بیست و چهارمین همایش توسعه صادرات غیرنفتی کشور با عنوان «دیپلماسی اقتصادی» در تبریز و با حضور رئیس اتاق ایران، دستیار ویژه وزیر صنعت، مدیرکل بندر ترابزون ترکیه، رئیس انجمن صنایع غذایی آذربایجان شرقی و همچنین سرپرست استانداری آذربایجان شرقی و نماینده ولی‌فقیه در این استان برگزار شد.
تاکید بر لزوم حمایت جدی دولت از بخش خصوصی، تک‌نرخی شدن ارز، مشارکت دادن بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها و استفاده از نظرات کارشناسی اتاق‌های بازرگانی از سوی دولت، جزو مهم‌ترین خواسته‌های فعالان اقتصادی بخش خصوصی در این همایش بود.
نظرات بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شود
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در بیست و چهارمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی با اشاره به توصیه راهبردی رهبر معظم انقلاب در دیدار هفتم شهریورماه با هیات دولت مبنی بر اینکه «دولت سخنان اتاق بازرگانی را بخواند، بشنود و ببیند» گفت: توصیه و توجه مقام معظم رهبری، مایه امیدواری بخش خصوصی برای یافتن نقش مؤثر در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی شد اما هنوز برخی اقدامات غیرکارشناسی از سوی مسئولان اقتصادی کشور انجام می‌شود که برخلاف منافع اقتصاد و نظر بخش خصوصی است.
غلامحسین شافعی با اشاره به خبری مبنی بر اینکه گمرکات کشور به گمرکات تخصصی در صادرات تبدیل شده‌اند، این تصمیم را عجولانه دانست و افزود: انتظار داریم دولت تعجیل و دستپاچگی را کنار بگذارد و به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به بخش خصوصی عمل کند.
شافعی نداشتن برنامه مدون و کارشناسی را عامل اصلی بلاتکلیفی صادرات عنوان کرد و گفت: همه این مشکلات از آنجا نشات می‌گیرد که ما برنامه مشخصی برای اصلاح وضعیت اقتصادی کشور نداریم و اگر مباحثی مطرح می‌شود، این مباحث بیشتر از آنکه برنامه اقتصادی باشند، ابزاری هستند که فکر می‌کنیم می‌توانند ما را به توسعه اقتصادی برسانند.
او تأکید کرد: توفیق صادرات بدون تولید و پشتوانه قوی امکان‌پذیر نیست و برای صادرات قوی باید یک تولید قوی داشته باشیم که اقتصاد مقاومتی می‌تواند اهرم قوی تولید و صادرات باشد.
شافعی در خصوص رفتارهای اقتصادی مدیران ارشد اقتصادی کشور گفت: برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در موضوع اقتصاد با یک دست گلوی خود را فشار می‌دهند و با دست دیگر طلب کمک می‌کنند به‌طوری‌که ازیک‌طرف شعارهایی از قبیل صادرکنندگان سربازان فداکار و سرداران شریف اقتصادی کشور هستند می‌شنویم و از طرف دیگر صادرکنندگان متهم هستند که ارز صادراتی را به کشور برنمی‌گردانند؛ درحالی‌که صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را همیشه به کشور برگردانده‌اند و برای تداوم فعالیت خود چاره‌ای جز این نداشته‌اند.
رئیس اتاق ایران ادامه داد: سهم صادرات ایران از کل صادرات در تجارت جهانی فقط 0.24 درصد است که این رقم در مقابل وسعت بازارهای جهانی اصلاً رقم قابل‌توجهی نیست آن‌هم برای کشوری مانند ایران که دارای ظرفیت‌های بی‌همتای اقتصادی و تجاری است و باید مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
دیپلماسی اقتصادی راهگشای شرایط کنونی کشور است
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تبریز در آئین گشایش همایش ملی دیپلماسی اقتصادی ابراز امیدواری کرد این همایش مانند سال‌های قبل در اصلاح و رفع نارسایی‌ها و قوانین زائد برای توسعه صنعت و تجارت تأثیرگذار باشد.
صمد حسن‌زاده با تأکید بر اینکه طبق سیاست‌های مورد تأکید رهبری برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار به یک دیپلماسی اقتصادی نیاز داریم، گفت: شرایط سخت اقتصادی که آمریکا به‌صورت ظالمانه از طریق تحریم‌ها برای کشور تحمیل کرده، معیشت و سلامتی مردم کشورمان را با مشکل مواجه کرده است؛ درحالی‌که بر اساس قوانین بین‌المللی، هیچ قدرتی حق ندارد معیشت مردم را تهدید و تحریم کند.
حسن‌زاده ادامه داد: امروز مسئولان کشور و فعالان اقتصادی باید با همکاری و هم‌افزایی بیشتر، در اصلاح و رفع موانع موجود تلاش کنند چراکه شرایط سختی به کشور تحمیل شده و عدم دسترسی به بازار جهانی، کاهش دسترسی به تکنولوژی روز دنیا، افزایش هزینه‌های تأمین کالا و مشکلات بی‌شمار در انتقال پول، مشکلات عمده‌ای را برای ملت و جامعه صنعتی به وجود آورده است.
رئیس اتاق تبریز با اشاره به اینکه امروز سرمایه‌گذار خارجی رغبتی برای حضور در ایران ندارد، تصریح کرد: علاوه بر این فعالان اقتصادی نیز هیچ‌گونه برنامه مدونی را در راستای توسعه اقتصادی کشور نمی‌بینند ازاین‌رو انتظار می‌رود متولیان امر با حفظ ارزش‌های ملی، در رفع نگرانی‌های موجود اقدامات مؤثری را انجام دهند.
او ابراز امیدواری کرد: وزرای جدید کابینه، توانایی اصلاح شرایط نظام مالی و پولی و قوانین کار و تأمین اجتماعی ... را فراهم کنند.
اقتصاد وابسته به نفت، بیمار است
نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان شرقی گفت: باید قبول کنیم اقتصاد تک‌محصولی وابسته به نفت، اقتصادی بیمار است که باعث شده نتوانیم به جایگاه شایسته‌ای دست یابیم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی آل هاشم در همایش توسعه صادرات غیرنفتی ایران افزود: در رشد و توسعه کشور عوامل زیادی دخیل هستند، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار توسعه بخش صادرات غیرنفتی است و زمانی که صحبت از صادرات غیرنفتی و توسعه به میان می‌آید، در کشوری مثل ما که از ظرفیت‌های بسیار عظیمی برخوردار است، زمینه رسیدن به این هدف آسان است.
آل هاشم افزود: هزینه بالای تولید در ایران در مقایسه با سایر کشورها و کیفیت نه‌چندان خوب ناشی از قدیمی بودن فناوری و فرسودگی ماشین‌آلات است که توان رقابت در بازار جهانی را می‌گیرد.
نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان شرقی گفت: وقتی تولید با کیفیت داشته باشیم اما زمینه صادرات را نتوانیم برقرار کنیم، این تولید هیچ مزیتی برای ما تلقی نمی‌شود بلکه هم‌زمان با موضوع کاهش هزینه‌های تولید بحث صادرات نیز از اولویت بالایی برخوردار است.
نماینده ولی‌فقیه در استان تأکید کرد: اگر دیپلماسی اقتصادی به‌عنوان الزام راهبردی مطرح شود می‌توان بازارهای موجود را از طریق سازوکارهای خاص حفظ کرد، باید قبول کنیم اقتصاد تک‌محصولی وابسته به نفت، اقتصادی بیمار است که باعث شده نتوانیم به جایگاه شایسته‌ای دست یابیم، اگر از اهداف کلان اقتصادی این است که به رشد مطلوب دست یابیم باید تعاملات اقتصادی را با دنیا بهبود بخشیم، اگر توانمندی و ظرفیت‌ها را متمرکز کنیم و به‌عنوان الزام راهبردی به آن نگاه کنیم می‌توانیم از موانع عبور کنیم.
واگذاری به غیر اهل، مهم‌ترین مشکل واحدهای تولیدی در واگذاری‌ها
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: متأسفانه مهم‌ترین مشکل در واگذاری واحدها در کشور این است که هرکسی قیمت بالا داد به آن واگذار کنیم و اصلاً با اهلیت طرف کاری نداریم.
احمدعلی کی‌خواه، سرمایه، نیروی انسانی، منابع طبیعی و ارز خارجی از جمله عوامل توسعه دانست و با تأکید به اینکه صادرات نفت و میعانات گازی منبع اصلی درآمد کشور است، افزود: سیاست بهره‌برداری منابع نفتی به سطح تکنولوژی بستگی دارد و برخی‌ها معتقد به حفظ این منابع بوده و برخی‌ها آن را وابسته به تکنولوژی می‌دانند.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اگر بخشی از هزینه‌های محدود ارزی را روی فرش سرمایه‌گذاری می‌کردیم قطعاً بیشتر از صنعت خودروسازی در اقتصاد کشور اثرگذار بود.
کی‌خواه با اشاره به کمبود سرمایه و مشکلات فراوان در زمینه صادرات بخش کشاورزی، گفت: برخی از مشکلات این حوزه ناشی از نحوه اخذ مالیات است چراکه وقتی با تولیدکنندگان کشاورزی صحبت می‌شود، آنها اذعان می‌کنند که بدون دلیل و سند مالیات اخذ می‌شود.
او با بیان اینکه چه کسی پاسخگوی این‌همه هزینه در طول 40 سال است، گفت: متأسفانه مهم‌ترین مشکل در واگذاری کشور این است که هرکسی قیمت بالا داد به آن واگذار کنیم و اصلاً با اهلیت طرف کاری نداریم.
به عقیده کی‌خواه توسعه در ایران به‌صورت سنتی مدیریت می‌شود و با این وضع نمی‌توان شاهد رشد و توسعه بود.
او همچنین با اشاره به اعلام قیمت خرید گندم به میزان یک هزار و 470 تومان، گفت: منطق دولت برای اعلام این قیمت چیست و با وجود درصد تورم 30 درصدی در بخش تولید کشاورزی و افزایش هزینه‌ها چرا باید به قشر مستضعف فشار وارد کرد و به بهانه حمایت از مصرف‌کننده از جیب کشاورزان مایه گذاشت.
اقتصاد کشور نیاز به جراحی دارد
رئیس انجمن صنایع غذایی آذربایجان شرقی با انتقاد از وضعیت موجود، خطاب به دولت گفت: اقتصاد کشور نیاز به جراحی فوری دارد.
یونس ژائله در بیست و چهارمین همایش ملی صادرات غیرنفتی ایران در تبریز افزود: در مورد صادرات غیرنفتی صحبت می‌کنیم ولی اقداماتی مؤثری در این مورد انجام نداده‌ایم.
او با اشاره به این نکته که اگر کارگر واحدهای تولیدی و صنعتی حقوق مناسب نگیرد انگیزه کافی برای کار نخواهد داشت افزود: اگر به این موارد توجه نکنیم، نمی‌توانیم انتظار توسعه اقتصادی را داشته باشیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق تبریز در خصوص بازگشت ارز صادرکنندگان به سامانه نیما گفت: دولت به فکر بازگشت ارز به کشور است، و بخش خصوصی ارز حاصل از صادرات را برای تأمین مواد خام موردنیاز خود به کشور برمی‌گرداند ولی نگران آن است که رانت ایجاد شود.
ژائله تأکید کرد: سرمایه بخش خصوصی در ماه‌های اخیر به یک‌سوم تنزل یافته است و انتظار می‌رود که در شرایط سخت اقتصادی دولت با در نظر گرفتن معافیت‌های مالیاتی از تولیدکنندگان حمایت و از فشارهای وارده بر بخش خصوصی بکاهد.
بند ترابزون ترکیه؛ دروازه ورود ایران به اروپا
مدیرکل بندر ترابزون ترکیه نیز به‌عنوان یکی از سخنرانان همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی ایران در تبریز، با اشاره به مشترکات فرهنگی ایران و ترکیه، بندر ترابزون را دروازه بندری ورود ایران به اروپا خواند و گفت: در قراردادهای بین دو کشور این بندر به‌صورت بندر مشترک در راستای توسعه اقتصادی دو کشور شناخته شده و ما حاضریم برای گسترش همکاری‌ها، موانع موجود را هموار کنیم.
مظفر آرمیش افزود: ترابزون با تاریخی 4 هزارساله، دروازه دریایی بر روی جاده ابریشم بوده و با دارا بودن موقعیت جغرافیایی استراتژیک در دوران عثمانی قریب به 16 سرکنسولگری در این شهر وجود داشت که درگذر زمان فقط کنسولگری ایران در آن باقی‌مانده است و به همین دلیل، ایران از جایگاه ویژه‌ای در نزد ملت و دولت ترکیه برخوردار است.
مدیر بندر ترابزون در خصوص گسترده بودن روابط دوجانبه ایران و ترکیه گفت: در زمان جنگ تحمیلی بندر ترابزون به‌عنوان یک بندر لجستیک برای ایران ایفای نقش می‌کرد و اکنون اتاق بازرگانی ترابزون و تبریز روابط گسترده‌ای با هم دارند که تحریم برای آن معنایی ندارد.
به گفته او بندر ترابزون همیشه با آغوش باز از تجار ایرانی استقبال می‌کند و دو طرف باید تلاش کنند تا مشکلات موجود به‌منظور گسترش روابط دوجانبه مرتفع شود.
آرمیش یادآور شد: اردوغان پس از انتخابش به ریاست جمهوری ترکیه، اولین سفر خارجی خود را ایران انجام داد و در این سفر قراردادی مبنی بر بهره‌برداری از بندر ترابزون به‌صورت مشترک منعقد شد.
صادرات غیرنفتی کشور از مرز 30 میلیارد دلار گذشت
مشاور و دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این همایش گفت: در هشت‌ماهه سال جاری 30 میلیارد دلار صادرات در کشور انجام گرفته است که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل3/13 درصد افزایش داشته است.
صادق نجفی افزود: وزیر جدید صنعت جلب اعتماد صاحبان صنعت و تولید کشور را مدنظر قرار داده و دومین استراتژی وزیر او نیز اهمیت دادن به فعالان بخش خصوصی و همفکری و هم‌افزایی با این بخش است.
نجفی بازنگری قوانین و اصلاح آنها بر اساس شرایط روز به‌منظور حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان را از دیگر برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت خواند.
مشاور وزیر صنعت تأکید کرد: در دوره فعلی وظیفه خود می‌دانم که به‌عنوان رابط و هماهنگ‌کننده ایفای نقش کنم و امیدوارم بتوانم همدلی و هم‌افزایی لازم در راستای توسعه اقتصادی کشور را فراهم آورم.
نجفی با تأکید به ارتباط هر چه بیشتر با کشورهای همسایه از جمله ترکیه، بیان کرد: بندر ترابزون ظرفیت و فرصت خوبی برای صادرات محصولات و کالاهای تولید کشور است
مشاور و دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه طبق آمار و ارقام موجود در زمینه صادرات کشاورزی و معدنی ظرفیت بزرگی داریم، گفت: توسعه مراکز مبادله‌ای در کشورهایی از جمله آلمان، ترکیه، کره، ژاپن و... از جمله راهبردهای دیپلماسی اقتصادی کشور است.
توسعه صادرات غیرنفتی، نیازمند دیپلماسی اقتصادی قوی است
سرپرست استانداری آذربایجان شرقی نیز با تأکید بر ضرورت توجه به توسعه صادرات غیرنفتی در کشور گفت: دیپلماسی اقتصادی در داخل و خارج نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه صادرات غیرنفتی دارد ازاین‌رو ما نیازمند تقویت دیپلماسی اقتصادی خود در سطح ملی و بین‌المللی هستیم.
جواد رحمتی در بیست و چهارمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی در تبریز، افزود: امروز باید دستگاه دیپلماسی با تلاشی مضاعف فضا را در آن‌طرف مرزها برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما تصویب کند و این مهم با تعامل دوجانبه میسر خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: امروز باید حاکمیت دیپلماسی مناسبی را بدون جناح‌بندی جدیدی در دنیا با عقلانیت و تعامل ایجاد کند.
وی با اشاره به شرایط سخت اقتصادی حاکم بر کشور گفت: امروز دوران سختی را می‌گذرانیم که به اعتقاد من وضعیت حاکم حاصل از سوء مدیریتی است که داشته‌ایم و راه‌حل این مشکلات نیز به مدیریت برمی‌گردد.
سرپرست استانداری آذربایجان شرقی افزود: افراد باید در سیستم دولتی مسئولیت‌های خود را درست انجام داده و پاسخگوی عملکرد خود باشند. امروز معنا ندارد بخش دولتی از گمرکی گله‌مند باشد که زیرمجموعه دولت است.
وی با تأکید بر ضرورت مبارزه با فساد در سیستم اداری گفت : فساد حاکم در سیستم اداری قابل‌انکار نیست، این فساد کمر کشور را دارد می‌شکند.
رحمتی حمایت همه‌جانبه از فعالان بخش خصوصی را ضروری دانست و گفت: کسی که در شرایط فعلی کار تولیدی می‌کند کارش از عبادت بالاتر است، و کسی که برای معیشت حداقلی مردمی تلاش می‌کند باید موردحمایت و احترام قرار گیرد.
رحمتی خواستار ورود و جدی دولت به بحث موانع و مشکلات فعالیت‌های بخش خصوصی در امر صادرات شد و گفت: به‌عنوان کارگزار دولت درخواست دارم این موانع را برطرف کنیم، درد دل‌هایی که توسط فعالان بخش خصوصی مطرح می‌شود باید در جمع‌های تخصصی تبدیل به راه‌کار شده و این راهکارها به دستورالعمل تبدیل شود و از طریق ارائه لوایح به مجلس موانع قانونی نیز حل شود.