«حمایت» در کانون سیاست خرید تضمینی قرار دارد. دولتها تلاش میکنند با سیاست خرید تضمینی محصولات کشاورزی از کشاورزان و مزرعهداران خود حمایت کنند. اما بررسیها نشان میدهد خرید تضمینی نیز آسیبها و مشکلاتی را به دنبال دارد. بررسیهای کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق ایران در گزارش «آسیبشناسی سیاست خرید یا قیمت تضمینی محصولات کشاورزی استراتژیک ایران» نشان میدهد این سیاست میتواند چالشهایی را به دنبال داشته باشد. شناخت این چالشها و آگاهی یافتن از آنها میتواند به سیاستگذاران کمک کند مناسبترین راهکارها را برای مقابله با آنها انتخاب کنند.
1.افزایش قیمت محصولات خوراکی تورمزاست. این مسئله میتواند به صورت مستقیم منجر به کاهش قدرت خرید خانوارها بشود. هر چه خانوادهها قدرت خرید کمتری در زمینه محصولات خوراکی داشته باشند با آسیبهای تغذیهای جدیتری روبهرو میشوند.
2.یکی از جدیترین چالشها در زمینه قیمت و خرید تضمینی، گران شدن قیمت مواد اولیه صنایع تبدیلی و غذایی است. وقتی مواد اولیه گران شوند، فرآوردههای تولیدی این صنایع نیز گران میَشوند. از آنجا که حدود 70درصد از هزینه قیمتهای تمامشده مربوط به ماده اولیه میتوان به اهمیت این مسئله پی برد.
3.وقتی قیمت به صورت تضمینی تعیین میشود، فرآوردههای صنایع غذایی در بازارهای داخلی و خارجی غیر رقابتی میشوند. این مسئله در بازارهای صادراتی به رقبا نمود بسیاری پیدا میکند.
4.حجم نقدینگی مورد نیاز برای خرید محصولات با خرید تضمینی چند برابر میشود که این مسئله هم برای دولت و هم برای صنایع تبدیلی خودش را نشان میدهد. به دنبال این ماجرا، مشکلات استقراض از بانکها نیز شکل میگیرد.
5.کیفیت مهمترین قربانی است. در خریدهای دولتی کیفیت محصولات مورد توجه چندانی قرار نمیگیرد. استانداردهای دولتی نیز کاملاً متفاوت است به همین خاطر در خرید تضمینی اغلب کیفیت قربانی میشود.
6.این مسائل باعث میشود بهرهبرداران و کارشناسان به افزایش همهساله قیمتها عادت پیدا کنند. به این ترتیب اقتصادی کردن محصول از طریق افزایش عملکرد و بهرهوری به دست فراموشی سپرده میشود.
7.در خریدهای تضمینی زیانها و هزینههای هنگفتی به بودجههای دولتی تحمیل میشود.
8.شاید مهمترین مسئله در زمینه قیمت تضمینی این باشد که افزایش این قیمت اثری مخرب روی رقابتی شدن محصولات صنایع غذایی در بازارهای داخلی و صادراتی میگذارد. به عبارتی این مسئله باعث غیر رقابتی شدن این محصولات میشود.
9.آخرین مورد نیز به اجرای طرح انتزاع و جداسازی وظایف وزارت جهاد کشاورزی از وزارت صنعت و آشنایی کمتر وزارت جهاد کشاورزی با مشکلات صنایع تبدیلی و غذایی خواهد شد.