معامله‌گران بازار نفت آسوده‌خاطر باشند! هیچ دلیلی برای ترس از افزایش عرضه نفت توسط کشورهای عضو اوپک که قرار است به‌زودی در وین گرد هم آیند و در این مورد تصمیم‌گیری کنند، وجود ندارد.
این پیامی است که اخیراً از سوی جف کوری، رئیس بخش تحقیقات بازارهای جهانی در مؤسسه آمریکایی گلدمن ساکس، منتشر شده است. جف کوری حتی پا را از این هم فراتر گذاشته و مدعی شده است که اصلاً اگر اوپک و روسیه اقدام به افزایش عرضه نفت نکنند، آنگاه اقتصاد جهانی دچار دردسرهای فراوانی خواهد شد.
این تحلیل‌گر برجسته روز سه‌شنبه طی سخنرانی خود در همایش سالانه نفت خام که توسط مؤسسه اطلاعات انرژی پلاتز و با حضور جمع کثیری از فعالان این حوزه برگزار شد نیز خاطرنشان ساخته بود: «همه فکر می‌کنند که تصمیم احتمالی اوپک برای افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت روزانه خود موجب کاهش شدید قیمت‌ها خواهد شد، اما درواقع این افزایش عرضه تنها نیاز بازار را تأمین می‌کند. این افزایش عرضه نه‌تنها نیاز بازار است، بلکه برای بازار حیاتی محسوب می‌شود؛ در غیر این صورت اقتصاد جهانی در وضعیت بدی قرار خواهد گرفت».
در اواخر ماه گذشته میلادی (اوایل خرداد) خبرگزاری رویترز از نشست تعدادی از اعضای اوپک و چند کشور دیگر صادرکننده نفت (ازجمله روسیه) با هدف مذاکره در مورد افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید نفت روزانه خود برای جبران کاهش احتمالی عرضه این محصول از سوی ایران و ونزوئلا طی ماههای آتی، گزارشی منتشر کرد. انتشار این گزارش، بازار نفت را در شوک فرو برد زیرا تا قبل از آن اغلب فعالان بازار گمان می‌کردند که اوپک و روسیه حداقل تا پایان سال 2018 سیاست فریز نفتی را ادامه خواهند داد.
شدت گرفتن بحران‌های سیاسی و اقتصادی در ونزوئلا و کاهش شدید تولید نفت در این کشور باعث شده است که بازار نفت خیلی زودتر از آنچه انتظار می‌رفت، با خطر کمبود عرضه مواجه شود. از طرفی خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یکجانبه این کشور علیه ایران، در آینده‌ای نزدیک موجب تشدید کسری عرضه در بازار نفت خواهد شد و در چنین شرایطی به نظر می‌رسد کسری عرضه عملاً محتمل‌تر از مازاد عرضه باشد.
بر اساس برآوردهای جف کوری و همکارانش در مؤسسه گلدمن ساکس، بازار نفت در حال حاضر با کسری یک میلیون بشکه‌ای عرضه دست و پنجه نرم می‌کند و اگر این کسری عرضه به‌نوعی جبران نشود، خطر بروز رکود در اقتصاد جهانی وجود خواهد داشت.
وی در این خصوص می‌گوید: «در شرایط کنونی یا تولیدکنندگان نفت در اوپک که از توانایی لازم برای افزایش تولید برخوردارند باید کسری عرضه نفت در بازار را جبران کنند، یا اینکه باید منتظر افزایش قیمت نفت و رشد تورم جهانی باشیم. تورم بر اثر افزایش قیمت نفت، خطر بروز رکورد در اقتصاد جهانی را افزایش خواهد داد، زیرا بانک‌های مرکزی برای مقابله با تورم مجبور به اتخاذ سیاست‌های انقباضی خواهند شد. البته این صحبت من به معنی پیش‌بینی رکود در اقتصاد جهانی نیست، اما باید خطر آن را جدی بگیریم».
شکاف بین عرضه و تقاضا در بازار نفت به حدی رسیده است که حتی دولت آمریکا نیز درصدد یافتن راهی برای پر کردن آن برآمده است. اخیراً کاخ سفید در اقدامی غیرمعمول، از عربستان و دیگر متحدانش در اوپک خواست که برای مقابله با خطر افزایش بی‌رویه قیمت نفت در ماههای آتی، ظرفیت تولید نفت خود را تا یک میلیون بشکه در روز افزایش دهند. این تقاضا در حالی مطرح شده است که چندی پیش دونالد ترامپ طی یک پیام توییتری از سیاست‌های اوپک برای افزایش قیمت نفت انتقاد کرده بود.
احتمال اعلام افزایش ظرفیت تولید نفت اوپک در نشست اعضای این سازمان در وین که در روزهای 22 و 23 ژوئن (اول و دوم تیر) برگزار خواهد شد، واکنش شدید بازار نفت و کاهش بین 5 تا 10 درصدی بهای این محصول را طی دو هفته اخیر در پی داشته است. قیمت نفت برنت دریای شمال که دو هفته قبل حداقل برای دقایقی از مرز 80 دلار در هر بشکه عبور کرده بود، اینک کمتر از 76 دلار است. این کاهش قیمت برای نفت سبک تگزاس حتی شدیدتر نیز بوده است، به‌طوری که قیمت آن ظرف تنها دو هفته از 72 دلار به 65 دلار سقوط کرده است.
اما حتی این افت قابل‌توجه نیز نظر جف کوری را راجع به آینده بازار نفت تغییر نداده است. او معتقد است با توجه به اینکه اقتصاد جهانی در مرحله سوم چرخه‌های تجاری به سر می‌برد (رشد بالاتر از ظرفیت)، تقاضا برای نفت و سایر کالاهای خام به حدی است که تولید کنونی، کفاف آن را نمی‌دهد و به همین دلیل حداقل تا پایان سال آینده میلادی، کسری عرضه در بازارهای جهانی احساس خواهد شد.
وی در این مورد تصریح می‌کند: «در بازارهای جهانی، سطح تقاضا مهم است و نه نرخ رشد آن. در حال حاضر تقاضای جهانی نفت 100 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود و این رقم بالاتر از میزان عرضه نفت است؛ پس طرف عرضه باید برای پوشش دادن تقاضا تلاش کند. در مرحله سوم چرخه‌های تجاری، تقاضا برای نفت و سایر کالاهای خام به اوج می‌رسد و اساساً به همین دلیل است که شما می‌توانید طی این مرحله بازدهی مناسبی در بازار این محصولات کسب کنید».
این تحلیل‌گر ارشد در پایان خاطرنشان می‌سازد: «ما معتقدیم تقاضای چین برای نفت و کالاهای خام بسیار بالاتر از آن چیزی است که همه گمان می‌کنند».