یک ماشین بزرگ در تیرماه 84نفر از مردم نیس را در فرانسه زیر چرخ‌های خود له کرد؛ کمی پس از آن 80نفر از جنبش روشنایی افغانستان در حمله‌ای خونین در کابل جان خود را تنها به خاطر «برق» از دست دادند، شخصی در مونیخ آلمان عده زیادی را در یک فروشگاه به گلوله بست، در ژاپن فردی با چاقو به جان آدم‌ها افتاد و این ماجراهای خونین همچنان ادامه دارد. اکثر این حملات وحشیانه و ضد انسانی عملی تروریستی به شمار می‌آیند و تبعات اقتصادی بسیاری به دنبال دارند. همه این مسائل، محیط اقتصادی را پیچیده و بیش از هر زمانی غیرقابل پیش‌بینی می‌کند.
بررسی‌های «وخارزم» از گزارش مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد هزینه‌ای که تروریسم در سال 2014 بر دوش اقتصاد جهان گذاشته‌است برابر با 52میلیارد و 900میلیون دلار بوده که از سال 2001 تا کنون چنین رقمی بی‌سابقه بوده‌است. هزینه خشونت و نوع‌کشی در سال 2014 به 1تریلیون و 700میلیارد دلار رسیده‌است که این میزان بسیار ناامیدکننده است. بر اساس همین بررسی‌ها، در عراق به تنهایی هزینه تروریسم از سال 2005 تا سال 2015 حدود 159میلیارد دلار برآورد شده‌است. این میزان برابر با 32درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2014 است. نیجریه یکی دیگر از کشورهایی است که درگیر مسئله تروریسم است. تروریسم باعث شده میزان سرمایه‌گذاری مستقیم در نیجریه به 6میلیارد و 100میلیون دلار در سال 2010 سقوط کند. این حجم از سرمایه‌گذاری‌های خارجی نسبت به سال پیش از آن، حدود 30درصد اُفت داشته‌است.
داستان از فرانسه شروع شد
بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، 10 کشوری که بیشتر از سایر کشورها تحت‌الشعاع مسئله تروریسم قرار گرفته‌اند با کاهش شدید رشد اقتصادی مواجه شده‌اند. میزان تولید ناخالص داخلی در این کشورها از 0.8درصد به 0.51درصد رسیده‌است. اما مسئله تروریسم و اثرات اقتصادی آن چند مدتی است که بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته‌است چرا که پای آن به کشورهای پیشرفته اقتصادی در جهان باز شده‌است. سال گذشته داعش حمله‌ای سازمان‌دهی شده در پاریس ترتیب داد که باعث شد ناگهان توجه همه به اثرات اقتصادی حمله تروریستی بر کشورها جلب شود. بسیاری از رسانه‌ها خیلی سریع از اثرات اقتصاد حمله پاریس بر اقتصادی فرانسه و جهان نوشتند و آن را با حمله تروریستی 11سپتامبر مقایسه کردند. بر اساس گزارش‌های بلومبرگ، این روزها تعداد آدم‌هایی که جان خود را در حملات تروریستی از دست می‌دهند تقریباً 10برابر تعدادِ آن‌ها در 15سال پیش است. به همین خاطر است که جهان این روزها بیش از هر زمانی هزینه تروریسم را می‌پردازد.
هزینه‌ای که جهان در سال 2014 برای تروریسم داد برابر با تولید ناخالص داخلی سالانه بلغارستان بود. همین هزینه بعد از حمله تروریستی 11سپتامبر برابر با 51میلیارد و 510میلیون دلار بود. نخستین چیزی که در هزینه تروریسم مورد بررسی قرار می‌گیرد ارزش دارایی‌ها و ملک‌هایی که نابود شده به اضافه هزینه کشته‌شده‌ها و مجروحان و همچنین هزینه درمان آن‌هاست. البته در این جریان برخی هزینه‌ها مانند هزینه افزایش نگهبانانی که قرار است برای تأمین امنیت بیشتر به کار گرفته شوند، حساب نمی‌شود.
زمانی‌که حمله تروریستی در پاریس اتفاق افتاد بسیاری از رسانه‌ها نوشتند: «ناقوس سقوط اقتصادی در فرانسه به صدا درآمد». پس از آن ماجرا تا کنون چندین حمله تروریستی دیگر در این کشور رخ داده‌است و اکثر این حملات اثراتی موقتی روی بازارهای این کشور داشته‌است اما به صورت کلی اتفاقی در درازمدت در بازارهای این کشور رخ نداده‌است. واقعیت این است که حمله‌های تروریستی قطعاً آشوب‌هایی را در بازار کشورها ایجاد می‌کند و هزینه‌هایی را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت اما اقتصادهای پیشرفته چندان زخم‌خورده این اتفاقات نمی‌شوند و خیلی سریع خودشان را احیا می‌کنند.
اقتصاد گردشگری در تیررس تروریسم
یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی که تروریسم خیلی سریع و نسبتاً پایدار روی آن اثر می‌گذارد، توریسم و گردشگری است. هر جایی‌که محل رفت‌وآمد گردشگران باشد اما ناگهان مورد حمله تروریست‌ها قرار بگیرد با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد. این اتفاق از سال‌ها پیش در خاورمیانه افتاد. این منطقه که زمانی بهشت گردشگران بود این روزها به جایی تبدیل شده که حتی مردم محلی و ساکن آن نیز فرار را بر قرار ترجیح داده و به دیگر نقاط جهان کوچ می‌کنند. حالا به نظر می‌رسد اروپا و ترکیه نیز به دردی مشابه مبتلا شده‌اند. مناطقی که زمانی بسیار امن بودند اکنون با بحران امنیت مواجه شده‌اند و همین مسئله باعث شده بسیاری از گردشگران دور آن‌ها را خط بکشند و همین جریان به راحتی روی اقتصاد آن‌ها تأثیر منفی گذاشته‌است.
به هر حال اگر خطر تروریسم در جهان مدیریت نشود می‌تواند هزینه‌های بسیاری به دنبال داشته باشد. برای این کار نیز دولت‌ها هستند که باید دست به کار شوند و اقدام کنند. گروه 20 چندی پیش نشستی را برگزار کردند و در آن نشست تأکید کردند که تروریسم می‌تواند فضای کسب‌وکارهای مختلف را آلوده کند. آشوب‌ها و ناآرامی‌ها در کشورهای مختلف جهان در حقیقت خطر و تهدیدی بزرگ برای اقتصاد جهان به شمار می‌آیند. به این ترتیب کشورها باید به فکر مدلی باشند که بتوانند هزینه‌های تروریسم و اثرات آن بر اقتصاد را به حداقل برسانند.