رئیس اتاق بازرگانی بیرجند با بیان اینکه استان خراسان جنوبی دارای پتانسیل معدنی فراوانی است، اظهار داشت: از 65 نوع ماده معدنی موجود در ایران 50 نوع ماده معدنی در استان وجود دارد و از 748 معدن استان حدود 498 معدن فعال و 250 معدن غیر فعال هستند.
خامه‌زر در ادامه با تأکید بر بخش معدن به عنوان یکی از مهم ترین پیشران های اقتصادی استان گفت: ضروری است نقشه راهی برای سنجش معادن استان تهیه کنیم تابتوانیم اقتصاد استان را بر مبنای آن برنامه ریزی کنیم.
دبیر شورای گفت و گوی خراسان جنوبی با اشاره به شرایط معدنی استان در سند آمایش، تخصص استان را بهره برداری فلزات گرانبها (طلا، مس، نقره و آهن)، نیمه گرانبها (سرب و روی)، معادن زغال سنگ و معادن غیرفلزی (سنگ ساختمانی، بنتونیت و ... ) عنوان کرده و ادامه داد: کل محدوده های گواهی کشف ها (محدوده هایی که عملیات اکتشاف به پایان رسیده است) 0.2 درصد، پروانه های اکتشاف (محدوده هایی که عملیات اکتشافی در آن ها در جریان هست) 3.2 درصد، پروانه های بهره برداری 8 درصد، کل محدوده های بلوکه شده و قابل واگذاری از طریق مزایده 20.7 درصد، بلوکه های مختلف از جمله منابع طبیعی 37.8 درصد و 17.2 درصد هم درخواست اکتشاف است. اگر کلیه این داده های اطلاعاتی را سرجمع کنیم در استان ما فقط در مناطقی که شامل کویر های پوشیده از ماسه و اراضی فاقد هرگونه پتانسیل معدنی است، امکان اکتشاف وجود دارد که این موارد منجر به سهم ناچیز 4 درصدی معدن در ایجاد ارزش افزوده استان شده است.
خامه زر در ادامه مهم ترین دلیل عدم پیشرفت بخش معدن استان را قفل بودن عرصه استان عنوان کرده و افزود: این امر متقاضیان و سرمایه گذاران این بخش را با محدودیت جدی مواجه نموده است.
دبیر شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی استان تأکید کرد: مجموع مساحت زیرپهنه ها، پهنه ها، بلوکه طرح سه جانبه و بلوکه های مختلف 82.9 درصد از مساحت استان است که بلوکه هستند و فقط حدود 17 درصد از سطح استان اجازه عملیات اکتشاف دارد.
او با اشاره به جلسه کارشناسی شورای گفت و گو مورخ 27/01/1402 پنج پیشنهاد مشخص را مطرح کرد: تعیین تکلیف پهنه ها و زیرپهنه های واگذار شده مطابق دستورالعمل و آزادسازی سایر مناطق آن، تعیین تکلیف طرح تحول سه جانبه و امکان ثبت محدوده در این طرح، مناطق بلوکه موضوع مخالفت ارگان های مورد استعلام آزادسازی و مجددا توسط متقاضیان در سامانه کاداسترمورد درخواست اکتشاف قرار گرفته و ارگانها استعلامهای مربوطه را بررسی نموده و با نگاه حمایتی پاسخ دهند، آزاد سازی لکه ای درون مناطق بلوکه جهت اکتشاف و بهره برداری معادن کوچک مقیاس و تسریع و امکان واگذاری محدوده هایی که مطابق قانون، پس از برگزاری تشریفات مزایده فاقد متقاضی بوده است.
بر این اساس پیرو مباحث مطروحه در چهل و یکمین جلسه شورای گفت و گوی استان مورخ 25/04/1402 مقرر شد: اداره کل صمت استان فرایند آزادسازی بلوکه ها و پهنه های اکتشافی استان و همچنین امکان واگذاری محدوده هایی که پس از برگزاری تشریفات مزایده، متقاضی نداشته اند را در سطح ملی پیگیری کند که نهایتاً براساس پیگیری های اداره کل صمت استان، پهنه های چاه مضراب، ماهیرود، مهرجان، جنوب نایبندان، کوچکعلی نایبندان و شرق نایبندان در تاریخ 22/05/1402 آزادسازی شده است.