با آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن شلمچه - بصره، افق‌های تازه‌ای در توسعه روابط بین‌الملل، تجارت منطقه‌ای و گردشگری بین ایران، عراق، سوریه و حتی ترکیه گشوده شده است. این پروژه راهبردی نه‌تنها حلقه اتصال ریلی ایران به عراق و از آن‌جا به سوریه و مدیترانه را تکمیل می‌کند، بلکه به‌عنوان پلی برای ارتقای سطح تعاملات اقتصادی و فرهنگی میان کشورهای منطقه ایفای نقش خواهد کرد.
اتصال راهبردی به شبکه ریلی عراق، سوریه و ترکیه
راه‌آهن شلمچه - بصره به‌عنوان بخشی از کریدور شرق به غرب، ایران را به شبکه ریلی عراق و از آن طریق به سوریه و بندر لاذقیه متصل می‌کند. با تکمیل این مسیر، امکان اتصال غیرمستقیم ریلی به ترکیه نیز فراهم می‌شود؛ امری که می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، تسهیل ترانزیت کالا و افزایش قدرت رقابتی بنادر ایران، به‌ویژه بندر امام خمینی و بندر چابهار، در منطقه منجر شود.
افزایش مبادلات تجاری ارزان و پایدار
خط آهن شلمچه ظرفیت بالایی برای جابجایی بار دارد و می‌تواند سهم چشمگیری در صادرات و واردات دو کشور ایفا کند. انتقال کالا از طریق ریل، به‌مراتب ارزان‌تر و سریع‌تر از جاده و هوا است و امکان حمل‌ونقل پایدار، ایمن و منظم را فراهم می‌سازد. این مسیر می‌تواند سکوی پرتابی برای تجارت غیرنفتی ایران با عراق و سوریه باشد.
توسعه سفرهای زیارتی بین دو کشور
با راه‌اندازی این مسیر ریلی، زیارت عتبات عالیات برای زائران ایرانی آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر خواهد شد. از سوی دیگر، زائران عراقی نیز می‌توانند از این مسیر برای سفر به مشهد مقدس و شمال ایران استفاده کنند. اتصال مستقیم ریلی می‌تواند فصل جدیدی در سفرهای زیارتی و مذهبی میان دو کشور رقم بزند.
جبران کمبود ظرفیت هوایی برای اتباع عراقی
در سال‌های اخیر، تقاضای بالای سفر از سوی اتباع عراقی به ایران، به‌ویژه به مشهد، موجب فشار مضاعف بر خطوط هوایی شده است. مسیر ریلی شلمچه می‌تواند به‌عنوان جایگزینی مقرون‌به‌صرفه و با ظرفیت بالا، بخشی از این نیاز را پاسخ دهد و نقش مکملی برای حمل‌ونقل هوایی ایفا کند.
چشم‌انداز گردشگری؛ از ۲ تا ۶ میلیون مسافر عراقی در سال
بر اساس برآوردها، با بهره‌برداری از راه‌آهن شلمچه، حداقل ۲ میلیون گردشگر و زائر عراقی در سال وارد ایران خواهند شد. این رقم می‌تواند با توسعه زیرساخت‌های گردشگری، تبلیغات هدفمند و تسهیل روادید، تا سقف ۶ میلیون نفر در سال افزایش یابد. چنین افزایشی می‌تواند رونق اقتصادی در شهرهای مرزی، مشهد، قم و شمال ایران را به دنبال داشته باشد.
جمع‌بندی
پروژه راه‌آهن شلمچه - بصره، صرفاً یک مسیر حمل‌ونقل نیست، بلکه یک پل ارتباطی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی میان ایران و کشورهای منطقه محسوب می‌شود. با تکمیل این مسیر، ایران نه‌تنها به دروازه غرب آسیا دست می‌یابد، بلکه گامی مؤثر در مسیر دیپلماسی حمل‌ونقل و تقویت پیوندهای منطقه‌ای خود برمی‌دارد.