در جهانی که پیوستگی اقتصادها از طریق تجارت و سرمایه‌گذاری، ویژگی غالب نظام بین‌الملل شده، حضور مؤثر در زنجیره‌های ارزش جهانی و بازارهای صادراتی ضرورتی انکارناپذیر برای کشورهایی است که به‌دنبال توسعه پایدار و مزیت‌آفرینی در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هستند.
در این راستا اعضای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بر این باور هستند که ارتقای جایگاه اقتصادی کشور در عرصه بین‌الملل، مستلزم اتخاذ سیاست‌هایی هدفمند، هوشمند و متکی بر ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه بخش خصوصی است. در این مسیر، نقش نهادی اتاق ایران تنها به تسهیل‌گری محدود نمی‌شود، بلکه در قامت یک سازمان پیشران، ساختارهای فکری، اطلاعاتی و ارتباطی مورد نیاز برای جهش صادراتی کشور را پایه‌گذاری کرده است.
در سال‌های اخیر تمرکز بر ایجاد پیوندهای ساختاری میان سه مؤلفه اساسی «تولید»، «سرمایه‌گذاری» و «صادرات» بوده است و معتقدیم که تولید زمانی ارزش اقتصادی بین‌المللی دارد که از ابتدا بر اساس تفکر صادرات‌محور طراحی شده باشد. بر همین اساس، راهبرد حمایت از تولید رقابت‌پذیر، استانداردپذیر و دارای ارزش افزوده است که توانایی حضور در بازارهای جهانی را دارد.
تمرکز بر جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، تسهیل فضای کسب‌وکار، نوسازی فناوری و تأمین مالی هوشمند از جمله سیاست‌هایی بوده که در این زمینه دنبال کرده‌ایم. در چارچوب سیاست‌گذاری‌های انجام شده، تولید نباید درون‌گرا و محصور در بازار داخلی بماند؛ بلکه باید از ابتدا با نگاه صادراتی هدایت شود تا بتواند در بازار جهانی رقابت کند.
تحقق این اهداف بدون اتکا به ظرفیت‌های منطقه‌ای امکان‌پذیر نیست. اتاق‌های استانی به‌عنوان بازوان اجرایی اتاق ایران، نقش مؤثری در شناسایی مزیت‌های محلی، تربیت نیروی متخصص در حوزه صادرات و تسهیل تعاملات تجاری در مقیاس‌های منطقه‌ای و فراملی دارند. بنابراین تلاش کرده‌ایم با توانمندسازی این نهادها در حوزه تحلیل بازار، مشاوره حقوقی و تدوین بسته‌های حمایتی، بنگاه‌های کوچک و متوسط را نیز به زنجیره صادرات کشور متصل کنیم. این نهادها ضمن ایفای نقش محلی، در واقع تسهیل‌گر پیوند استان‌ها با اهداف ملی صادراتی‌اند.
در عین حال، تلاش کرده‌ایم تا نقش ایران در زنجیره‌های ارزش جهانی از وضعیت انفعالی خارج شده و به‌سوی حضور فعال و هدفمند حرکت کند. این مهم از طریق حمایت از تولید مبتنی بر فناوری، اتصال صنایع داخلی به زنجیره‌های تأمین منطقه‌ای و جهانی و کاهش هزینه‌های مبادله پیگیری شده است. باور داریم که تنها از مسیر نوآوری، استانداردسازی و ایجاد برند می‌توان از موقعیت تأمین‌کننده صرف به جایگاه شریک تجاری ارتقا یافت. تمرکز بر ارتقای جایگاه ایران در حلقه‌هایی از زنجیره ارزش است که دانش‌محور، سرمایه‌بر و کم‌ریسک‌تر از صادرات خام‌محور هستند.
دیپلماسی اقتصادی یکی دیگر از ابعاد مهم فعالیت‌های اتاق است. اتاق‌های مشترک بازرگانی که با همکاری بخش خصوصی ایران و کشورهای هدف تشکیل شده‌اند، به‌مثابه نهادهایی تخصصی برای ایجاد پیوندهای پایدار تجاری و تقویت شناخت متقابل عمل می‌کنند. این اتاق‌ها با برگزاری نشست‌های تجاری، تبادل اطلاعات، ارائه خدمات مشاوره‌ای و پیگیری رفع موانع صادراتی، نقش مؤثری در افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی ایفا کرده‌اند. از طریق آن‌ها، شناخت عمیق‌تری از ساختار بازارهای هدف و قوانین تجاری آن کشورها حاصل شده که در برنامه‌ریزی صادرات مؤثر بوده است.
در این مسیر، نقش تشکل‌های اقتصادی را نیز در کنار اتاق، مکمل و ضروری می‌دانیم. تشکل‌های تخصصی با تکیه بر شناخت عمیق از ساختارهای بخشی، حلقه واسط مهمی میان تولیدکنندگان، صادرکنندگان و نهادهای تصمیم‌ساز هستند. تلاش کرده‌ایم این ساختارها را در قالب شبکه‌ای منسجم، هدفمند و مشارکت‌محور بازتعریف کنیم تا به‌عنوان موتور محرکه توسعه صادرات هر بخش تخصصی عمل کنند. این مشارکت‌ها منجر به افزایش ضریب نفوذ سیاست‌های صادراتی در بدنه تولید کشور شده است.
توسعه صادرات بدون حضور میدانی در بازارهای هدف و شناخت دقیق نیازها و روندهای تجاری آن کشورها ممکن نیست. با اعزام هیأت‌های تجاری، برگزاری نشست‌های رودررو، نمایشگاه‌های تخصصی و شرکت در رویدادهای اقتصادی بین‌المللی، زمینه‌ساز شناخت بهتر بازارهای هدف و افزایش تعاملات واقعی میان تولیدکننده ایرانی و مصرف‌کننده خارجی شده‌ایم. همچنین از طریق اتاق‌های مشترک و تشکل‌های صادراتی، اطلاعات به‌روز در خصوص قوانین، تعرفه‌ها و ضوابط فنی کشورها را در اختیار فعالان اقتصادی قرار داده‌ایم. این اقدامات، ضمن افزایش اعتماد تجار خارجی به برند ایران، راه ورود پایدار به بازارهای جهانی را هموار کرده است.
در همین چارچوب، رویدادی مانند ایران اکسپو به یکی از مهم‌ترین ابزارهای راهبردی اتاق ایران برای توسعه صادرات و بازتعریف جایگاه کشور در تجارت جهانی تبدیل شده است. ایران اکسپو را فقط یک نمایشگاه نمی‌دانیم، بلکه آن را بستری راهبردی برای ارائه یک تصویر جامع، منسجم و واقعی از توانمندی‌های اقتصادی کشور تلقی می‌کنیم. این رویداد بستری برای معرفی ظرفیت‌های تولیدی، ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک، توسعه شبکه‌های تجاری و اتصال به زنجیره‌های ارزش بین‌المللی است. هدف از ایران اکسپو تنها معرفی محصولات نیست، بلکه خلق تعاملات پایدار، اعتمادسازی بین‌المللی و ارتقای برند ملی ایران است.
در هر دوره، ایران اکسپو با برنامه‌ریزی هدفمند و مشارکت گسترده، زمینه حضور هیأت‌های تجاری از کشورهای منتخب، برگزاری مذاکرات B2B و انعقاد تفاهم‌نامه‌های اجرایی را فراهم کرده است. از دیدگاه بخش خصوصی، این رویداد یک تمرین عملی برای دیپلماسی اقتصادی است. حضور هدفمند در این رویداد، امکان ارائه روایت جدیدی از اقتصاد ایران، مبتنی بر نوآوری، تنوع تولید و قابلیت رقابت‌پذیری را فراهم ساخته است. همچنین با استفاده از بازخوردها و داده‌های حاصل از اکسپو، توانسته‌ایم روندها و نیازهای بازارهای هدف را با دقت بیشتری تحلیل و در سیاست‌گذاری‌های صادراتی لحاظ کنیم.
اتاق ایران همچنین نقش هماهنگ‌کننده و هدایت‌گر مشارکت سایر نهادهای بخش خصوصی و دولتی در ایران اکسپو را بر عهده گرفته و تلاش کرده است نمایشگاه را از حالت جزیره‌ای خارج و به یک پلتفرم جامع بین‌المللی تبدیل کند. اتاق ایران با طراحی محتوای مشترک، استانداردسازی پیام‌ها و انسجام‌بخشی به حضور استانی و بخشی، کوشیده است تصویر منسجمی از اقتصاد ایران به نمایش بگذارد. در مسیر برگزاری هر اکسپو، نگاه ما مبتنی بر هدف‌گذاری بلندمدت، تحلیل بازارهای هدف، انتخاب دقیق گروه‌های مخاطب و پیگیری مستمر نتایج حاصل از تعاملات تجاری است.
در نهایت، بر این باوریم که آینده اقتصاد ایران در گرو پیوند پایدار میان توان تولید داخلی و فرصت‌های صادراتی جهانی است؛ پیوندی که از مسیر سرمایه‌گذاری هدفمند، بازطراحی زنجیره‌های تأمین، نوسازی صنعتی و تقویت برند ملی می‌گذرد. برای رسیدن به این هدف، نه‌تنها نیازمند سیاست‌های حمایتی هوشمند هستیم، بلکه باید ساختار نهادی و اجرایی صادرات کشور را با واقعیت‌های تجارت جهانی منطبق سازیم. اتاق ایران با تکیه بر تجربه و دانش جمعی فعالان بخش خصوصی، آمادگی دارد در طراحی و اجرای این مسیر، نقشی محوری و سازنده ایفا کند.
جمع‌بندی راهبردی روشن است؛ اگر خواهان صادراتی پایدار، هوشمند و دارای ارزش افزوده هستیم، باید بخش خصوصی را به‌عنوان موتور اصلی آن به رسمیت بشناسیم. این امر زمانی محقق می‌شود که همه نهادهای درگیر در تجارت خارجی با هدف‌گذاری مشترک و ابزارهای مکمل، در یک مسیر هم‌افزا حرکت کنند. در اتاق ایران بر مبنای این باور، تلاش کرده‌ایم نقش تاریخی خود را در چارچوبی نو و متناسب با الزامات جهانی بازتعریف کنیم؛ نقشی که فراتر از تسهیل‌گری صرف بوده و در راستای راهبری راهبردهای کلان اقتصادی کشور طراحی شده است.