چرا پاکستان محتاج صندوق بین‌المللی پول است؟

توافقنامه آماده‌به‌کار میان پاکستان و صندوق بین‌المللی پول، یک توافق لحظه آخری برای تصویب بسته نجات کشوری بود که با بحران حاد تراز پرداخت مواجه است. این بودجه 3 میلیارد دلاری فراتر از حد انتظار پاکستان است. در واقع پاکستان در انتظار آزادسازی مابقی 2.5 میلیارد دلاری بسته کمکی 6.5 میلیارد دلاری بود که در سال 2019 به تصویب رسیده بود و روز جمعه منقضی شد. اکنون تصویب توافقنامه جدید برای این کشور بحران‌زده 230 میلیون نفری قدمی مهم به سوی رهایی از بحران به شمار می‌رود.

پاکستان چه به دست می‌آورد؟

براساس توافقنامه 9 ماهه جدید، صندوق بین‌المللی پول نزدیک به 3 میلیارد دلار برابر با 111 درصد از سهمیه پاکستان در صندوق را آزاد خواهد کرد. اجرای این توافقنامه بسته به تایید هیات اجرایی صندوق بین‌المللی پول است که قرار است در اواسط ماه جاری این درخواست را بررسی و اجازه اجرای آن را اعطا کنند. معمولا پس از آنکه توافقنامه در سطح کارکنان به تایید می‌رسد، مجوز اجرای آن اعطا می‌شود.

پاکستان پیش از این 8 بازبینی از 11 بازبینی برنامه کمک مالی صندوق بین‌المللی پول را پشت سر گذاشته است. اما نهمین بازبینی از نوامبر سال گذشته در حالت تعلیق باقی مانده است. این تاخیر طولانی‌ترین تاخیر در بازبینی صندوق از سال 2008 تاکنون بوده و دلیل آن اختلافات میان صندوق و دولت پاکستان برسر اقدامات سیاستی از جمله نیازهای مالی مازاد و بودجه‌ای که با اهداف برنامه صندوق همخوانی داشته باشد بوده است.

توافق جدید میان پاکستان و صندوق همچنین می‌تواند مسیر جریان اعتبار از سوی دیگر سرمایه‌گذاران از جمله بازارهای خصوصی را هم باز کند، افرادی که تاکنون در انتظار کمکی مالی برای اقتصاد 350 میلیارد دلاری بیمار پاکستان بودند. از سویی دیگر، این توافقنامه می‌تواند جای پای دولت شهباز شریف را در انتخابات پیش روی پاکستان تقویت کند.

شرایط صندوق بین‌المللی پول برای اعطای کمک مالی چیست؟

پیش‌نویس اولیه بودجه سال 2023-2024 پاکستان که اوایل ماه جاری در پارلمان ارائه شد، با انتظارات صندوق همخوانی نداشت، اما به سرعت به منظور معرفی مالیات‌های جدید و کاهش هزینه‌ها مورد بازبینی قرار گرفت. بانک مرکزی پاکستان همچنین 2 هفته پس از نشست برنامه‌ریزی شده خود که در آن نرخ بهره افزایش پیدا نکرد، روز دوشنبه در نشستی اضطراری نرخ بهره را 100 واحد پایه افزایش داد و به 22 درصد رساند.

همچنین صندوق به صورت خاص به بخش برق پاکستان اشاره کرده و خواستار تغییر به موقع تعرفه‌ها برای اطمینان از تامین هزینه‌ها شده است. این به آن معنی است که قرار است قیمت مصرف‌کننده در شرایطی که تورم در این کشور رکوردی تاریخی ثبت کرده است، افزایش پیدا کند.

بانک مرکزی پاکستان همچنین باید محدودیت‌های وارداتی که با هدف کنترل پرداخت‌های خارجی به منظور مدیریت منابع درحال اتمام ارزی اتخاذ شده بودند را لغو کند. این اقدام باعث خنثی شدن رشد اقتصادی در پاکستان شده بود. ذخایر ارزی پاکستان درحدود 3.5 هزار میلیارد دلار است که به سختی می‌توانند یک ماه واردات کنترل شده را در پاکستان پوشش دهند.

از پاکستان خواسته شده تا به نرخ ارز تعیین شده در بازار پایبند باشد، کنترل‌گری بر بازار را رها کرده و از ایجاد نرخ‌های چندگانه ارزی خودداری کند، حتی در شرایطی که ارزش روپیه به پایین‌ترین سطح خود در هفته‌های اخیر رسیده است. همچنین از بانک مرکزی پاکستان خواسته شده تا برای کاهش تورم فعال باقی بماند. 

وضعیت اقتصاد پاکستان چقدر بد است؟

باوجود کمک مالی بیشتر از حد انتظار پاکستان، توافقنامه جدید تاکید دارد پاکستان باید به حمایت‌های مالی چندجانبه و دوجانبه مالی خود ادامه دهد. پاکستان همچنین برای تامین مالی تعهدات پرداخت خارجی، از جمله هزینه خدمات بدهی بین‌المللی در سال مالی 2024 که از روز اول جولای 2023 آغاز و در روز 30 ژوئن 2023 به پایان خواهد رسید به 22 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.

 ذخایر ارزی  این کشور به ارزش 3.5 میلیارد دلار کفاف واردات مورد نیاز این کشور را نمی‌دهد. رتبه اعتباری پاکستان به شدت آسیب دیده و 3 آژانس رتبه‌بندی به تازگی رتبه اعتباری پاکستان را کاهش داده‌اند.