در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی وضعیت عرضه سیمان در بورس کالا بررسی شد. پیمانکاران و فعالان حوزه ساختمان عرضه منطقی سیمان با قیمت متعارف و بر اساس نیاز در راستای مقابله با بروز انحصار مجدد در بورس کالا را خواستار شدند.
کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگو در تازه‌ترین نشست با هدف رسیدن به مجموعه‌ای یکپارچه از مطالبات بخش خصوصی درباره عرضه سیمان در بورس کالا نشستی را با حضور نمایندگان انجمن شرکت‌های راهسازی ایران، کارخانه‌های تولیدکننده سیمان، سندیکای شرکت‌های ساختمانی و اتاق ایران برگزار کرد.
در این نشست اتخاذ سازوکار بهینه برای عرضه منطقی سیمان با قیمت متعارف مورد تاکید قرار گرفت. بر این اساس پیشنهاد شد با پذیرش منطق عرضه سیمان در بورس کالا، اصلاح روند کار در دستور قرار بگیرد.
در این رابطه محسن عامری، مدیر اجرایی شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی با بیان این مطلب که در خرداد سال جاری عرضه سیمان در بورس کالا آغاز شد، تشریح کرد: از این تاریخ مصرف‌کنندگان سیمان باید از بورس کالا کد مربوطه را دریافت و نسبت به ثبت سفارش از طریق کارگزاری اقدام و از انبار کارخانه، محصول مورد نظر را دریافت کنند.
او تصریح کرد: بورس کالا شفافیت بین عرضه و تقاضا و قیمت‌گذاری بدون دخالت واسطه‌ها را دنبال می‌کند. البته برای حضور موفق باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کنیم، متاسفانه در ارتباط با سیمان شرایط مهیا نبود و بدون اطلاع‌رسانی قبلی این روند آغاز شد تا آنجا که بسیاری از شرکت‌ها برای حضور در این بازار آمادگی لازم را نداشتند.
بر اساس اظهارات عامری، زمان‌بر بودن ورود دریافت کد بورسی اشخاص حقوقی و عدم توجه به اهلیت خریداران از بورس موجب شده تا شرایط عرضه سیمان در بورس کالا مورد تایید پیمانکاران و مصرف‌کنندگان نهایی این محصول نباشد.
در این رابطه علی آزاد، دبیر انجمن شرکت‌های راهسازی ایران ورود محصولاتی چون قیر، سیمان و غیره به بورس را همراه با افزایش چند برابری قیمت این محصولات عنوان کرد و تاکید کرد: وقتی عرضه محصولی وارد بورس می‌شود باید به شرایط تولید آن توجه کنیم؛ آزادسازی اقتصاد، ایده خوبی است؛ اما زمانی که زیرساخت‌ها مهیا باشد باید این ایده را اجرایی کنیم.
این فعال اقتصادی پیشنهاد داد: بهای محصولاتی چون قیر، سیمان و میل‌گرد برای مصارف داخلی مانند گذشته مطابق نرخ‌های مصوب تعیین شود و مازاد بر مصرف داخلی این محصولات در بورس مورد معامله قرار بگیرد. نفس بورسی شدن این محصولات خوب است اما زمانی که در کل کشور و در همه بخش‌ها همین سیاست پیاده شود. نمی‌توان بخشی از اقتصا را آزاد کنیم و بخش دیگر را دولتی نگهداریم.
قباد چوبدار از انجمن شرکت‌های راهسازی ایران به طور کلی میزان تولید سیمان را پیش از نیاز داخل ارزیابی کرد و گفت: در شرایطی که مازاد عرضه داریم، کمبود و افزایش قیمت سیمان بی‌معناست. عرضه سیمان در بورس کالا اقدام خوبی است؛ اما روش آن در ایران درست نیست.
او تاکید کرد: مصرف‌کنندگان سیمان در ایران به طور عمده مجریان پروژه‌های عمرانی هستند بنابراین پیشنهاد می‌کنیم نیاز پروژه‌های عمرانی از سایر عرضه‌ها جدا شود تا زمانی که بسترها مهیا شد. به نظر می‌رسد در حال حاضر عرضه‌کنندگان کمتر از موجودی، عرضه می‌کنند. بنابراین باید روی این بخش نظارت کافی وجود داشته باشد.
در عین حال عبدالرضا شیخان، نماینده کارخانه‌های تولیدکننده سیمان، مدافع عرضه سیمان در بورس کالا بوده و این شیوه را نسبت به گذشته و فروش سنتی سیمان، مناسب‌تر می‌داند.
به اعتقاد این فعال اقتصادی بورس، خرید و فروش‌ها را شفاف می‌کند فقط برای رسیدن به شرایط ایده‌آل به گذشت زمان نیاز داریم.
او در ادامه ظرفیت تولید سیمان در کشور را حدود 89 میلیون تن برآورد و مصرف ماهانه داخل کشور را بین 4.5 تا 5.5 میلیون تن اعلام کرد و گفت: در حال حاضر 79 کارخانه سیمان در کشور فعال هستند.
شیخان در بخش دیگری از سخنان خود به مشکلات این صنعت و عدم توان تولید در زمان قطعی برق و نبود سوخت کافی اشاره کرد. بر اساس گفتههای او در سال جاری قیمت تمام شده تولید و تامین تجهیزات لازم بسیار گران شده است.
نماینده کارخانه‌های تولیدکننده سیمان درباره عرضه سیمان از خرداد سال جاری در بورس کالا گفت: تعدادی از شرکت‌های سیمانی در این تاریخ وارد بورس کالا و موفق به عرضه شدند. قیمت‌های پایه همان قیمت مصوب بود البته در رقابت ممکن است مقداری کم و زیاد شود. متاسفانه در همان زمان با قطعی برق مواجه شدیم و به دنبال آن تولید و عرضه کاهش یافت.
او ادامه داد: امروز همه کارخانه‌های سیمان موظفند در بورس عرضه کنند. البته هنوز وضعیت تامین برق کامل نشده و همچنان تولید به وضعیت قبل برنگشته است.
شیخان از تهیه دستورالعملی درباره چگونگی عرضه سیمان در بورس کالا به همت ستاد تنظیم بازار خبر داد و گفت: تمام آنچه در این نشست به عنوان مطالبه مطرح شد در این دستورالعمل آمده است. از طرفی در نظر گرفتن تالار اختصاصی برای سیمان را دنبال می‌کنیم و احتمال دارد بتوانیم بر اساس این دستورالعمل هر روز امکان عرضه داشته باشیم.
عباس جبال‌بارزی، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز تصریح کرد: این موضوع تک‌بعدی نیست و باید از جنبه‌های مختلف به این موضوع توجه کنیم. باید منافع همه ذی‌نفعان حفظ شود و لازمه آن، طراحی مکانیزم منطقی و بدون دخالت نهادهای دولتی و غیره بر عرضه و تقاضاست.
او تاکید کرد: عرضه در بورس خوب است؛ اما این عرضه نیازمند سازوکار منطقی است تا دچار بازار سیاه نشود. چه تضمینی برای جلوگیری از این مسئله وجود دارد؟ امروز مصرف‌کننده نهایی قادر به خرید سیمان در بورس نیست. همین وضعیت را در پتروشیمی‌ها، فولاد و مواد پلی‌متری شاهد هستیم. اگر مکانیسمی طراحی شود تا منافع پیمانکاران و مصرف‌کننده واقعی حفظ شود، عرضه در بورس بسیار مناسب است در غیر این صورت مشکلات از این که هست بیشتر می‌شود.
در این ارتباط محمد تکلی، نماینده سندیکای شرکت‌های ساختمانی نیز با تایید آنچه درباره چگونگی عرضه سیمان در بورس کالا مطرح شد، خواستار عرضه منطقی و اصولی این محصول شد.
در نهایت عامری، با توجه به رویکرد کلان حاکمیت و مسیرهای پیشرفتی که در دنیا تجربه شده است، تاکید کرد: امکان خروج محصولاتی که امروز در بورس عرضه می‌شوند، بعید به نظر می‌رسد، بنابراین پیشنهاد این است که توجه به تجربه 5 ماهه از عرضه سیمان در بورس، اول تسهیل و رفع مشکلات دریافت کد بورسی متقاضاین حقوقی و در ادامه افزایش تعداد روزهای عرضه سیمان در بورس کالا را دنبال کنیم.
او ادامه داد: البته در این بین مسائلی مطرح است که به سایر حوزه‌ها مربوط می‌شود، مانند قطعی برق و تامین سوخت موردنیاز صنایع و مواردی از این دست. در هر صورت باید منطق عرضه سیمان در بورس کالا را بپذیریم اما سازوکار آن را باید اصلاح کنیم.
عامری تاکید کرد: دبیرخانه شورای گفت‌وگو برای اینکه انجمن‌ها بتوانند نقطه‌نظرات خود را درباره دستورالعمل عرضه سیمان در بورس کالا ارائه دهند با ستاد تنظیم بازار مکاتبه‌ای خواهد داشت.