رشد و بالندگی مفهوم کارآفرینی در طی 40 سال اخیر در تمامی نقاط جهان بسیار قابل توجه بوده است. ابعاد مختلف کارآفرینی در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی باعث شده تا به طور همزمان مورد توجه کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه قرار گیرد. در همین راستا نتایج موفقیت آمیزی همچون فقرزدایی و خلق ثروت در کنار دانش اندوزی و توسعه فرهنگ کار تنها بخشی از دلایل اهمیت کارآفرینی را برای کشورهای جهان تبیین می‌کند. بنابراین به نظر می‌رسد تداوم رویکرد حمایت از کارآفرینی به عنوان یکی از هسته‌های پرقدرت رشد اقتصادی، در دهه‌های آینده نیز مورد توجه قرار داشته باشد. لذا بررسی چالش‌های کارآفرینی در سالهای پیش رو و همچنین معرفی حوزه‌های نوظهور کارآفرینی، می‌تواند چشم انداز مناسبی را حاصل نماید.
زندگی امروز بشر به شکل خارق العاده ای تحت تأثیر نفوذ فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار گرفته است. ابعاد تأمین، تولید، توزیع و تجارت بواسطه ظرفیت‌های بینهایت فناوری اطلاعات و ارتباطات با سرعت زیاد و رادیکالی در حال گسترش است. به عبارت دیگر به روزآوری هر بخش از زندگی اقتصادی-اجتماعی انسان، مستلزم بهره گیری از قابلیت‌های متعدد فناوری اطلاعات و ارتباطات شده است. شاید اگر تا همین 40 سال پیش گفته می‌شد که «در آینده‌ای نزدیک مشاغلی همچون برنامه نویسی برای گوشی‌های تلفن همراه به عنوان یک شغل پردرآمد در همه کشورها دنبال می‌شود»، اساساً جمله‌ای غیرقابل فهم و باور ادا شده بود. طبیعتاً گسترش این فناوری باعث مرگ تعداد زیادی از مشاغل و همچنین پیدایش طیف بسیار متنوع‌تری از کسب و کارها شده است. کارآفرینی مدرن نیز در ادامه حیات و رشد خود به سمت بهره برداری از ظرفیت‌ها و فرصت‌هایی است که به واسطه پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات مهیا می‌شود. در سالهای اخیر با گسترش خدمات اینترنت همراه و پرسرعت در کشور، نشانه‌هایی از پدید آمدن مشاغل کارآفرینانه با استفاده از بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات مشاهده می‌شود و به نظر می‌رسد موج بلند انقلاب آی تی از طریق کسب و کارهای کارآفرینانه به زودی عرصه‌های مختلف زندگی جامعه ایرانی را در بر خواهد گرفت.
همواره با گسترش شهرنشینی و پیدایش کلانشهرها، مشکلات تازه‌ای در سطح جامعه پدید می‌آید. وجود این مشکلات، زمینه رویش ایده‌های کارآفرینانه را برای بهبود وضعیت زندگی شهری فراهم می‌کند. فرصت‌های اینچنینی در برخی از موارد به خلق استارت‌آپ های قدرتمندی منجر می‌شود که حتی الگوهای مشابه آن در سایر کشورها نیز پیاده سازی می‌شوند. بنابراین در طول سالهای آینده با توجه به تداوم رشد شهرنشینی، توسعه کسب و کارهای کارآفرینانه در حوزه ارائه خدمات محلی به شکوفایی خواهد رسید. مشاغلی که موضوع اکثر آنها شامل حمل و نقل، بازاریابی الکترونیکی، خرید غیرحضوری، خدمات تعمیرات و تأسیسات، مدیریت سلامت و بهینه سازی مصرف انرژی در صنعت ساختمان خواهد بود. البته در سالهای اخیر وجوه تازه‌ای از کارآفرینی در حوزه کسب و کارهای خانگی نیز مورد توجه قرار گرفته است که به نظر می‌رسد در سال‌هایی نه چندان دور به اوج شکوفایی خود برسند. یک زن مجارستانی به نام «انیس ویدا» برای اولین بار در بحبوحه بحران جهانی سال 2007 ایده ابتکاری «مادران کارآفرین[1]» را مطرح کرد. او به معنی واقعی زندگی بسیاری از مادران مجارستانی را تغییر داد. ابتکار عمل این پروژه در حال حاضر، در کشورهای دیگر هم طرفدار پیدا کرده است. زنانی که به نوعی با ایجاد مشاغل خانگی خود و با استفاده از امکانات مدرن توانسته‌اند کسب و کارهای موفقی را ساماندهی کنند. نزدیک به 30 کشور اروپایی قصد دارند تا این طرح را در کشورهای خود اجرا کنند. این طرح جایزه ویژه هیات داوران پروژه‌های اروپایی از سوی اتحادیه اروپا را به عنوان یک نمونه موفق کارآفرینی در سال 2014 از آن خود کرده است. در واقع آنچه باعث جذابیت ایده زنان کارآفرین می‌شود، استفاده از یک فرایند شبکه سازی میان زنان و مادرانی است که از یک مشکل تقریباً یکسان رنج می‌برند. از این طریق فردکارآفرین تلاش می‌کند تا تجربیات و دانش خود را با کاربرانش که به همان مشکلات دچار هستند، به اشتراک گذارد.
با بررسی تحولات کارآفرینی در سایر جوامع به نظر می‌رسد مسائلی همچون افزایش جمعیت سالمندان در کشورهای مختلف، افزایش میزان زباله، ضرورت کنترل آلاینده‌های محیط زیست، بهینه سازی مصرف سوخت، استفاده از اینترنت در لوازم خانگی و حوزه حمل و نقل، شبکه‌های اجتماعی تکامل یافته، فناوری‌های پوشیدنی، تکامل شبیه سازی، مدیریت سلامت و خدمات پزشکی از راه دور به عنوان بخشی از مهمترین زمینه‌های کارآفرینی در سالهای آینده را به خود اختصاص می‌دهند.
خشکسالی طولانی مدت و مشکلات زیست محیطی به عنوان موانع بخش کشاورزی و از سوی دیگر آثار جانبی ناشی از صنعتی شدن، باعث خواهد شد تا چشم انداز موفقیت کارآفرینی در ایران برای حداقل 20 سال آینده بیش از هرچیز به سمت حوزه خدمات متمایل گردد. از سوی دیگر انگیزه‌های کاهش هزینه با گسترش ماشینی شدن، ظرفیت ایجاد اشتغال در حوزه‌های کشاورزی و صنعت را نیز کاهش می‌دهد و لاجرم سهم بزرگتری از نیروی کار به سمت مشاغل خدماتی جذب خواهند شد.
در طول 20 سال گذشته، سیستم آموزشی کشور به اشکال مختلف دانش آموزان را به سمت افزایش طول دوره تحصیل سوق داده است. بدون شک استراتژی مدرک گرایی مطلق که دانشجویان را به شکل ناباورانه‌ای با کمترین میزان مهارت‌های مورد نیاز بازار کار فارغ التحصیل نموده، یکی از مهمترین دلایل بحران بیکاری فعلی کشور است. این امر در حالی است که در کشورهای توسعه یافته بخش قابل توجهی از کارآفرینان موفق، اساساً از تحصیلات دانشگاهی بهره‌ای نبرده و یا در میانه راه، اقدام به انصراف از تحصیل نموده‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد برای رسیدن به رشد اقتصادی بالا در ابعاد کلان و همچنین به منظور ارائه فرصت‌های برابر به افراد کارآفرین در ابعاد خرد، می‌بایست سرفصل‌های آموزشی روزآمدی را در برنامه آموزشی کودکان و نوجوانان پیش بینی نمود تا انتخاب‌های بیشتری پیش روی جوانان خلاق و کارآفرین در پایان دوران تحصیل دبیرستان قرار گیرد. بدون شک زدودن این تلقی نادرست که طی نمودن مدارج تحصیلی بالا ضرورتاً به موفقیت منجر می‌شود، می‌تواند بستر مناسبی را برای پیدایش کارآفرینان جوان و موفق ایرانی پدید آورد.
[1] مادران کارآفرین به زنانی اطلاق می‌شود که زندگی زناشویی را به کارشان پیوند زده‌اند.