نشان‌گرهای اقتصادی دولت یازدهم از کار افتاده است

رئیس‌جمهوری شب گذشته در ضیافت افطاری میزبان فعالین اقتصادی بود. روحانی در این نشست از لزوم حضور بخش خصوصی برای رونق اقتصادی صحبت و تأکید کرد موتور قوی بخش غیردولتی می‌تواند اقتصاد و جامعه را به حرکت در آورد. رئیس‌جمهوری درباره مطالبات بخش خصوصی از دولت برای بهبود محیط کسب‌وکار نیز چنین گفت:«دولت همه تلاش خود را برای کاستن از مقررات دست و پا گیر ، ایجاد فضای رقابتی بدون رانت و جلوگیری از قاچاق کالاها بکار گرفته است و این‌ها کمک شایانی به تولید کشور خواهد کرد.»

فعالان بخش خصوصی نیز در ضیافت دیشب به بیان مطالبات خود پرداختند. از جمله محسن جلالپور، رئیس اتاق ایران با اشاره به دستاورد کاهش تورم و لزوم اصلاحات اقتصادی برای خروج از رکود، سخنرانی کرد.جلال‌پور هم‌چنین نقدهایی را به دولت در خصوص وضعیت نرخ ارز، نظام بانکی و ارائه دیرهنگام آمارهای اقتصادی وارد کرد.

متن کامل سخنرانی رئیس پارلمان بخش خصوصی به شرح زیر است:

جناب آقای رئیس جمهور

ما فعالین اقتصادی می دانیم که در آغاز دولت یازدهم شرایط سختی بر اقتصاد کشور می گذشت . دولت یازدهم با مجموعه ای از مسائل و مشکلات اقتصادی مواجه بود که به زعم اقتصاددانان در کمتر اقتصادی به صورت هم زمان رخ داده است.

تورم، رکود، تنگنای مالی، بحران بانکی، بیکاری همراه با انسداد فضای بین الملل شرایط سختی را برای اقتصاد ایران رقم زده بود.

شما توانستید این وضع را مدیریت کنید. با تدبیر در عرصه بین الملل و مذاکرات 1+5 به برجام رسیدیم و بخشی از انسدادها باز شد. تورم این اسب سرکش مهار گردید به طوری که همین روزها خبر یک رقمی شدن تورم پس از چند دهه شنیده شد. کاهش تورم از محدوده 40 درصد به رقم فعلی دستاوردی بسیار مهم و شرط لازم و ضروری برای برداشتن قدم های اصلاحی بعدی است.

اصولاً دولت یازدهم در مدیریت سه متغیر مهم تورم، رشد اقتصادی، اشتغال حرکات خوبی انجام داده.در اشتغال هم آمارها نشان می دهد که اشتغال ایجاد شده در این سه سال به نسبت سالهای قبل افزایش پیدا کرده است.

در افزایش نرخ رشد اقتصادی هم موفقیتهای خوبی بدست آمده، رشد منفی سالهای گذشته به مثبت گرایید و رشدی هرچند کم را شاهد هستیم.

حال سؤال این است که قدم های بعدی چیست؟

جناب رئیس جمهور – جواب به این سؤال برای فعالان اقتصادی عملاً غیر ممکن شده است.بیشتر علائم و نشانگرهای اقتصادی دولت یازدهم از کار افتاده است. فعال اقتصادی نمی داند از میان راه حل های موجود، دولت کدام راه حل را برمی گزیند.آمارها به موقع داده نمی شود و نشان گرهای اقتصادی به درستی کار نمی کنند.فعال اقتصادی در این مواقع احساس می کند در خلاء قرار گرفته است.

لطفاً ستاد اقتصادی دولت را فعالتر نمایید. لازم است که تصریح کنید که کدام دیدگاه ، قرار است محور برنامه های یکسال آینده برای سیاستگزاری اقتصاد کشور قرار گیرد. از نظر ما فعالان اقتصادی امروز پرداختن به رشد اقتصادی لازمه جدی کشور است.

دولت یازدهم بایستی از دستاورد بزرگ کنترل تورم برای افزایش رشد اقتصادی برنامه داشته و بهره ببرد.ما از بین آنچه به عنوان موانع اصلی رشد می شناسیم، دو مسئله تأمین مالی و تقاضا از همه مهمترند.در مبحث تأمین مالی هم هزینه تأمین مالی در کشور بالاست و هم دسترسی به منابع مالی بسیار مشکل است که البته این هر دو باهم در ارتباطند.

برای اقتصاد ایران که اقتصادی بانک محور است نظام بانکی کارا و به روز مورد نیاز است .ما می بینیم که در سالهای وفور درآمدهای نفتی متأسفانه بیشترین لطمه به نظام بانکی وارد آمده است.امروز نظام بانکی ما نظامی آسیب دیده و با کارایی پایین است.

مدت‌ها طول کشید تا باور کردیم اعتیاد جرم نیست بیماری است. امروز در مسئله بانک‌ها هم این که مسئله  بانکهای ما نخواستن و انجام ندادن نیست بلکه بیماری است را بایستی به باور تبدیل کنیم. به نظر ما زبان مطالبه گری و دستوری به بانکها حلّال مشکل نیست. با این متد نمی توان دنبال راه حل اصولی و درست رفت. سیستم بانکی ما نیاز به یک اصلاح اساسی دارد. بانکها بایستی بتوانند با این اصلاح از منابع داخلی مکفی و از امکان بهره بردن از منابع خارجی بهره ببرند.

بانکها بایستی بتوانند با ریسک کمتر و هزینه پایین تر تأمین مالی نمایند. ضرورت دارد دستور جنابعالی برای اصلاح نظام بانکی به جدیت دنبال شود، در حال حاضر این امر به کندی پیش می رود ضمن اینکه خطرهای زیادی در کمین نظام بانکی ما وجود دارد. یکی از موانع اصلی پیوستن دوباره اقتصاد ایران به بازارهای جهانی هم اصلاح نظام بانکی است پس بر این امر تأکید جدی بفرمایید.

درمحور تقاضا همانگونه که می دانیم تقاضای داخلی یا بایستی توسط مصرف کننده به وجود آید یا توسط دولت. در سالهای گذشته مجموع درآمد سرانه خانوارها منفی بوده است. پس از این جهت تقاضا از طرف مصرف کننده داخلی چندان امکان پذیر نمی باشد. دولت هم مشکل مالی فراوان دارد که همه ما خوب این مطلب را می دانیم.

پس تنها راه تحریک تقاضا، تقاضای خارجی یعنی روآوردن به صادرات است این یکی از اصول اصلی اقتصاد مقاومتی نیز می باشد. برای این امر واحدهای تولیدی ما که در شرایط سخت و بحرانی قرار دارند، انعطاف پذیری خوبی داشته و آماده حضور در بازارهای خارجی هستند.

برای کشوری چون ما که عضو wto نبوده و از پیمان های منطقه ای و دو جانبه و چند جانبه بهره چندانی نداریم حضور در بازارهای رقابتی منطقه و دنیا بسیار مشکل است.اگر می خواهیم در صادرات موفق شویم و می خواهیم اقتصادی درون زا و برون نگر داشته باشیم بایستی نگاه منطقی تر و علمی تری به قیمت ارز داشته باشیم.

توجه حضرتعالی را به یک امر مهم در مبحث ارز برای صادرکنندگان جلب می کنم.

از آنجا که عمده معاملات ما در سالهای گذشته به دلیل تحریم های اولیه بر روی دلار حول و حوش ارزهایی به غیر دلار آمریکا بوده اُفت برابری این ارزها در برابر دلار آمریکا صدمه پنهانی است که صادرکنندگان ما در سالهای اخیر متحمل شده اند.

در ابتدای دولت یازدهم برابری یک یورو با یک دلار آمریکا چیزی حدود 35/1 بوده و اکنون این برابری به حدود 10/1 کاهش یافته و این یعنی حدود 25% قدرت رقابت کالاها را ضعیف تر نموده است. از طرفی در ابتدا دولت نرخ برابری هر دلار آمریکا با ریال ما در حدود 3650 تا 3700 بوده است . اگر متوسط تورم سال اول دولت را 25% سال دوم را 20% و سال سوم را حدود 15% ببینیم یعنی چیزی در حدود 60% سرباری قیمت برای تولید حاصل شده و حال آن که قیمت امروز ارز حتی 5% از قیمت آن زمان پایین تر است. جمع این دو مطلب یعنی برابری دلار با ارزهای دیگر و با ریال و نرخ تورم سه سال اخیر یعنی قدرت رقابت کالاهای ایرانی حدود نصف شده است و این باعث اُفت صادرات و مشکل جدی برای صادرکنندگان گردیده است.

از نظر ما پایین نگه داشتن نرخ ارز دستاورد دولت نیست، متناسب کردن آن با شرایط داخلی و بین المللی دستاوردی بزرگ است.

تعدیل نرخ ارز می تواند پیشران تولید، تولید داخل و گام مهمی برای توسعه صادرات باشد. وقتی از توسعه صادرات غیر نفتی سخن می گوییم باید به رقابتی شدن قیمت کالا تن بدهیم، رقابتی شدن قیمت کالا نمی تواند اتفاق بیفتد مگر اینکه از تحمیلات مصلحتی در اقتصاد کشور بکاهیم و فضای کسب و کار را رقابتی کنیم.

آقای رئیس جمهور

هر چند تورم با زحمات فراوان و تدبیر دولت یازدهم به شدت کاهش پیدا کرده اما استفاده از این دستآورد بایستی به صورت عملی کام فعالان اقتصادی را شیرین نماید. از منظر فعالان اقتصادی ده ها سال است که دولت در بازار دخالت می کند. عمده دلیل این ورود و دخالت را هم کنترل بازار و حفظ آرامش عنوان     می کرده است.

امروز که نرخ تورم به یک رقمی کاهش یافته و این دغدغه عملاً جایگاهی ندارد بهترین زمان برای خارج شدن دولت از عرصه دخالت و ورود در تولید کشور است. اگر این اتفاق بیفتد شیرینی کاهش نرخ تورم پای دندان تولیدکنندگان هم خواهد رفت. ورود دولت به دستورات تحکمی در اقتصاد از قبیل قیمت گذاری تعزیرات، دستور العمل ها و بخش نامه های دستوری در تولید بایستی در مقطع فعلی کنار گذاشته شود.

جناب آقای رئیس جمهور

اکنون که اقتصاد اولویت اصلی کشور است بیایید نظام برنامه ریزی اقتصادی را متحول کنید، در دام     حاشیه ها نیفتید و چشم و گوش بر ناملایمتی ها ببندید، پایه ای نو بر بنای اقتصاد مقاومتی و رقابتی کردن اقتصاد ایران بنا بگذارید. بندهای زیادی بر پای فعالان اقتصادی کشور بسته شده است، گره از کسب و کار باز کنید، برای بهبود فضای کسب و کار در دولت و کشور حکم جهاد صادر کنید.

حال که مجلس همراه و هم سو در کنار دولت قرار دارد از این فرصت استفاده کرده و پایه اصلاحات بنیادین در اقتصاد ایران را پایه ریزی کنید.اگر منتظر بمانیم که شرایط برای اصلاحات بنیادین فراهم شود آن روز هرگز نخواهد آمد.

آقای رئیس جمهور

سیاستمداران، مسائل را آنگونه که فعالان اقتصادی می بینند، نمی بینند، دنیای سیاست دنیای متفاوت از اقتصاد است از آن سو به فرموده رهبر معظم انقلاب اکنون اقتصاد اولویت اصلی کشور است.

گاهی راه حل سیاسی، حاکم را از تصمیم گیری درست دور می کند، تورم با اراده سیاسی و راه حل اقتصادی حل شد. برای خروج از رکود هم چنین اراده ای و چنین راه حلی نیاز است، بیایید اراده کرده و کار را به خبرگان اقتصادی بسپارید آن گاه حمایت کنید آنگونه که از برجام و تورم حمایت کردید.

بنگاه های زیادی هستند که در اثر سیاست های نادرست اقتصادی سال های گذشته به ورطه زیان دهی افتاده اند، این بنگاه ها بناهای تمدن اقتصادی ما هستند، پیشنهاد می کنم حضرتعالی حداقل در ماه یک روز را به آنها اختصاص دهید و به بنگاه¬ها سر بزنید در هوای تولید و فروش نفس بکشید، مشکلاتشان با سازمانهای مختلف را از خودشان سئوال کنید ببینید که در فضای سخت اقتصادی فعلی، در رکود و در فشارهای جدی چگونه با مسائل فراوانی چون مالیات، بیمه، قوانین و مقررات و دستورالعمل های دست و پاگیر دست و پنجه نرم می کند. این کار نه تنها به شما افق دید تازه ای می دهد بلکه به جامعه می فهماند که رئیس جمهورشان برای حل مشکلات تولید به میدان آمده است و همان گونه که برای حل مشکلات بین المللی و تورم همت جدی گماشت اکنون نیز برای چرخاندن چرخ کارخانه ها آستین بالا زده است.