سوریه پس از طی شدن دوره بحران ۷ ساله خود، از شرایط مناسب برای تجارت با ایران برخوردار است. باید توجه داشت که شرایط بحرانی و جنگ در این کشور باعث شده بود که بخش عمدهای از صنایع و زیرساختهای آن منهدم و تخریب شود. بخش عمدهای از تجهیزات کارخانههای موجود در استان حلب که مرکز تولیدی و صنعتی آن کشور است به ترکیه منتقل شده است که این امر دال بر وسعت نیاز سوریه به عمران و آبادانی و در نتیجه واردات است. از آنجا که بخش مهندسی - ساختمانی سوریه به شدت آسیب دیده و به حجم انبوهی از مصالح ساختمانی و تجهیزات مختلف نیازمند است. بنابراین شرایط صادرات کالا و خدمات، شرایط ایده آلی برای فعالان اقتصادی ایرانی است که باید از این فرصت استفاده لازم را برد.
نباید فراموش کرد که یکی از رقیبان بزرگ منطقهای ایران، ترکیه است که با توجه به نقش آن کشور در بحران ۷ ساله، دولت سوریه محدودیتهای متعددی برای فعالان اقتصادی ترکیه قرار داده است که این امر فرصت طلایی برای تجار و فعالان اقتصادی کشورمان به ویژه صادرات خدمات مهندسی به آن کشور را پیش روی ما قرار میدهد.
اما نکتهٔ مهم که همواره مورد غفلت قرار میگیرد مسئله کیفیت و مرغوبیت کالاها و خدمات صادراتی است. تجربه صادرات به کشور عراق نشان میدهد که ما در بدو کار به خوبی عمل نکردیم و به سبب صادرات برخی کالاهای فاقد کیفیت، ذهنیت نامناسبی در طرف تجاری خود به وجود آوردیم و با این کار زمینهساز حضور هرچه بیشتر رقیبانی همچون چین، ترکیه، عربستان و... در آن کشور شدیم.
در بحث صادرات معروف است که ذهنیت در معاملات اول ایجاد میشود لذا امیدوار هستیم اولین گام در تجارت با سوریه، گامی محکم و دقیق باشد. در همین راستا باید بهترین و باکیفیتترین مواد، کالاها و تجهیزات ایرانی به عنوان تبلیغ برای سایر کالاهای صادراتی کشور ایران، رهسپار سوریه بشود تا بتوانیم در میانمدت ذهنیت مناسبی در مخاطبان ایجاد کنیم.
نکته دیگر بحث مشوقهایی است که دولت به صورت ویژه برای کالاها و محصولات صادراتی به کشور سوریه باید در نظر بگیرد تا در نتیجه این قبیل مشوقها هم کیفیت کالاها ارتقا یابد و هم قیمت برای فعالان صادراتی ما بهصرفه باشد. نباید فراموش کرد که اگر یک برند خوب و با کیفیت بتواند تأمینکننده منافع تولیدکننده و صادرکننده و مصرفکننده باشد، این برند در میانمدت جای خود را در میان مصرفکنندگان آن کشور باز میکند و روزبهروز بر اعتبار آن افزوده میشود و در رقابت با نمونههای داخلی و خارجی آن کشور میتواند مقاومت کند و به نقطه ثبات دست یابد. عکس آن هم صادق است و کالاهای با کیفیت پائین در کوتاهمدت، نه تنها خود نمرهٔ مردود میگیرند بلکه بر نام و اعتبار محصولات با کیفیت ایرانی آثار سوء برجای میگذارند.
در مجموع باید توجه داشت که کشور سوریه در مرحله بازسازی همه جانبه قرار دارد و با توجه به دوستی دو دولت ایران و سوریه، چنانچه دیپلماسی اقتصادی ما با بخش خصوصی همراه بشود با اطمینان میتوان ادعا کرد که سهم ما از بازسازی آن کشور قابل توجه خواهد بود.
اما در این مسیر موانع مهمی وجود دارد. از جمله مهمترین آنها حملونقل است. حملونقل از طریق ترکیه به جهات مختلف چالشبرانگیز و فاقد صرفه است و قیمت تمام شده محصول را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. در این راستا به نظر میرسد اتصال خط راهآهن عراق به شبکه ریلی کشور (خرمشهر- بصره) میتواند این مشکل را حل کند؛ این خط هم بهصرفهتر است و هم اینکه فشارهای احتمالی ترکیه را منتفی میکند.
در اینجا نباید از مزیت بزرگ همسویی سیاسی سه کشور عراق، ایران و سوریه غافل ماند زیرا اگر دیپلماسی سیاسی و اقتصادی این سه کشور به خوبی فعال شود بسیاری از موانع تجارت منطقهای نیز زدوده خواهد شد.