وضعیت شاخص در سال 1397
در سال 97، باوجود همه پیشرفت‌هایی که در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه زیرساخت‌های این حوزه محقق شد، اول‌ازهمه با جهش ناگهانی قیمت تجهیزات و ابزارهای مرتبط با حوزه ارتباطات و از سوی دیگر با تغییر برخی از سیاست‌های کلان در فضای مجازی و محدودسازی دسترسی به برخی شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار، مشکلات و مسائلی برای کسب‌وکارها حوزه ارتباطات ایجاد شد که با اتفاقاتی مانند محدودسازی فعالیت اپلیکیشن‌های ایرانی در فروشگاه گوگل پلی و بر روی دستگاه‌های آیفون به اوج رسید.
همچنین از دیگر تحولات بنیادین در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، اجرای کامل طرح احراز اصالت تجهیزات دارای سیم‌کارت (رجیستری) بود که البته از اواخر سال 1396 وارد فاز اجرایی شد اما در سال 97 با مشمول شدن همه برندهای دارای سهم بازار در ایران کاملاً عملیاتی شد. طرحی که توانست تأثیر قابل‌توجهی در کاهش گوشی‌های قاچاق و افزایش واردات قانونی گوشی تلفن همراه و تجهیزات دارای سیم‌کارت داشته باشد هرچند به‌واسطه قوانین در حوزه رجیستری گوشی همراه مسافر، همچنان روزنه‌هایی برای ورود غیرقانونی گوشی باز مانده که گفته می‌شود مسدودسازی این روزنه‌ها در دستور کار متولیان امر قرار دارد.
راه‌اندازی دولت همراه، توجه به ایجاد و توسعه پیام‌رسان‌های داخلی و البته تلاش برای انتقال سرورهای پیام‌رسان تلگرام به ایران نیز از دیگر اتفاقات عمده در سال 97 بود که البته در مورد آخر با موفقیت همراه نشد و به تشدید محدودیت برای این پیام‌رسان محبوب و فیلتر شدن آن دامن زد. همچنین برگزاری بیست‌وچهارمین دوره رویداد الکامپ به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی ایرانی در حوزه الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیک در مرداد 1397 نیز یکی از رویدادهای قبال توجه حوزه ارتباطات ایران در سال گذشته بود.
از دیگر خبرسازی‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ماجرای پرتاب ماهواره دوستی بود که البته ناکام ماند. 15 بهمن‌ماه سال 97 بود که محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از آمادگی ماهواره دوستی برای قرار گرفتن در مدار زمین خبر داد و چند روز بعد رسانه‌های خارجی از شکست ایران در این پرتاب نوشتند که در ادامه از سوی مسئولان داخلی نیز این شکست تائید شد اما این پایان کار نبود و توسعه فعالیت‌های ماهواره‌ای با شتاب بیشتری در دستور کار قرار گرفت.
اندازه بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران از سال 2009 تا 2020 - میلیارد دلار (منبع: statista)
چشم‌انداز شاخص در سال 1398
چشم فناوری به سیاست‌های کلان کشور
مسعود شنتیایی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان تجهیزات فناوری اطلاعات ایران
حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را اگر به تفکیک دو بخش ساخت نرم‌افزار و ساخت و توسعه سخت‌افزار بررسی کنیم، ایران در هر دو حوزه ظرفیت‌های قابل‌توجهی دارد که استفاده از آنها خصوصاً در حوزه سخت‌افزاری، به سیاست‌های کلان اقتصادی کشور وابسته است.
در حوزه ساخت تجهیزات فناوری، به‌جز برخی از قطعات های‌تک که تولید آن فقط در انحصار برخی از کشورها قرار دارد، ایران ظرفیت قابل‌توجهی برای تولید مابقی تجهیزات دارد و شرکت‌هایی زیادی در طول سال‌های گذشته در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما باوجوداینکه تجهیزات و نیروی کار متخصص موردنیاز برای این کار را دارند، با ظرفیت پائین کار می‌کنند درحالی‌که اگر در عمل، دولت تسهیلات موردنیاز در حوزه واردات مواد اولیه و تأمین سرمایه در گردش را در اختیار آنها قرار دهد، این ظرفیت می‌تواند علاوه بر اینکه برای تأمین نیازهای داخلی مورداستفاده قرار گیرد، بخشی از تولیدات آن نیز صرف صادرات به بازارهای جهانی و منطقه شود.
با توجه به اینکه امروز نسل جدید گوشی تلفن همراه و همچنین انواع رایانه دیگر به‌عنوان کالای لوکس مطرح نیستند و به یکی از نیازهای اولیه و اساسی جوامع تبدیل شده‌اند، ازنظر وسعت بازار مصرف تولیدات سخت‌افزاری حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، با شرایط بسیار مساعدی برخوردار است و اگر حمایت دولت متوجه این حوزه شود، قادر است بخش قابل‌توجهی از نیاز داخلی در این حوزه را تأمین کند.
در حوزه ساخت نرم‌افزار، نیز کشور ما در شرایط بسیار خوبی ازنظر نیروی متخصص و تجربه برخوردار است و هم در جهت تأمین نیازهای داخلی و هم برای صادرات به بازارهای منطقه ظرفیت‌های بالایی دارد. ضمن اینکه در این حوزه، انجام پروژه‌های دورکاری برای کمپانی‌های بزرگ خارجی نیز یکی از شیوه‌های فعالیت است و شرکت‌های ایران هم فعالیت خوبی در دائن حوزه دارند. ازآنجایی‌که این فعالیت‌ها اغلب بدون تشریفات و بحث‌های رسمی انجام می‌شود، کارها ساده‌تر و با اثرپذیری کمتری از اتفاقاتی نظیر تحریم پیش می‌رود و فرصت خوبی در اختیار فعالان این حوزه قرار می‌دهد.
در سال 1398 که سال رونق تولید نام‌گذاری شده، فارغ از محدودیت‌هایی که می‌تواند از ناحیه تحریم به هر یک از حوزه‌های اقتصادی وارد شود، توجه دولت به ظرفیت‌های داخلی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌تواند ضمن اینکه فرصت خوبی در اختیار فعالان این حوزه قرار دهد، قادر است به برداشتن گام بزرگی برای تأمین نیازهای کشور نیز کمک کند؛ چراکه توان و دانش فنی این حوزه نسبت به بسیاری از حوزه‌های دیگر اقتصادی وضعیت بهتری دارد و با تأمین مواد اولیه و برخی از ماشین‌آلات موردنیاز آن، حرکت بزرگی در این حوزه رخ خواهد داد.