وزیران نفت کشورهای عضو اوپک روز جمعه در حالی برای تصمیم‌گیری در خصوص تداوم طرح فریز نفتی و یا افزایش سطح تولید خود، در وین اتریش گرد هم خواهند آمد که شدت اختلافات آنها در این زمینه بر هیچ‌کس پوشیده نیست.
عربستان به همراه روسیه –که البته عضو اوپک نیست اما این سازمان را در طرح فریز نفتی همراهی کرده است- در هفته‌های اخیر تلاش زیادی برای جلب حمایت اعضای اوپک به‌منظور افزایش روزانه 1.5 میلیون بشکه‌ای تولید نفت (مجموع کشورهای عضو اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت) از خود نشان داده‌اند. در سمت دیگر، کشورهای ایران، عراق، ونزوئلا و الجزایر قرار گرفته‌اند که مخالفان اصلی این طرح به شمار می‌روند و امیدوارند برخی دیگر از اعضای اوپک را نیز با خود همراه سازند.
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، هفته گذشته در گفتگو با خبرنگاران اظهار داشته بود: «معمولاً در سه‌ماهه سوم سال (میلادی) تقاضای نفت با شیب بسیار تندی افزایش می‌یابد و اگر تمهیدات لازم را در این خصوص اتخاذ نکنیم، با کسری عرضه مواجه خواهیم شد و به نظر ما این کسری، التهاب شدید بازار را در پی خواهد داشت».
تلاش مقامات نفتی روسیه و همتایان آنها در عربستان برای افزایش سطح تولید اوپک و سایر تولیدکنندگان نفت می‌تواند بخشی از اثرات طرح فریز نفتی را از بین ببرد؛ طرحی که کاهش روزانه 1.8 میلیون بشکه‌ای تولید نفت اوپک و روسیه را رقم زده و کمک کرده بود تا قیمت نفت –که در اوایل سال 2016 حتی از 30 دلار در هر بشکه نیز پایین‌تر رفته بود- بار دیگر صعودی شود و حتی در ماههای اخیر از مرز 70 دلار نیز عبور کند.
منابع آگاه در اوپک به رویترز گفته‌اند که روز دوشنبه یک میزگرد فنی بین اعضای کمیسیون اقتصادی اوپک، به‌منظور بررسی چشم‌انداز بازار نفت و پیش‌بینی تقاضای جهانی این محصول استراتژیک در نیمه دوم سال 2018، برگزار شده است. یکی از این افراد آگاه در گفتگو با رویترز اظهار داشت: «اگر اوپک و همراهانش تولید خود را همچنان در سطح ماه گذشته نگاه دارند، آنگاه احتمالاً بازار در شش‌ماهه دوم امسال دچار کمبود خواهد شد» یکی دیگر از آنها نیز به خبرنگار رویترز اطلاع داده است که در میزگرد مذکور، نمایندگان برخی کشورها ازجمله ایران، الجزایر و ونزوئلا بار دیگر مخالفت جدی خود را با افزایش سطح تولید نفت ابراز داشته‌اند.
در دو سال اخیر تقاضای جهانی نفت رشد سالانه 1.5 درصد را تجربه کرده است که رقمی قابل‌توجه محسوب می‌شود و تعجب ناظران را برانگیخته است. انتظار می‌رود در سال آینده میلادی، مصرف نفت خام در جهان از مرز 100 میلیون بشکه در روز هم عبور کند.
چانه‌زنی بزرگ
وزیران نفت کشورهای کویت، آنگولا و امارات که روز سه‌شنبه وارد وین شدند، از اظهارنظر در مورد واضع احتمالی خود در نشست سرنوشت‌ساز روز جمعه خودداری کردند؛ اما کارلوس پرز وزیر نفت اکوادور که یک روز قبل از آنها به پایتخت اتریش رسیده بود، به خبرنگاران گفت: «کشورهای دیگری هم هستند که با افزایش تولید مخالفند. بنابراین نشستی سخت و نفس‌گیر پیش روی ما خواهد بود».
ایران و عراق که پس از عربستان، بزرگترین تولیدکنندگان نفت در اوپک به شمار می‌روند، قاطعانه اعلام کرده‌اند که با طرح افزایش تولید نفت اوپک مخالفند؛ آنها می‌گویند این طرح با توافقات قبلی اعضای اوپک مبنی بر تداوم طرح فریز نفتی تا پایان سال 2018 در تضاد است. هر دو کشور ایران و عراق دشواری‌های برای افزایش ظرفیت تولید نفت خود دارند؛ ایران دوباره با تحریم‌های یکجانبه آمریکا مواجه شده است و عراقی نیز با مشکلات داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
البته بنا بر اظهارات دو منبع آگاه در اوپک، کشورهای کویت و عمان نیز که مانند عربستان در شورای همکاری خلیج فارس عضویت دارند و به‌نوعی متحد این کشور به شمار می‌روند، با افزایش یک‌باره سطح تولید نفت مخالفند. در این میان یک منبع آگاه دیگر نیز به رویترز گفته است که پیشنهاد عربستان و روسیه برای افزایش روزانه 1.5 میلیون بشکه‌ای تولید نفت تنها یک تاکتیک بوده و هدف آنها از اجرای چنین تاکتیکی این است که درنهایت اعضای اوپک را به توافق بر سر افزایش 500 هزار الی 700 هزار بشکه‌ای تولید نفت راضی کنند.
عربستان و متحدانش از ظرفیت کافی برای افزایش تولید نفت خود برخوردارند و روسیه نیز معتقد است محدود کردن سطح تولید برای مدت زمان طولانی موجب می‌شود که آمریکا –که جزو کشورهای امضاکننده توافقنامه فریز نفتی نیست- این انگیزه را پیدا کند که تولید نفت خود را به میزان چشمگیری افزایش دهد و بخشی از سهم اوپک و روسیه از بازار نفت را ببلعد.
کارستن فریتز، تحلیل‌گر بخش کالاهای خام در کامرتز بانک آلمان، با اشاره به اختلافاتی که در مواضع اعضای اوپک دیده می‌شود، نشست روز جمعه را بسیار دشوار توصیف می‌کند. وی می‌افزاید: «هر تصمیم اوپک مستلزم اجماع بین اعضای آن است. یادمان نمی‌رود که در سال 2011 زمانی که تولید نفت لیبی به‌شدت کاهش یافته بود، دیگر اعضای اوپک نتوانستند برای افزایش تولید خود به‌منظور جبران کسری عرضه از سوی لیبی، به توافق برسند. نشست آنها بدون صدور هیچ بیانیه مشترکی پایان پذیرفت و سپس علی النعیمی، وزیر نفت وقت عربستان، آن نشست را بدترین نشست تاریخ اوپک خواند».
در این میان، ایران و ونزوئلا اصرار دارند که مسئله تحریم‌های آمریکا علیه این دو کشور، در نشست روز جمعه اوپک مورد بحث قرار گیرد، اما طبق نامه‌هایی که خبرنگاران رویترز آنها را مشاهده نموده‌اند، دبیرخانه اوپک با درخواست ایران و ونزوئلا مخالف کرده است.