بر اساس سنت تازه برپاشده و دلنشین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران قرار بر این است که از مهندس محسن خلیلی، رئیس، بنیانگذار و مدیر و مالک شرکت بوتان که خوشبختانه هنوز پابرجاست و از نهادهای قدیمی صنعت ایران بهحساب میآید و رئیس هیات مدیره انجمن مدیران صنایع که این نهاد نیز در تاریخ معاصر جایگاه بلندی دارد قدردانی و تجلیل شود.
واقعیت این است که بورژوازی در ایران ناتوانتر از آن است که رسانههای پرشمار خود را داشته باشد و این البته یکی از ناتوانیهای بورژوازی ایرانی است. به همین دلیل است که محسن خلیلی از مردان نیکنام و کوشا و نوآور در توسعه صنعت ایران و مرد سازنده و نگهبان سختکوش نهادهای مدنی در میان ایرانیان بهویژه جوانان این مرزوبوم ناشناس مانده است. بخش عمدهای از بورژواهای ایرانی البته به دلایل گوناگون نمیخواهند در وسط میدان باشند و به چشم آید پنهانکاری را میپسندند و بر پایه این راهبرد است که ناشناس میمانند.
محسن خلیلی اما به این دلیل که هراسی از حسابرسی و حساب کشی ندارد و نیز به این دلیل که این مرزوبوم را چون جان خود ارجمند میداند دستکم در نزد صنعتگران ایرانی و مدیران دولتهای پس از انقلاب نامآشناست. این صنعتگر قدیمی ایرانی که در اوایل دهه 1320 از دانشکده فنی دانشگاه تهران کارشناسی مهندسی گرفت و به همراه پدر نامدار و کوشای خود صنعت گاز خانگی را پایهگذاری کرده است نزدیک به 60 سال است بدون درنگ و بدون تعطیل کار میکند.
خلیلی از کم شمار صنعتگران ایرانی است که درراه برپایی نهادهای مدنی و تشکلهای کارفرمایی در ایران پایدار و استوار بوده و هست. تأسیس انجمن مدیران صنایع در روزهای سخت زمستان 1358 که بورژوازی ایرانی را تار و مار میکردند نشان از آیندهنگری و باور ژرف یک صنعتگر به زاد و رشد بخش خصوصی دارد. به نظر میرسد حضور در بزرگداشت این صنعتگر قدیمی میتواند نشاندهنده تواناییهای پنهان بخش خصوصی ایران و دوستداران رشد و توسعه نهادهای مدنی باشد.
مانیفست خلیلی
محسن خلیلی مرد پایداری و مدارا در صنعت این مرزوبوم سالها پیش مانیفست خود را چنین قبول کرد: "سرزمین خشک و نیمهخشک، طبیعت آدمها را از مدارا و مهربانی دور میکند. ایران سرزمینی نسبتاً خشک است و آدمهای ایرانی نیز بر پایه این طبیعت توانایی نشان دادن رفتاریهای خشن را دارند... روش من در کسبوکار و در زندگی اما مدارا جویی و مهربانی بوده و هست... من به همه آدمها احترام میگذارم... من به همه وزیران صنایع احترام میگذارم و آنها را میبوسم و این کار من برخی دوستان را خشمگین میکند... اما من مهربانی با مدیران و قانونگذاران را یکی از پایههای استوار مانیفست بخش خصوصی میدانم و... خدا به من فرصت دهد که مانیفست بخش خصوصی را بنویسم... سخن مهرآمیز بر روی همه آدمها اثر میگذارد... این اثربخشی شاید در کوتاهمدت دیده نشود، اما در بلندمدت مطمئن باشید مؤثر است... ما بهعنوان بخش خصوصی دو نیروی بسیار بزرگ داریم: درست اندیشیدن و پیروی از خرد و مهربانی کردن... این دو نیرو را باید بهکارگیریم. "
مهندس محسن خلیلی در این دوران کهنسالی همچنان با همان شور و عشق دوران جوانی هرروز در دفتر کار خود است و ضمن مدیریت کلان بر بنگاه خود با یاران و دوستان و صنعتگران و مدیران میگوید و میشنود و یاد میدهد و یاد میگیرد. او آرزوی بزرگی دارد. آرزوی او این است که بخش خصوصی ایران مانیفست خود را آماده کند و بر پایه آن رفتار کند. او مهربانی و مدارا در کنار تکاپو و حرکت و تلاش را محورهای این مانیفست میداند و به مدارای گاندی و ماندلا اشاره میکند که چگونه توانستند استقلال و آزادی را به شهروندان هند و آفریقای جنوبی هدیه کنند.