مدیرانی که مصون از نظارت و بازخواست می تازند

بعد از انقلاب که دولتی شدن صنایع کلید خورد، همزمان با آن پدیده مدیران ناکارآمد هم شکل گرفت، مشکلی که امروز ما می‌بینیم نتیجه عملکرد آن روزهاست. صنایع ملی شدند و مدیریت‌شان در اختیار دولت قرار گرفت، و متاسفانه اغلب مدیرانی در رأس کار قرار گرفتند که آگاه نبودند و مدیریت‌شان صنایع را به نابودی کشاند.

اگر چه داستان به اضمحلال رفتن صنایع در کشور ما جدید نیست، اما قصه مدیران ناکارآمد و ناسازگار همچنان ادامه دارد و شاید امروز بیش از هر زمان دیگری نه تنها از سوی بخش خصوصی بلکه از زبان دولت هم شنیده می‌شود. به اعتقاد من آنچه در تمام این سال‌ها از آن غفلت شد و آن را می‌توان به حلقه گمشده این مصیبت تعبیر کرد، نظارت است. این موضوع باعث شده کمتر مدیری، مسئولیت عملکردش را بپذیرد. اما به نظر می‌رسد، ناکارآمدی و ناتوانی مدیران خواسته یا ناخواسته از جاهای دیگری هم حمایت می‌شود. مثلا مدعی‌العموم که برای هر مسئله بزرگ و کوچکی ورود می‌کند اما در برخورد با فجایعی که برخی مدیران به بار می‌آورند، سکوت می‌کند.

در برخی مواقع حتی اکثر همان مدیران دولتی تا مقام‌های بالا ارتقا می‌گیرند، یا خودشان سرمایه‌گذار بخش خصوصی می‌شوند و در بدترین حال جذب بخش خصوصی شده، تا از ارتباطاتشان بهره ببرند. مدیران متخلف هرگز در کشور ما بازخواست نمی‌شوند، کسی از آن ها نمی‌خواهد پاسخ دهند که مثلا چرا در دوره مدیریت‌شان یک واحد از 100 به صفر رسیده است. آنها هم هیچ نگرانی از چگونه عمل کردن خود ندارند. بسیار پیش آمده که در معرفی مدیر جدید هم از آنها تشکر می‌شود و بعد هم مدیر بعدی می‌آید و این روند ادامه پیدا می‌کند.

روند طولانی و ماندگار شدن این معضل نشان می‌دهد مشکل اجرا در بدنه است، وزیر یا مدیر یا معاونت عوض می‌شود اما نگاه تغییر نمی‌کند. مثلا این تصور پیش می‌آید که کارهای جدیدی انجام شود اما در اجرا این طور نیست، آنها همراهی ندارند و به نظر من مهم‌ترین دلیلش ضعیف بودن نظارت است که مدیران می‌توانند سلیقه‌ای عمل کنند اما متاسفانه در کشور ما جدی گرفته نمی‌شود و مجلس هم در دهه‌های گذشته نشان داده که کارش را به خوبی انجام نداده است.

عملکرد مدیران را باید هوشمندانه رصد کرد و سر بزنگاه مانع از اشتباهات و تصمیمات غلط آنها شد. متاسفانه این تصور هم پیش آمده که وقتی موضوعی به قوه قضاییه رفت کار تمام است، اما اینطور نیست. سرمایه‌ای از بین رفته و حالا یک شخص هم به دلیهه‌های گذش� به اعدام شود، فرصت و سرمایه از دست رفته چه می‌شود؟