تحریم از جنبههای مختلف بر اقتصاد کشور تأثیر گذاشته است، اما برخی تأثیرهای آن بلافاصله و مستقیم است که بیشترین آن هم برفعالیتهای اقتصادی و کسب و کار است.
1-میتوان گفت نخستین اثر تحریم لغو شدن بسیاری از قراردادهای بینالمللی فعالان اقتصادی بود که این قراردادها شامل تمام حوزههای تولیدی، پیمانکاری، کارفرمایی و...میشود. از بین رفتن ارتباطات بینالمللی اثر مستقیم تحریم است که تمام فعالیتهای اقتصادی را مختل کرده است.
2-تحریم فعالیتهای بانکی را ممنوع کرد. ارتباطات بانکی شرکتهای ایرانی با خارج محدود شده است.افراد ایرانی امکان افتتاح حساب و انتقال پول بهصورت بانکی و سالم را از دست دادهاند.البته علاوه بر تحریمهای بانکی تصویب نشدن افایتیاف هم بر مبادلات بانکی اثر مخرب دارد.
3-تحریم باعث شده ایران از دریافت بسیاری از تسهیلات بینالمللی محروم شود. بسیاری از اقدامات با فاینانس بینالمللی پیش میرود که اکنون در ایران بهخاطر تحریم فاینانس هم وجود ندارد.
4-اثر مخرب و مهم دیگر تحریمها، از دست دادن سرمایهگذاری خارجی است.یکی از مؤثرترین نیازها در بازار کسب و کار و فعالیت و تولید سرمایهگذاری است. سرمایههای داخلی محدود و در حوزه تولید کمتر هم هست. اما بهخاطر تحریم ما نمیتوانیم سرمایه خارجی جذب کنیم. بعد از برجام سرمایهگذاری خارجی در ایران شدت گرفت اما با خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریمها، سرمایهها هم از کشور خارج شد.
5-اثر دیگر تحریم، بر نیروی انسانی و نیروهای جوان و مدیریتی است. وقتی ارتباط با شرکتها و دنیای خارج قطع میشود خودبه خود سطح مهارت و آموزش نیروی انسانی شرکتها کم میشود. ارتباط با شرکتهای خارجی مهارت نیروی کار و مهارت مدیریتی مدیران را ارتقا میدهد و آنان را با فعالیتهای بینالمللی آشنا میکند. کار کردن بهصورت جزیرهای بدون اطلاع از تازههای مدیریتی و رفتارهای سازمانی بر موفقیت کسب و کار شرکتها تأثیر معکوس دارد.
6-اثر دیگر تحریم مختل شدن صادرات است. درست است که صادرات کلاً قطع نشده و ما صادرات اندکی داریم اما صادرات سخت شده و تحریم هزینههای صادراتی را بسیار بالا برده است. بخاطر قطع تبادلات بانکی، مبادلات بهصورت غیرمستقیم و از طریق واسطه انجام میگیرد بنابراین هزینه جابهجایی پول افزایش یافته است.
7-بخاطر تحریم بسیاری کسب و کارها امکان حضور در بازارهای بینالمللی را از دست دادهاند. در دنیای امروز استارتاپها و شرکتهای دانش بنیان بسرعت در حال پیشرفت هستند این امکان از شرکتهای استارتاپی ما بهخاطر تحریم سلب شده است، سطح ارتقا در بازارهای ما محدود است. شرکتها نمیتوانند فقط با حضور در بازارهای داخلی به رشد بالا برسند. شرکتها فقط به سطحی از رشد میرسند و برای ادامه رشد نیاز به حضور در بازارهای بینالمللی و بازار کشورهای همسایه دارند.
8-اثر دیگر تحریمها برتبادلات فناوری است. نمیتوانیم بگوییم در تمام زمینهها و تولیدات باید خودکفا باشیم. مزیت تولید در رقابت بینالمللی و جذب سرمایه است. تبادل فناوری و تبادل مهارت لازمه رشد تولید است. ما نمیتوانیم همه نیازها را در داخل تولید کنیم و به سود بالا هم برسیم. بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا بخش تولید خود را به خارج از کشور منتقل کردهاند و با این اقدام سوددهی خود را چند برابر کردهاند.
9-محدودیت در تأمین مواد اولیه اثر دیگر تحریم است. نمیتوانیم تولید را افزایش دهیم چون نمیتوانیم مواد اولیه را مستقیم وارد کنیم. مواد اولیه مورد نیاز ما چند دست میچرخد و سپس وارد میشود، بههمین دلیل هزینه واردات هم بالا رفته است.
10-شروع به کار و فعالیت تحت تأثیر تحریم سخت شده است. برای ورود جدی به بازار کار نیاز به سرمایه، مواد اولیه و ارتباطات خارجی داریم.اما مشکلات تحریم کسب و کارها را کوچک و نیروی کاری مورد استفاده در شرکتها را تقلیل داده است. بسیار باعث تعجب است که برخی تحریم را بیاثر جلوه میدهند یا میگویند تحریم نعمت است. تحریم تهدید است و تأثیر آن بر فعالیتهای اقتصادی و بازار کسب و کار چشمگیر است. درست است که از برخی تهدیدها باید فرصتسازی کنیم و مثلاً واردات را کم و خودمان تولید کنیم اما این معنی را ندارد که بگوییم تحریم تهدید نیست.