هنوز اینستکس یا INSTEX عملیاتی نشده است؛ ولی مخالفان نظام و افراطیون منطقه و نزدیکان دونالد ترامپ یک‌صدا به تمسخر و تضعیف آن می‌پردازند و از سر استیصال بر ناکارآمدی آن تاکید می‌کنند. اما واقعیت این است که:
1-سازوکار ویژه مالی اروپا برای تجارت با ایران موسوم به اینستکس یک‌نهاد مالی است نه نهادی از اجزای کمیسیون اروپا که همهٔ اعضای اتحادیه عضو آن باشند. سه کشور اتحادیه اروپا یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس که از ابتدا نقش محوری در تفاهم هسته‌ای داشته‌اند سهامداران اصلی و هیات مؤسس این نهاد مالی هستند ولی این نهاد موردحمایت کل اتحادیه اروپاست. این در بیانیه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم مورد تاکید قرارگرفته است.
۲-در مرحله بعد دیگر کشورهای اروپایی و در مرحله سوم تمامی کشورهای طرف تجاری ایران مانند چین، هند و روسیه می‌توانند به آن ملحق می‌شوند.
۳- این نهاد در چند فاز عملیاتی می‌شود. مرحله اول به تهاتر پرداخت‌های واردات و صادرات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص دارد ولی در فازهای بعدی به‌تمامی تبادلات تجاری ازجمله نفت تعمیم می‌یابد.
۴- مخالفان داخلی مرتباً کلمه «غذا» را تکرار می‌کنند تا سازوکار «نفت در برابر غذا» برای عراق را تداعی کنند ولی این سازوکار اصلاً شباهتی به آن ندارد.
۵-سه کشور بزرگ اروپایی خواسته‌اند با مشارکت مؤثر مالی و سیاسی خود امکان مقاومت آن در برابر فشارهای آمریکا را تا حد امکان بالا ببرند. علاوه بر تقسیم میزبانی، مدیریت و ریاست هیات مدیره بین خود، سه مقام ارشد سیاسی از سه کشور با حضور در هیات مدیره پروفایل بالای سیاسی آن را تضمین کرده‌اند.
سیمون مک‌دونالد دیپلمات باسابقه انگلیسی، دبیر کل دائمی وزارت خارجه، عضو هیئت نظارت بر اینستکس است و ریاست این هیئت را به عهده خواهد داشت. مک‌دونالد در کشورهای مختلف خاورمیانه سفیر بوده و اکنون معاون وزیر خارجه انگلیس است.
معادل دانستن این نهاد توسط برخی از افراطیون مخالف نظام به یک شرکت حسابداری یک مغالطه مسلم و فقط از سرِ عصبانیت شدید است.
برای همین جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس از طرف سه کشور اروپایی درباره اینستکس می‌گوید که هدف تشکیل کانال مالی با ایران تسهیل تمامی تبادلات تجاری مشروع با ایران است، نه چنانچه برخی می‌گویند تبادلات اقلام انسانی و پزشکی. اگرچه تمرکز این مکانیسم بر غذا و دارو در گام نخست، نقطه‌ضعف آن دانسته شده، اما این به دلیل بالا بردن سرعت عملیاتی شدن این کانال مالی است.