پس از پشت سر گذاشتن شوق اول مهر و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، مهم‌ترین رویداد پاییزی پیش رو در کشور سرشماری نفوس و مسکن بود که اطلاعیه‌ها و بنرهای آن در سراسر شهر و همچنین سر در کلیهٔ نهادها و ادارات دولتی به چشم می‌خورد و گزارش‌ها و خبرهای متعددی در این‌باره در روزنامه‌ها و نشریات کشور به چاپ می‌رسند. پنج سال گذشته و قرار است بار دیگر مردم وضعیت هویتی، ملکی، شغلی و اقتصادی خود را در اختیار مرکز آمار ایران قرار دهند تا به گفتهٔ علیرضا زاهدیان؛ معاون مرکز آمار ایران و قائم‌مقام رئیس ستاد سرشماری عمومی نفوس و مسکن، با انجام یک سرشماری دقیق لازمهٔ یک نیازسنجی خوب و هدر نرفتن امکانات کشور را فراهم آورند.
آنچه هشتمین دورهٔ سرشماری نفوس و مسکن را از ادوار گذشته آن متمایز می‌کند شیوهٔ انجام آن است که برخلاف هفت دوره قبل با حذف کامل عملیات ثبت سنتی-آمارگیری روی کاغذ- در دو مرحله زمانی و دو شیوه مختلف انجام خواهد شد.
اگرچه استفاده از شیوه خوداظهاری برای خانوارها به‌منظور ثبت اطلاعات پایه‌ای آن‌ها از طریق اینترنت در فاز اول سرشماری و ثبت اطلاعات خانوارها و واحدهای مسکونی به روش الکترونیکی –از طریق ثبت اطلاعات در تبلت- در مرحله دوم سرشماری توسط ماموران سرشماری همه حاکی از تحولی عظیم در سیستم ثبت اطلاعات به روش‌های روزآمد و نوین هست و نیز حداقل از پنج مزیت دقت بالا، سرعت‌بالا، دسترس پذیرتر بودن خانوارها برای پاسخ به سؤالات، کمتر شدن ضریب خطا و همچنین کاهش هزینه‌های مالی، زمانی و انسانی برخوردار است اما آنچه پا به‌پای نشر این خبر در فضای رسانه‌ای کشور مرتباً به چشم می‌خورد تاکید مراجع ذی‌ربط بر محرمانه بودن این اطلاعات یا همان ایزوله شدن نتایج سرشماری هست که خود نشان از وجود یک نگرانی عمیق و ریشه‌دار در مردم از نشت ریزاطلاعات خود به سایر ارگانها و نهادهای دولتی دارد.
سرشماری نفوس و مسکن یکی از انواع آمارگیری‌هایی است که توسط مرکز آمار انجام می‌گیرد و در زمره سرشماری‌های عمومی قرار دارد. در بخش "قانون و محرمانگی سرشماری" در درگاه ملی آمار آمده است که «بر طبق ماده ۷ قانون مرکز آمار ایران هر شخص ساکن ایران همچنین اتباع ایرانی مقیم خارج از کشور مکلف‌اند به پرسش‌های مربوط به‌کلیهٔ سرشماری‌ها و آمارگیری‌هایی که توسط مرکز آمار ایران انجام می‌شود پاسخ صحیح دهند». همچنین تاکید می‌شود «آمار و اطلاعاتی که ضمن آمارگیری‌های مختلف از افراد و مؤسسات جمع‌آوری می‌شود محرمانه است و جز در تهیه آمارهای کلی و عمومی نباید مورداستفاده قرار گیرد». بااین‌حال همان‌گونه که شاهد هستیم مردم همواره نسبت به محرمانه بودن اطلاعات خود ابراز نگرانی می‌کنند و این امر مسئولین دست‌اندرکار سرشماری را با نگرانی عمده‌ای در ارتباط با صحت‌وسقم اطلاعاتی که مردم از خود در اختیار ماموران سرشماری قرار می‌دهند مواجه می‌کند؛ چراکه در صورت عدم وصول آمار و اطلاعات صحیح، اعتبار و ماهیت انجام سرشماری به‌کلی زیر سؤال خواهد رفت.
شاید بتوان گفت علی‌رغم فرم مدرن‌سازی شده سیستم ثبت اطلاعات جمعیتی، سکونتی، ملکی و اقتصادی خانوارها، اما هنوز فرهنگ ارائه اطلاعات صحیح به ماموران سرشماری که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی و اجتماعی را میسر می‌سازد، نهادینه نشده است و برای دستیابی به چرایی آن باید مطالعات دقیقی از جانب پژوهشگران اجتماعی انجام گیرد اما آنچه مسلم است ضرورت ایجاد این اعتماد در میان مردم و پذیرش از جانب آن‌ها هست. در این برهه زمانی که یک پویش ملی با صرف هزینه‌های زیاد برای جمع‌آوری اطلاعات نفوس و مسکن از کل کشور در حال انجام است باید از مردم دعوت کرد تا بااحساس مسئولیت و صداقت کامل به این پروژه ملی بپیوندند چراکه اهمیت وجود چنین آمار و اطلاعاتی بر کسی پوشیده نیست و جمع‌آوری چنین داده‌هایی جز با همکاری آنان میسر نمی‌باشد. همان‌طور که پیش‌ازاین بیان شد مبنای همه تصمیم‌سازی‌ها در مسائل مهم و کلان کشور داده‌هایی است که در اختیار مسئولان قرار می‌گیرد و این امر خود ضرورت همکاری مردم و اعتماد آن‌ها را در این سرشماری عمومی روشن می‌سازد. در این مسئله نیز مانند سایر مسائل می‌توان از ضرورت وجود یک اعتماد دوجانبه سخن به میان آورد. مردم که مطالبه خود را بهبود معضلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و پیشرفت و آبادانی هرچه بیشتر آن می‌دانند تنها در صورتی می‌توانند به این خواستهٔ خود دست یابند که با داده‌های صحیحی که در اختیار برنامه ریزان کشور قرار می‌دهند آن‌ها را در انتخاب مسیر درست یاری کنند. از طرف دیگر دولت و سایر نهادهای دست‌اندرکار نیز باید با نهایت امانت‌داری، این اطلاعات را طبق قانون تنها برای اهداف روشن و تعیین‌شده سرشماری مورداستفاده قرار دهد و از نشت آن‌ها به سایر ارگانها و نهادها به جد جلوگیری به عمل آورد. این سخن رئیس‌جمهور به‌عنوان عالی‌ترین چهرهٔ دولت که وظیفهٔ اجرای سرشماری در کشور را به عهده دارد ناظر به همین مسئله هست: «ما سازمان برنامه‌وبودجه را احیا کردیم تا از متخصصان برای برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی کشور استفاده کنیم تا کشور شاهد پیشرفت قابل قبولی در همه زمینه‌ها باشد. من از مردم تقاضا می‌کنم که همه همکاری لازم را با ماموران سرشماری داشته باشند و احساس نکنند که کسی می‌خواهد از آمار و سرشماری سوءاستفاده کند».
حال با توجه به اینکه آمار و اطلاعات صحیح مبنای برنامه‌ریزی مدون و راهبردی است و مجریان سرشماری از رئیس‌جمهور گرفته تا رئیس سازمان برنامه‌وبودجه کل کشور، رئیس مرکز آمار و سایر مسئولین و دست‌اندرکاران سرشماری، همه بر محرمانه بودن این اطلاعات و عدم استفاده از آن‌ها در محل‌هایی جز موارد تعریف‌شده، مسئولیت حفظ و صیانت از ریز اطلاعات خانوارها را برعهده‌گرفته‌اند؛ انتظار می‌رود مردم با اعتماد به مجریان طرح، عقلانی عمل کرده و با اعتماد خود مهم‌ترین قدم را در راستایی دستیابی به رشد و توسعه در کشور بردارند.