود و به قول مشهور صدایش درنیاید و کسی از عمق ماجرا خبردار نشود.
برخی اوقات شاید مصلحت عمومی ایجاب کند برای دورهای همه ابعاد یک رویداد انتشار نیابد و یک رخداد دیگر بزرگنمایی منطقی شود تا به هدف بزرگتری برسیم. حتی در این صورت نیز یادمان باشد تکرار این رویه و سپس آشکار شدن واقعیت تمامعیار درباره آن رویدادها به سلب اعتماد عمومی منجر میشود. این سلب اعتماد عمومی بهویژه اگر شهروندان احساس کنند اخبار بزرگنمایی شده از سوی یک سازمان یا گروه باهدف آسیب زدن به گروه دیگر باشد بسیار دیرپاتر بوده و به دست آوردن اعتماد دوباره نظر شهروندان به کسانی که بزرگنمایی کردهاند سالها به درازا میکشد.
بدترین وضع در این بستر و زمینه این است که افراد و سازمانها بزرگنما درباره همین رویداد یا رویداد مشابه کوچک نمایی کردهاند. این روزها داستان تلخ رفتن ایران به زیر یک چتر با روسیه و کره شمالی و تصمیم برای تحریم این سه کشور از سوی دو مجلس کنگره و سنای آمریکا به موضوعی داغ در میان گروهها و افراد سیاسی از طیفهای مختلف دو جناح سیاسی و بهویژه میان دولت و مخالفان دولت از یکسو و میان طیفهای معتدل هردو جناح تبدیلشده است.
عباس عراقچی یکی از مذاکرهکنندگان ارشد دررسیدن به برجام پسازآنکه متن مفاد تحریم آشکار شد تحلیل کرد که آنچه در این متن وجود دارد عمق زیادی ندارد اما بااینحال دولت با جدیت دنبال این است که از مجاری حقوقی بینالمللی علیه این تحریم جدید اعتراض کرده و راه اجرای آن را که پس از امضای رئیسجمهور قانونی میشود مسدود کنند. از سوی دیگر علی لاریجانی رئیس مجلس قانونگذاری ایران و یکی از بانفوذترین سیاستمداران جناح مقابل دولت نیز تصریح کرد رسانهها باید درباره گستردگی و ژرفای تحریمهای جدید واقعبین باشند و از بزرگنمایی و اغراق درباره پیامدهای این قانون اجتناب کنند. از سوی دیگر اما گروههایی قرار دارند که با بزرگنمایی درباره این تحریم خواستار رفتار خارج از عرف بینالمللی از طرف دولت هستند. این طیف اخیر اصولاً مخالف جدی پروسه برجام بوده و تلاش برنامهریزی پرحجمی برای باطل اعلام کردن برجام انجام دادهاند. شماری از این افراد ازجمله افراد و گروههایی هستند که در برابر بدترین تریمهای سیستماتیک اعلام و اجراشده آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد کوچک نمایی کرده و میگفتند این تحریمها اقتصاد ایران را تقویت میکند.
واقعیت را باید پذیرفت و بخشی از این واقعیت که حالا از سوی آمریکاییها پنهان نگهداشته نمیشود نیز این است که این کشور قصد دارد با این تحریمها راه بیرون رفتن اقتصاد ایران از روزهای دشوار را مسدود کند و این چیز تازهای نیست. اما اغراق درباره این تحریمهای تازه معنایش افراط درباره آنهاست واکنشی درست برعکس تفریط در تحریمهای قبلی است.
باید بپذیریم هر تحریم کوچک و بزرگ برای اقتصاد شکننده ایران آسیبساز است و باید قبول کنیم روشهای غیرمنطقی و هیجانی و از سر احساس آسیبها را بیشتر میکند. یادمان باشد برخلاف اوایل دهه 1390 که اعضای بانفوذ اتحادیه اروپا، کانادا، استرالیا، ژاپن و برخی کشورهای دیگر با آمریکاییها متحد شدند این بار حاضر نیستند با دونالد ترامپ متحد شوند و بدون تردید این تحریمهای جدید علیه ایران را که هرگز گستردگی تحریمهای قبلی را ندارد در عمل کم اثرتر خواهند کرد. به نظر میرسد افراد و احزاب و گروههای سیاسی باید ضمن ایستادگی تا سرحد برانداختن رژیم تحریمها از مجاری حقوقی بینالمللی از افتادن در دام رفتارهایی که این کار آمریکاییها را توجیه کند از دست یازیدن به اعمالی که نهاد دولت را بیاثر کند دوری کنند.