پس از نوساناتی که سال گذشته در بازار ارز رخ داد، بانک مرکزی عمده تمرکز خود را بر کنترل این بازار و ایجاد ثبات در آن گذاشت و پس ارز روی کار آمدن عبدالناصر همتی رئیسکل بانک مرکزی، اعلام شد قرار است بازار متشکل ارزی راهاندازی شود.
این بازار قرار بود از ابتدای سال جاری راهاندازی شود، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است. در آخرین اظهارنظر رئیسکل بانک مرکزی، همتی علت تأخیر آن را برخی ارزیابیها دانسته و اعلام کرده است: «این بازار بهزودی راهاندازی میشود اما باید به من ثابت شود که این بازار مشکلی برای کشور ایجاد نمیکند.»
در شرایطی که از روز گذشته، نرخ دلار روند نزولی به خود گرفته است، کامران ندری کارشناس بانکی در گفتوگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» معتقد است که با راهاندازی بازار متشکل ارزی، بعید به نظر میرسد که نرخ دلار شتاب کاهش قیمت گیرد. با ابن حال او تأکید میکند که اگر بازارهای متشکل درست عمل کنند و معاملات تحت نظر مقام ناظر انجام گیرد، از منظر اقتصادی، تشکیل آنها توجیهپذیر است.
او افزود: در شرایطی که برخی بر این باورند قیمت واقعی نرخ ارز زیر 10 هزار تومان است، به نظر من باید به چند نکته توجه داشت؛ تنها در حالتی میتوانیم نرخ ارز را به زیر 10 هزار تومان هدایت کنیم که ذخایر ارزی فراوان داشته باشیم که در شرایط فعلی بعید است ذخایر ارزی بهاندازهای قابلتوجه باشند که بتوان به بازار هم هدایت کرد. از طرفی در شرایطی که در تحریم به سر میبریم و مشخص نیست تا چه زمان ادامه خواهد یافت، منطقی نیست حتی اگر ذخایر ارزی بهاندازه کافی باشد، تصمیم گیران فقط برای اینکه کمر نرخ ارز را بشکنند، آن را به بازار تزریق کنند.
ندری با تأکید بر این موضوع که یکی از مؤلفههای اثرگذار بر نرخ ارز، رشد نقدینگی است، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه نقدینگی کشور رشد قابلتوجهی را در سالهای گذشته تجربه کرده است، بنابراین به نظر میرسد نرخ تعادلی ارز بین کانال 10 تا 12 هزار تومان است که این نرخ هم مجدد تحت تأثیر شوکهای اقتصادی قرار دارد؛ به این معنا که ممکن است براثر شوکهای واردشده قیمت ارز پایینتر یا بالاتر رود. کما اینکه اگر رشد نقدینگی همچنان ادامه پیدا کند، به همان نسبت هم نرخ ارز افزایش مییابد. مگر اینکه مازاد درآمد نفتی به سیاستگذاران این امکان را بدهد تا مثل سالهای 92 تا 96، قیمت را کنترل کنند.
ندری در پاسخ به این سؤال که با توجه به شرایط خاص کشور که با عنوان جنگ اقتصادی توصیف میشود، نحوه مطلوب مدیریت بازار ارز چگونه باید باشد، افزود: همانطور که اشاره کردم، نباید مؤلفههای بنیادی اثرگذار بر نرخ ارز از جمله رشد نقدینگی، مورد غفلت سیاستگذاران قرار گیرد. از طرفی اصلاح در شیوه عملکرد بانکها و همچنین سیاستگذاری پولی، دو موضوعی هستند که باید هرچه سریعتر اتفاق بیفتند.
به اعتقاد ندری، در حال حاضر بانک مرکزی باید بر کنترل تورم متمرکز شود و رشد نقدینگی در اقتصاد را به نحوی کنترل کند که ما درگیر تورم بالا نشویم.
اصلاح شبکه بانکی دیگر نکتهای بود که ندری در صحبتهای خود به آن اشاره کرد. به اعتقاد این کارشناس بانکی در حال حاضر بانک مرکزی به خوبی از مشکلات نظام بانکی آگاه است و در همین زمینه ضروری است تا رابطه بانکها با بانک مرکزی ضابطهمند و مطابق بر استانداردها قرار گیرد.
او همچنین افزود: در حال حاضر سیاستگذاری پولی تحت تأثیر سلطه مالی دولت قرار دارد و ضروری است تا رابطه دولت با بانک مرکزی به نحوی تعریف شود تا در بلند مدت، این سیاستگذاری به سمت مهار تورم هدفگذاری شود.
ندری خاطرنشان کرد: بررسی تجربه کشورهای مختلف در مهار تورم نشان میدهد که این مشکل حل نشدنی نیست. همانطور هم که از از دهه 90 به این سو، پدیده تورم به عنوان یک معضل در اغلب کشورها نداشتیم. البته استثناهایی مانند ونزوئلا وجود دارد؛ اما تجربه نشان داده است کشورهای مختلف با بهره گیری از دانش اقتصاد در حوزه اقتصاد کلان و سیاستگذاری پولی، توانستهاند تورم را مهار کنند.