بخش خصوصی در میانه راه فعالیتهای چشمگیر خود، با بیماری قلبی آقای جلالپور رییس پرتلاش، پرکار و موفق اتاق مواجه شد. متاسفانه باوجود اصرار زیادی که به رییس اتاق ایران برای اینکه حتی اگر شده با تقسیم کار بین هیاترییسه تا پایان دوره بخش خصوصی بتواند از خدمات ایشان برخوردار باشد، امکانپذیر نبود. ادامه این روند باعث شد که هیاترییسه ناچار به پذیرش استعفای جلالپور شود و بخش خصوصی از خدمات این مرد خدوم محروم شد.
با این حال در این دوره بهویژه بعد از توافق با جامعه جهانی و برجام، نقش اتاق بازرگانی از جهات مختلف واجد اهمیتهای فوقالعادهیی است. از یک سو دولت تدبیر و امید با احیای قانون بهبود مستمر فضای کسبوکار و فعال شدن مجدد شورای گفتوگو اعلام آمادگی بسیار خوبی برای شنیدن پیشنهادها، طرحها و نقطهنظرات خصوصیها کرده و ازسوی دیگر بحث حضور پرتعداد هیاتهای خارجی است که در این مدت شاهد حضورشان در ایران بودیم که بیش از 5رییسجمهور نیز این هیاتها را سرپرستی میکردند. این هیاتها باتوجه به فاصلهیی که تحریمها به لحاظ ارتباطات بینالمللی با اقتصاد ایران و جهان بهوجود آورده بود، با اشتیاق بهدنبال احیای روابط گذشته و سهمخواهی و سهمگیری از اقتصاد ایران و مشارکت در نوسازی اقتصاد ایران اعم از تولید و تجارت شدند. در این مدت پروتکلهای زیادی امضا شده که نیاز به پیگیری دارد و امیدواریم که اتاق کماکان با انتخاب یک رییس پرکار در ادامه راه، سخنگو و نمایندگی بخش خصوصی را سرپرستی کند.
همچنین رییس اتاق بازرگانی به نمایندگی از پارلمان بخش خصوصی در شوراهای بسیار مهمی مانند شورای عالی اقتصاد، شورای عالی خصوصیسازی، شورای عالی بورس، شورای پول و اعتبار و... عضویت دارد و خصوصیها را نمایندگی میکند. امروز با تمایل دولت و در اجرای قانون بهبود مستمر فضای کار، هیچ تصمیم اقتصادی بدون مشورت و مشارکت با بخش خصوصی و در راس آنها اتاق بازرگانی بهعنوان پارلمان بخش خصوصی گرفته نمیشود و طبیعتا بهدلیل قائم به شخص بودن این حضور، فردی که بهعنوان سکاندار اتاق ایران انتخاب میشود باید بتواند به شایستگی سخنگو و نماینده بخش خصوصی باشد.
بنابراین از این جهت بهویژه بعد از این مدتی که آقای جلالپور این مسوولیت را بهعهده داشتند، کار برای جانشین ایشان بسیار سخت خواهد بود و هر فردی که در این دوره اعلام آمادگی کند باید بپذیرد که در شرایط خطیر انتقال از دوران تحریم به پساتحریم، مسوولیت بسیار سنگینی به دوش خواهد داشت. در این راستا بحث ارتباط خوب با دولت و حفظ ارتباطی که جلالپور، رییس مستعفی اتاق با دولت برقرار کرده بود، همچنین ایجاد ارتباط مناسب با بدنه اتاق از طریق هیات نمایندگان، اصلاح ساختار اتاق، چابکسازی و ارتقای دانش در اتاق برای پاسخگویی به درخواستهای سنگین فعالان بخش خصوصی از یک سو همچنین نمایندگی کردن آنها در کمیتههای مشترک کمیسیونها در سفرهای متعددی که هیاتهای ایرانی به خارج از کشور میروند و پذیرش هیاتهای خارجی که به ایران میآیند، شناسایی اولویتهای کنونی در حوزه قانونگذاری، بحث قانون مالیاتها، قانون تامیناجتماعی، قانون سرمایه خارجی و قوانین دیگری مانند قانون کار که میتواند در بهبود عملکرد بخش خصوصی موثر باشد، بحث بازنگری در اجرای سیاستهای اصل44 و خصوصیسازی، موضوع سهام عدالت و ساماندهی تعاونیهای سهام عدالت در سراسر کشور، شناسایی واحدهای تولیدی آسیبدیده بر اثر تحریم و سوءمدیریت و تصمیمهای یک شبه دولت نهم و دهم، بحث تلاش برای ایجاد آرامش در بازار و مدیریت واردات، تلاش برای احیای مجدد سهم صادرات غیرنفتی ما در بازارهای جهان همه و همه ازجمله موضوعات بسیار مهمی است که پیش روی رییس اتاق جدید قرار دارد و طبیعتا برای تحقق این خواستهها فردی که بهعنوان سکاندار انتخاب میشود نماد بخش خصوصی است و خوب است که پشتیبانی کامل و قاطع همه فعالان بخش خصوصی را داشته باشد.
امروز سرنوشت اتاق و بخش خصوصی با یکدیگر گره خورده و از حساسیت فوقالعاده داخلی و بینالمللی برخوردار است. اقتصاد ایران در شرایط بسیار سختی قرار دارد و ما در مرحله گذار برای نوسازی و اصلاح قانون تجارت و از همه مهمتر برای ایجاد یک بستر مناسب برای ارتقای سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران قرار داریم. لازمه این کار پشتیبانی قاطع فعالان بخش خصوصی نهتنها در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی سراسر کشور بلکه در مجموع شورای اصناف کشور در اتاق تعاون است.
امروز موضوعات مهمی در ارتباط با اصلاح ساختار بانکها و افزایش سرمایه بانکها، رایزنان بازرگانی ایران در کشورهای هدف و بحث برگزاری نمایشگاههای خارج از کشور ازجمله موضوعات بسیار مهمی است که فکر میکنم بار بسیار سنگینی روی دوش رییس جدید میگذارد و شخصی که اعلام آمادگی کرده است در مقابل تاریخ باید پاسخگوی نسل آتی ما باشد.
اما در این چند ماه که هیاترییسه اتاق حضور یکپارچهیی نداشتند برخی وظایف در تعامل با دولت بهدلیل بینظمیهای داخلی روی زمین مانده است اما باید دید که فرصت اصلاح وجود دارد یا نه. به هر حال خلأ عدم حضور رییس اتاق وجود داشته و در این بین هیاترییسه و نواب رییس تاحدودی تلاش کردند که وضع موجود را حس کرده و حتیالمقدور از کیان پارلمان بخش خصوصی حمایت کنند اما برخی مسوولیتها، قائم به شخص رییس است و طبیعتا هیچ فرد دیگری نمیتواند از عهده این مسوولیتها برآید. از دیدگاه من، این موضوع به روابط فرد جدید با دولت بستگی دارد و این فرصت بدون شک ایجاد میشود اگر رییس جدید روابط خوبی با دولتیها داشته باشد. او باید چهره شناخته شده و دارای کارنامه مدیریتی بالایی باشد و حتما در این شرایط دولت این فرصت را فراهم خواهد کرد که اگر موضوعی در خلأ نبود رییس به تصویب رسیده، در آن بازنگری شود و فرد منتخب میتواند حضورش در این زمینه بسیار موثر باشد.
اما اینکه میگویند اتاق ژست دولتی میگیرد یا همراهی با دولت میکند، به چند مورد بستگی دارد. یک زمان این اتهام را به اتاقی میزنند که طرف تعاملش دولت نهم و دهم است که به هیچ عنوان جای دفاعی ندارد چراکه آثار ویرانگری بر اقتصاد کشور گذاشته است. اما ژست دولتی امروز بهعنوان یک حسن دیده میشود چراکه دولت یازدهم با سیاستهایی که در این سه سال اجرا و با همراهیهایی که با بخش خصوصی داشته همچنین با اعتماد و آرامشی که به بازار برگردانده، شرایط را تغییر داده است. دولت با ثبات در نرخ ارز، کاهش نرخ سود بانکی و نرخ تسهیلات، توجه ویژه به رفع موانع تولید و مشکلات بنگاههای تولیدی مسالهدار، کاهش نرخ تورم و... نشان داده که کاملا در همراهی با اقتصاد و رفع مشکلات فعالان اقتصادی تلاش میکند و طبیعتا همکاری با این دولت نهتنها عیب نیست بلکه حکم بزرگی هم برای این فرد منتخب تلقی میشود.
اما درخصوص اینکه چه اقداماتی درراستای چابکسازی بدنه و ساختار اتاق باید صورت گیرد، موارد بیشماری وجود دارد. یکی از ایراداتی که به آقای جلالپور با تمام محاسناتی که داشتند، وارد بود، اصلاح ساختار اتاق و تقویت بخشهای موثر مانند حوزه روابط خارجی و بینالملل اتاق است که به هیچ عنوان گامهای بزرگی برداشته نشده است. در کوچکسازی اتاق، عدم بهکارگیری کارشناسان ارشد، استفاده از ظرفیتهای کمیسیونهای تخصصی اتاق و موارد اینچنینی شاید به خوبی بهره لازم گرفته نشده است و این موضوعات ازجمله اقداماتی است که در آینده رییس جدید باید در دستور کار خود قرار دهد.