رئیس اتاق مشترک ایران و چین در تشریح روابط اقتصادی دو کشور تحت تأثیر تحریمها گفت: حزب کمونیست چین، وزارت خارجه و شخص رئیسجمهور این کشور بارها اعلام کردهاند تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران را به رسمیت نمیشناسند و در عمل هم این سیاستگذاری در چین وجود دارد. اما بنگاههای اقتصادی چین تابع تصمیمات سیاسی دولت نیستند و منافع خودشان را دنبال میکنند.
مجید رضا حریری در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران ادامه داد: بنگاههای بینالمللی و معتبر چین یا اصلاً با ایران وارد معامله نمیشوند و یا دستکم به راحتی وارد معامله نمیشوند. به این دلیل که تبعات تحریمی در دنیا دامان آنها را هم خواهد گرفت.
او افزود: بهطور کلی سیستم بانکداری چین نمیتواند در شرایط تحریم با ایران کار کند. از 10 بانک بزرگ دنیا 5 بانک چینی هستند و سه بانک اول در میان این 10 بانک هم چینی هستند. بانک acbc به غیر از خود چین، 18 هزار شعبه در دنیا دارد و معلوم است که نمیخواهد به دلیل کار با ایران خود را به خطر بیندازد.
حریری با بیان اینکه تحریمها روابط ما با چین را متوقف نکرده و در یک دهه اخیر همیشه شریک اول تجاری ایران، چین بوده گفت: امروز سهم چین از تجارت خارجی ما (چه صادرات و چه واردات) بیش از 26 درصد است. این کشور به تنهایی بیش از یک چهارم مبادلات ما را بهطور مستقیم شامل میشود و اگر امارت را هم که دومین شریک تجاری ماست و 90 درصد مبادلات ما با این کشور هم در واقع بهطور غیرمستقیم با چین است در این صورت نقش واقعی چین در تجارت خارجی ما حدود 45 درصد خواهد بود. این نشان میدهد تحریمها به آن میزانی که روی ارتباط تجاری ما با اتحادیه اروپا، ژاپن و یا حتی هند اثر گذاشته تأثیر نداشته است اما در مجموع میزان تجارت ما با چین افت داشته است.
او با تأکید بر اینکه تحریمها اثر منفی خود را بر حجم روابط ایران و چین گذاشته است بیان کرد: تا سالهای 2013 و 2014 ایران اولین شریک چین در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا بود. اما الآن رتبه ما به هفتم سقوط کرده و پایینتر از عربستان، امارات، قطر، کویت، عراق و ترکیه قرار گرفتهایم. دلیل اصلی آن هم این است که بخش اصلی مبادلات این منطقه با چین انرژی و نفت است و ما امکان فروش نفت به صورت رسمی به چین را نداریم.
حریری ادامه داد: البته چین تنها کشور دنیا است که در آمارهای رسمی خود نشان میدهد از ایران نفت وارد میکند اما میزان اعلامی با آن رقم واقعی یکسان نیست و در نتیجه با اینکه صادرات ایران به چین در مقاطعی رشد کرده است اما نمیتوانیم روی آن مانور بدهیم. هرچند با محاسبه میزان واقعی صادرات ما به چین باز هم در مجموع حجم مبادلات ما با این کشور کاهش یافته است.
او افزود: اگر به بیست سال قبل و زمان تشکیل اتاق ایران و چین بازگردیم ما به تنهایی 20 درصد انرژی وارداتی چین را تأمین میکردیم. رفتهرفته هم چین از حدود سه میلیون واردات به حدود 9 میلیون بشکه رسید و الآن بزرگترین واردکننده است و هم ما دچار تحریم و محدودیت شدیم. آن زمان ایران 300 هزار بشکه نفت به چین صادر میکرد و الآن در مقاطعی حتی رکورد 850 هزار بشکه را هم ثبت کردهایم و صادرات نفت ما به چین سه برابر شده اما میزان واردات چین هم نسبت به آن زمان بیش از سه برابر شده است.
رئیس اتاق مشترک ایران و چین تأکید کرد: واقعیت این است که همراه با رشد چین رابطه ما رشد نکرده است و علت آن هم فقط و فقط تحریمها است.
حریری گفت: اگر امروز در وین توافق شود ما در سال 2022 اندازه رابطهمان با چین به بیش از دو برابر رابطه امروز خواهد رسید و به سرعت افزایش خواهد یافت. رکورد مبادلات ما با چین در سال 2014 بود که ارزش آن 51.8 میلیارد دلار بوده است. اما امروز این میزان حدود 16 یا 17 میلیارد دلار است. یعنی به یکسوم تقلیل یافته اما به سرعت قابل بازگشت است.