در نشست اخیر کمیته تخصصی شورای گفتوگو روند تجارت بین ایران و قطر به عنوان یکی از پردرآمدترین کشورهای جهان بررسی شد. مشکلات زیرساختی در صادرات محصولات کشاورزی، مشکلات مالی در تجارت با قطر، تعرفه ترجیحی و استفاده از ظرفیت برگزاری مسابقات جام جهانی محورهای اصلی این نشست بود.
محسن عامری، مدیر دبیرخانه شورای گفتوگو در این نشیت ضمن تشریح ویژگی‌های بازار قطر، گفت: سطح تبادلات تجاری ایران و قطر کاهش داشته و میزان واردات این کشور از ایران درسال 1399 برابر با 161 میلیون دلار بوده است.
بر اساس اظهارات او، ایران و قطر ظرفیت‌های خوبی برای همکاری با یکدیگر دارند؛ اما به دلیل برخی موانع نتوانستند از این فرصت‌ها بهره کافی ببرند.
در این رابطه خورشید گزدرازی، نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و قطر و رئیس اتاق بوشهر با نگاهی به ظرفیت‌های همکاری بین دو کشور گفت: بندر دیر استان بوشهر به دلیل نزدیکی به قطر در دورانی که این کشور تحریم شد، به بندر صادراتی تبدیل و با حجم زیادی از کالاهای صادراتی و ترانزیتی مواجه شد. این بندر باید از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تجهیز شود. از آنجا که محصولات کشاورزی و تره‌بار حجم گسترده محصولات صادراتی این بندر هستند درخواست داریم که ساعت کاری گمرک نیز بیشتر شود.
رفع مشکلات ناشی از قطع سیستم جامع، نصب دستگاه‌های ایکس‌ری در بندر توسط گمرک برای جلوگیری از قاچاق، اعزام رایزن بازرگانی به قطر، راه‌اندازی خانه تجارت در قطر برای توسعه بازار و تسهیل سرمایه‌گذاری و همکاری‌های تجاری، امکان تسویه‌حساب ریالی به همت بانک مرکزی دو کشور، امکان حمل بار به کمک کانتینرهای یخچال‌دار، اعطای سوخت یارانه‌ای به کشتی‌های رورو برای حمل بار به ویژه هم‌زمان با دوران مسابقات جام‌جهانی، اختصاص پارکینگی برای نگهداری کامیون‌ها، ایجاد سکوهای ارزیابی و مواردی از این دست، مجموعه درخواست‌هایی بودند که از سوی گزدرازی مورد توجه قرار گرفت.
طرح جامع تقویت بنادر کوچک در دستورکار سازمان بنادر
روانبخش بهزادیان، مدیرکل امور بندری سازمان بنادر و دریانوردی با توجه به امکانات و ظرفیت تخلیه و بارگیری و تعداد شناورهای فعال در بندر دیر از آن به عنوان بندری صادراتی یاد کرد و گفت: عمده فعایت در این بندر توسط لندینگ کرافت‌ها انجام می‌شود، هرچند به هنگام بازگشت با ظرفیت کامل برنمی‌گردند در نتیجه گاهی هزینه بالا، توجیه اقتصادی فعالیت آنها را از بین می‌برد.
او پیشنهاد داد: زمینه فعالیت دو شیفته بندر در دستوکار قرار گیرد تا بتوان از ظرفیت‌های موجود بهترین بهره را ببریم.
بهزادیان همچنین از تصویب طرح جامع تقویت بنادر کوچک خبر داد و افزود: بندر دیر هم جزو اولویت‌های این طرح قرار دارد تا بدین ترتیب زمینه توسعه آن مهیا و زمینه حضور سرمایه‌گذاران ایجاد شود؛ این اقدامات شروع شده و ادامه دارد.
توجه به کیفیت محصولات صادراتی به قطر
فرید یوسفی، کارشناس گمرک، توجه به مسائل زیرساختی در کنار کیفیت محصولات صادراتی را موردتوجه داد و گفت: قطر کشور تراز اولی است و به تامین زنجیره غذای خود توجه بالایی دارد. بنابراین برای حفظ بازار باید استراتژی تدوین کنیم تا بر اساس محصولات باکیفیت به این کشور صادر شود. از طرفی با قطر موافقت‌نامه گمرکی امضا کردیم و می‌توانیم از ظرفیت آن بهره ببریم.
بخش خصوصی ظرفیت‌های ایران در برگزاری مسابقات جام جهانی را به کار گیرد
محمد توتونچی، رئیس اداره دوم خلیج فارس وزارت خارجه درباره استفاده از مواد اولیه برای ساخت ورزشگاه‌ها و زیرساخت‌های موردنیاز جام جهانی در قطر که که بیشتر آنها از طریق ایران تامین شده است، گفت: باید تلاش کنیم علاوه بر صادرات مواد اولیه، خدمات فنی مهندسی خود را صادر کنیم، این خوب نیست که با این سطح از توانمندی در خدمات فنی مهندسی در پروژه‌های کشور همسایه خود هیچ جایگاهی نداریم.
او به تمرکز بندری برای حمل کالا اشاره و تصریح کرد: باید بررسی کرد که آیا فعالیت و تجهیز بندر دیر توجیه دارد و یا به صلاح نسیت. امروز بندر گناوه و بندر بوشهر فعال بوده و تجهیز هستند. باید از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم چراکه قطر و هیچ کشور دیگری منتظر نمی‌ماند تا ما خود را آماده کنیم. به نظر می‌رسد برای حضور به موقع و استفاده از ظرفیت جام جهانی باید روی بندر بوشهر یا گناوه متمرکز شویم.
توتونچی یادآور شد: برای استفاده از ظرفیت جام جهانی تنها بخش خصوصی باید وارد عمل شود؛ آژانس‌های متعبر وارد کار شده و برنامه‌ریزی کنند. روی چند شهر اصلی متمرکز شده و با شرکت‌های هواپیمایی قرارداد ببندند. در کنار این اقدامات باید تبلیغات کنیم؛ در این رابطه تبلیغات بسیار مهم است.
رایزن بازرگانی ایران در قطر مشخص شد
فرزاد پیل‌تن، مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت، از قطر به عنوان یکی از کشورهای مهم حوزه خلیج‌فارس یاد کرد که باید هوشمندانه به آن ورود کنیم.
بر اساس اظهارات او برای ارتباط با کشورهای همسایه باید اولویت‌ها را ملاک عمل قرار دهیم و زیرساخت‌های لازم را بر اساس اولویت‌های صادراتی خود فراهم سازیم. قطر کشوری سرمایه‌دار است و باید تلاش کنیم سرمایه آنها را به داخل کشور جذب کنیم. بدین ترتیب لازم است دستگاه‌ها با این هدف برنامه‌ریزی کنند و در کار آن تقویت گردشگری را اولویت کار قرار دهند.
او همچنین از انتخاب رسمی محمد مقیسه از بخش خصوصی به عنوان نماینده سازمان توسعه تجاری (رایزن بازرگانی) برای اعزام به قطر خبر داد.
مرکز تجاری ایران در قطر راه‌اندازی می‌شود
محمد مقیسه، رایزن بازرگانی ایران در قطر از لزوم تغییر روش‌های تجاری و تعیین شاه‌راهای تجاری با قطر سخن گفت و از تعامل با بانک توسعه قطر برای همکاری با صندوق ضمانت صادرات ایران خبر داد.
بر اساس اظهارات این فعال اقتصادی باید برای ترانزیت کالا و انتقال پول مسیری را تعریف کنیم و در اختیار بخش‌های خصوصی دو طرف قرار دهیم، برای تسهیل این روند تصمیم داریم مرکز تجاری که تا ۶ ماه دیگر نهایی می‌شود را ایجاد کرده و از آن به بهترین شکل بهره ببریم.
انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین قطر و رقبای ایران
زهرا زرافشان، دبیر اتاق مشترک ایران و قطر از تشکیل کمیته‌ای در ریاست جمهوری درباره جام جهانی قطر خبر داد و در ادامه به چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاران قطری برای حضور در بازار ایران اشاره کرد.
در این بین بی‌ثباتی در قیمت کالاهای صادراتی، صادرات کالاهای ایرانی به قطر با ارزش‌افزوده پایین و انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد بین قطر و رقبای ایران و به زودی با ترکیه، حجم پایین سطح مناسبات بین ایران و قطر، از جمله چالش‌هایی بودند که از سوی دبیر اتاق مشترک ایران و قطر مطرح شد.
ترغیب سرمایه‌گذاران قطری برای حضور در ایران با تعریف پروژه‌های جذاب
احمد حاتم‌زاده، کارشناس ارشد کشورهای عربی معاونت بین‌الملل اتاق ایران از انعقاد تفاهم‌نامه بین اتاق ایران و اتاق قطر خبر داد و از امکان ایجاد شورای مشترک بین دو کشور بر اساس مفاد این تفاهم‌نامه سخن گفت.
او با بیان این مطلب که برای سرمایه‌گذاری قطری‌ها در سایر کشورها صندوقی وجود دارد که جذب منابع آن نیازمند مذاکرات دولت‌هاست، ادامه داد: در این بین شرکت‌های ایرانی باید پروژه جذاب و عملیاتی را شناسایی و معرفی کنند تا سرمایه‌گذاران قطری برای حضور در ایران ترغیب شوند، در این بین اعزام و پذیرش هیات‌ها نیز ضرورت دارد.
در این نشست حمیدرضا فتحعلی و حسین لرستانی از بانک مرکزی حضور داشتند و درباره مسائل بانکی و امکان تسهیل نقل و انتقالات مالی در ارتباط با قطر صحبت کردند.
در نهایت مقرر شد استفاده از فیبر نوری در خدمات گمرکی، نصب دستگاه ایکس‌ری و دو شیفته شدن فعالیت‌های گمرکی به صورت کتبی درخواست شود تا پیگیری لازم در این مورد انجام شود. درباره تجهیزات بندری نیز مقرر شد روند توسعه و آنچه در این رابطه نیاز است به صورت کتبی در اختیار سازمان بنادر و دریانوردی قرار گیرد تا این سازمان پیگیری کند. درباره اختصاص سوخت یارانه‌ای نیز مقرر شد گزارشی از مکاتبات انجام شده برای اعطای سوخت یارانه‌ای به شناورها به ویژه در دوران جام‌جهانی برای معاونت بین‌الملل وزارت نفت ارسال شود تا پیگیری‌ها صورت گیرد.