پرواز آدمی و جامعه انسانی به سوی پیشرفت و آبادانی و استیلا بر طبیعت با دو بال دانش و تجربه ممکن شده است. تجربهها یا به خود ادمی برمیگردد یا به دوستان و همکاران و سایر افراد جامعه. بدیهی است هر ادمی از رفتار کسانی که با او در تعامل قرار دارد بیشتر و زودتر میآموزد تا اینکه بخواهد دانش و تخصص انباشت شده خود را به کار گیرد. درس گرفتن از شخصیتهای دارای سلوک ممتاز و برجسته و کسانی که رفتارهایشان با دیگران به تعالی منجر میشود یک اتفاق همیشگی است و البته این را میتوان در سطح جامعه نیز دید.
شانس و اقبال و خود را در راه سعادت قرار دادن نیز در کسب و کار و زند گی ادمی اثر دارد. من از جمله افراد خوش شانسی بودم که دو دهه است با شخصیت ارجمند و خوش نامی مثل مهندس محسن خلیلی، از پیشکسوتان صنعت ایران آشنا شدهام. همکاری با این صنعتگر اصیل و دارای برند ایران درسهای قابل اعتنایی برای کسب وکار و به ویژه در سلوک با دیگران برایم داشته و دارد.
یکی از درسهای بزرگی که مهندس خلیلی برای دیگران داشته است درس سازگاری است. برخلاف این باورهای نادرست که سازگاری را همان سازشکاری میدانند و آن را نشانه ضعف و شکست معرفی میکنند، تجربه جوامع بشری و تجربه افراد کامیاب نشان میدهد سازگاری و سازگار شدن با صیانت از ارزشهای انسانی و شخصیت با ثبات از خصلتهای ممتاز است.
باورمندان به سازگاری نیک میدانند دیدگاه تزاحم و تضاد از ضعف، نادانی، خشم و کینه سرچشمه میگیرد که هرکدام از اینها توانایی منفی قابل توجهی برای تخریب دارند. برعکس اما دیدگاه سازگاری بر عناصری مثل مدارا، مهربانی، پایداری و بردباری در برابر سختیها مثل همافزایی نیروها برای عبور دادن آدمی و جامعه از بدبختی به سوی خوشبخی است.
سازگارسازی خصلت ارزشمند مهندس خلیلی در برخورد با همکاران و نیروهای دیگر و به ویژه مدیران نهاد دولت در همه دورههای زندگی و کاری ایشان بوده است. این هنر مهندس خلیلی است که توانسته در اوج تاخت و تاز دیدگاه تزاحم و تضاد با صنعت، نهاد نیرومندی مثل انجمن مدیران صنایع را در زمستان سال 1358 با همراهی یاران و دوستانش تأسیس کند.
ویژگی ممتاز و منحصر به فرد سازگارسازی در این صنعتگر اصیل است که تأسیس و راه اندازی تشکلهای کارفرمایی و صنعتی را ممکن کرده است. همین خصلت است که راه را برای جمع شدن فعالان اقتصادی و اقتصاددانان برای کاستن از سختیهای صنعتگران در دورههای گوناگون باز کرده است. سازگارسازی همراه با ایستادگی بر سر ارزشها بوده و هست که مهندس خلیلی و دوستانش را به جایی رساند که مانع از ادامه و تشدید مصادرهها در اواخر دهه 1350 شد و راه را برای تصحیح و تلطیف برخورد دولت و نهادهای کارگری با کارفرمایان باز کرد. راه سازگاری راه خوشبختی است و با سازگاری صنعت پایدار میشود و رشد آن شتاب میگیرد.