حسین سلیمی، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در مورد آخرین وضعیت تجارت ایران و افغانستان گفت: برای کاملا عادی شدن روابط تجاری با افغانستان زمان لازم است. وقتی یک حکومت جدید که چندان هم در کارهای فنی و مدیریتی نبوده‌اند روی کار می‌آیند، تا زیرمجموعه‌ها را سامان دهند زمان می‌گیرد. با این حال ارتباط سیاسی آنها با دولت ایران برقرار و نشست هم گذاشتند و هیئتی هم از ایران به افغانستان رفت. اینها مقدمه اتفاقاتی است که در آینده رخ می‌دهد اما هنوز تغییرات کلانی در تجارت دو کشور رخ نداده است.
وی افزود: ارتباط کالایی بین دو کشور برقرار شده اما افغانستان در گذشته 4 میلیارد دلار از آمریکا کمک می‌گرفت که الان قطع شده است. امکانات مالی این کشور قوی نیست تا مثل سابق عمل کند، باید زمان بدهیم و منتظر باشیم تا سال آینده چه اتفاقاتی رخ می‌دهد.
سلیمی تصریح کرد: میزان 2.7 میلیارد دلاری که برای حجم تجاری ایران و افغانستان پیش‌بینی کرده بودیم قطعا در سال 1400 محقق نشده و تنها در سطح 6 ماه امسال که دولت قبل افغانستان روی کار بود تجارت قابل توجهی داشتیم، امسال جمع حجم تجاری دو کشور حدود 2.1 میلیارد دلار بوده است.
او گفت: کشورهای چین، ترکیه و پاکستان با سرعت زیادی به بازار افغانستان ورود کردند و ارتباطات سیاسی و اقتصادی خود را با این کشور برقرار کردند. کل واردات افغانستان حدود 7 میلیارد دلار بوده آن هم زمانی که 4 میلیارد دلار کمک مالی می‌گرفت. از این 7 میلیارد دلار واردات هم 40 درصد توسط ایران تامین می‌شد. الان عملا این سه کشور هم ورود کردند و یک رقابت به وجود آمده است. ما باید از نظر سیاسی و تجاری فعالیت خود را افزایش دهیم وگرنه این سه کشور با امتیازات و اعتباراتی که می‌دهند جایگاه ایران را می‌گیرند. اگر ما فعالیت خود را افزایش ندهیم به رقم تجاری 2.6 میلیارد دلار نخواهیم رسید.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان ادامه داد: چین، ترکیه و پاکستان در ارتباطات سیاسی و اقتصادی با افغانستان از ایران پیشی گرفته‌اند، بطوریکه ترکیه حتی برای ساخت فرودگاه تعهد داده است. افغانستان همسایه، هم‌زبان،هم‌فرهنگ ما است ولی این کشورها پیشی گرفته‌اند به خصوص پاکستان که اولین کشوری بود که با طالبان ارتباط گرفت. این کشورها تحریم نیستند اما ایران تحریم هم است. ما توصیه کردیم که ارتباطات سیاسی را پیش ببرند که ما بتوانیم ارتباطات تجاری را با این پشتوانه پیش بگیریم.
او اضافه کرد: با توجه به اینکه دیگر نفوذ کشورهایی مانند آمریکا و عربستان در افغانستان وجود ندارد، شانس ایران افزایش می‌یابد اما کشورهای دیگر ورود کرده‌اند. چین یک کشور بسیار بزرگ اقتصادی است و پاکستان نیز همسایه افغانستان بوده و اولین کشوری بودند که با طالبان کنار آمدند. ترکیه هم روال همیشگی‌اش این است که با حکومت جدید تعامل کند و روابط تجاری را پیش بگیرد.
سلیمی در ادامه بیان کرد: مشکلات داخلی ما نیز در این موضوع تاثیرگذار است. برای مثال تحریم‌ها و رفت و آمدها برای توافق وین باقی موارد را تحت الشعاع قرار داده و کمتر توجه شده است. امیدواریم این توافق هم حل شود تا شاید فرصت کنند به موارد هم رسیدگی کنند.
او در پاسخ به سوالی در مورد همکاری‌های معدنی بین دو کشور، گفت: بخش خصوصی امکانات و دانش استخراجی معادن را دارد اما از آنجا که در افغانستان معادن برای دولت است، باید همکاری‌ها در این زمینه با روابط دولتی پیش گرفته شود تا بتواند کار را بگیرد و بخش خصوصی وارد عمل شود. معادن افغانستان بسیار غنی است و ما نیز به همه مواد معدنی آنها به خصوص سنگ آهن نیاز داریم. چینی‌ها هم به همین دلیل چتر خود در افغانستان باز کرده‌اند. معادن لیتیوم این کشور بی‌نظیر است و در دنیا چند معدن معدن لیتیوم بیشتر وجود ندارد که افغانستان یکی از این منابع است. همه کشورها به معدن لیتیوم افغانستان چشم دوخته‌اند و شانس ما در این زمینه اندک است ولی معادن بسیار غنی دارد که تخمین زده شده ارزش این معادن 1000 میلیارد دلار است.