سید مرتضی فیاضی، دبیر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شهرکرد در یادداشتی که در آستانه برگزاری اجلاس سراسری دبیران اتاق‌های سراسر کشور، در اختیار پایگاه خبری اتاق ایران آنلاین قرار داد، نوشت: تحولات سریع در محیط کسب‌وکار، چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه‌ای، مستلزم آن است که اتاق‌ها از ساختارهای بروکراسی‌محور و صرفاً اداری فاصله گرفته و به نهادهایی چابک، داده‌محور و آینده‌نگر تبدیل شوند.
اجلاس سراسری دبیران اجرایی اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور در دوره دهم، روز دوشنبه 20 مرداد ماه 1404 با حضور رییس، اعضای هیئت رییسه و دبیرکل اتاق ایران در تهران برگزار می‌شود.
یادداشت دبیر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شهرکرد را در زمینه «چابک‌سازی و توسعه خدمت‌محور اتاق‌های بازرگانی» در ادامه می‌خوانیم:
با بررسی روند رو به رشد اتاق‌های بازرگانی پیشرو در مسیر توسعه در دنیا، درمی‌یابیم که اتاق‌هایی موفق‌تر بوده‌اند که «تصمیم‌گیری به‌موقع» و «اقدام هوشمندانه» را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده‌اند.
در شرایطی که اقتصاد کشور با چالش‌های متعددی از جمله نوسانات سیاستی، ضعف زیرساخت‌های سرمایه‌گذاری، مهاجرت نیروی کار، ناترازی‌های مختلف و رکود تولید مواجه است، نقش اتاق‌های بازرگانی به‌عنوان نهادهایی که به عنوان صدای بخش خصوصی شناخته می‌شوند، بیش از هر زمان دیگری در بازتعریف مسیر توسعه و لزوم حرکت به‌سوی تصمیم‌سازی ساختاری، حکمرانی داده‌محور، چابکی و آینده‌نگری، اهمیت یافته است.
اتاق‌های بازرگانی امروزه و در عصر فناوری اطلاعات و تغییرات سریع، بیش از هر زمان دیگر نیازمند توسعه و پیاده‌سازی «راهکارهای عملی و نوآورانه» هستند تا بتوانند پاسخگوی «نیازهای واقعی و راهبردی» فعالان اقتصادی بوده و زمینه‌ساز ساختن «آینده‌ای پایدار و شکوفاتر» برای کشور باشند.
در همین راستا، «چابکی» و «توسعه خدمت‌محور»، دو رویکرد محوری هستند که به‌طور قابل توجهی قادر هستند اثربخشی و نفوذ اتاق‌های بازرگانی را در حمایت از بخش‌خصوصی تقویت کنند. اتخاذ و توسعه این دو رویکرد می‌تواند اتاق‌های بازرگانی را به بازیگرانی راهبردی در توسعه اقتصادی و سیاستگذاری تبدیل نماید.
چرا اتاق‌های بازرگانی نیاز به چابکی سازمانی دارند؟
از مهمترین دلایلی که چرا اتاق‌های بازرگانی بایستی به سمت چابک‌سازی سازمانی حرکت کنند، می‌شود به موارد ذیل اشاره کرد:
• پاسخ سریع به تغییرات:چابکی به اتاق‌ها امکان می‌دهد تا در برابر تغییرات سریع محیط اقتصادی، قوانین و بازارها واکنش سریع و مؤثر نشان دهند و حمایت به‌موقع از کسب‌وکارها را تضمین نمایند.
• کاهش بوروکراسی: ساده‌سازی فرآیندهای داخلی و کاهش پیچیدگی‌های اداری موجب تسریع در تصمیم‌گیری و ارائه خدمات به اعضا و فعالین اقتصادی شده و بهره‌وری عملیاتی اتاق‌ها را افزایش می‌دهد.
• بهینه‌سازی استفاده از منابع: اتاق‌های بازرگانی چابک، توانمندی خود را در تخصیص منابع محدود به حوزه‌های اولویت‌دار و فرصت‌های نوظهور بهبود می‌بخشند و این امر به ارتقای اثربخشی اقدامات منجر می‌شود.
توسعه خدمت‌محور در اتاق‌های بازرگانی باید به چه سمت‌وسویی باشد؟
• تمرکز بر نیازهای واقعی اعضا و بخش خصوصی: اتکا به رویکرد خدمت‌محور، باعث می‌شود اتاق بر شناسایی دقیق و پاسخگویی به نیازهای حیاتی و استراتژیک ذینفعان خود تمرکز کند و خدمات هدفمندتر و کاربردی ارائه نماید.
• افزایش اعتماد و سطح رضایت‌مندی اعضا و بخش خصوصی: ارائه خدمات تخصصی، به روز و هدفمند، موجب جلب اعتماد بیشتر اعضا و ارتقای مشارکت موثر آنها در فرآیندهای اتاق می‌شود.
• تسهیل توسعه تجارت و تولید صادرات‌محور: این رویکرد، امکان ارائه بهتر خدمات مشاوره‌ای، آموزشی و حمایت‌های صادراتی را فراهم کرده و نقش مهمی در رشد کسب‌وکارها و ایفای نقش در زنجیره‌های ارزش ملی و منطقه‌ای ایفا می‌نماید.
تأثیر ترکیبی چابکی و توسعه خدمت‌محور در اتاق‌های بازرگانی چه تاثیرهای مهمی بر بخش خصوصی خواهد داشت؟
بدون شک، ترکیب رویکردهای چابک‌سازی و جهت‌گیری هدفمند روند توسعه خدمت‌محور خدمات موجب ارتقای عملکرد سازمانی و تقویت نقش راهبردی اتاق‌های بازرگانی در حمایت از توسعه اقتصادی پایدار و توانمندسازی بخش خصوصی در جوامع محلی خواهد شد. به عنوان مثال:
• تبدیل اتاق‌ها به مدافع راهبردی بخش خصوصی: همگرایی چابکی و خدمت‌محوری موجب می‌شود اتاق‌ها از حالت نهادی منفعل به بازیگرانی فعال و اثرگذار در حوزه توسعه اقتصادی و سیاستگذاری تبدیل شوند.
• تقویت نقش سیاستگذاری و بهبود حکمرانی اقتصادی: اتاق‌های چابک و خدمت‌محور، توانایی بیشتری در انتقال صدای جمعی بخش خصوصی به تصمیم‌گیران سیاسی و اثرگذاری بر فرآیندهای سیاستگذاری و بهبود حکمرانی اقتصادی دارند.
• تشویق کارآفرینی و نوآوری: با حذف موانع و تسهیل نیازهای کسب‌وکارها، اتاق‌های بازرگانی زمینه‌ساز رشد کارآفرینی، اشتغال‌زایی و افزایش رقابت‌پذیری در سطح منطقه می‌شوند.
سخن پایانی:
تحولات سریع در محیط کسب‌وکار، چه در سطح ملی و چه در سطح منطقه‌ای، مستلزم آن است که اتاق‌ها از ساختارهای بروکراسی‌محور و صرفاً اداری فاصله گرفته و به نهادهایی چابک، داده‌محور و آینده‌نگر تبدیل شوند.
باید بپذیریم که اتاق‌های امروز نبایستی صرفاً به وظایف سنتی چون صدور کارت بازرگانی و تشکیل جلسات اکتفا کنند. به عنوان یک ضرورت حیاتی، مأموریت اتاق‌ها باید بازتعریف شود و خدمات آنها باید از جنس توانمندسازی، تسهیلگری، جریان‌سازی اطلاعات اقتصادی و خلق ارزش برای اعضا باشد.
به همین منظور، اتاق شهرکرد برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده است که با اتکاء به سه محور «چابک‌سازی تشکیلات»، «ارتقای خدمات تخصصی» و «هوشمندسازی ارتباط با ذینفعان» به ایفای نقش مؤثرتر در زیست‌بوم اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری کمک خواهد کرد.
از جمله فعالیت‌ها و ابتکارات اتاق شهرکرد می‌توان به: 1- برگزاری دوره های کارآفرینان و بازرگانان نسل فردا برای رده سنی 12 تا 18 سال؛ 2- کمک به راه‌اندازی مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان در قالب «شنبه‌های سرمایه‌گذاری» ذیل کمیسیون تخصصی تامین مالی و جذب سرمایه‌گذاری اتاق؛ 3- اقدام برای راه‌اندازی مرکز استعدادیابی و هوش مصنوعی؛ 4- حمایت از راه‌اندازی طرح ملی سامانه نوآورانه «دروازه سرمایه‌گذاری ایران» به عنوان ابزاری خدمت‌محور، تسهیلگر و شبکه‌ساز اختصاصی برای کمک به چابک‌سازی، جریان‌سازی اطلاعات اقتصادی و توسعه خدمت‌محور اتاق‌ها در هر دو حوزه کلیدی سرمایه‌گذاری و بازرگانی در جهت تقویت بخش‌خصوصی، گسترش دامنه نفوذ و تاثیر اتاق‌های بازرگانی و حمایت از اعضا متناسب با عصر فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال، اشاره نمود.
در این راستا، پیشنهاد می¬شود که اتاق‌های بازرگانی استانی با محوریت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، جهت پرهیز از هر‌گونه اقدامات جزیره‌ای و موازی، و هزینه‌کرد جداگانه غیرضرور و در جهت هم‌افزایی پتانسیل‌های استان‌های خود، در قالب یک مدل مشارکتی به‌عنوان شرکا یا ارکان اصلی اجرا، در راه‌اندازی و استفاده مشترک از این سامانه عمل نمایند.
آنچه مسلم است، در عصر فناوری اطلاعات، اقتصاد دیجیتال و فناوری‌های نوظهور، نیازمند طراحی و پیاده‌سازی بستر‌های خدماتی یکپارچه و هوشمند نرم‌افزاری برای تقویت خدمات‌رسانی به بخش‌خصوصی در کشور هستیم. باید بپذیریم که دیگر نمی‌توان با ابزارهای قدیمی و اقدامات جزیره‌ای مسیر نوینی برای بهبود کسب‌وکار فعالان اقتصادی، حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط SMEs و استارت‌آپ‌ها، خدمات‌رسانی شایسته به اعضا و تقویت بخش‌خصوصی ایجاد کرد.
اتاق بازرگانی شهرکرد با تکیه بر هم‌افزایی با فعالان اقتصادی، مدیران دستگاه‌های اجرایی و نخبگان محلی، مسیر تازه‌ای را آغاز کرده است؛ مسیری که هدف آن تبدیل اتاق شهرکرد به نهادی هوشمند، مشارکت‌پذیر و خدمت‌محور است. تحقق این هدف بدون سیاست گذاری درست، برنامه‌ریزی منسجم، مشارکت مستقیم اعضا و تشکل‌های بخش خصوصی ممکن نیست.
در این راه، سرلوحه این اتاق توجه ویژه به دانش، فناوری، خلاقیت و نوآوری در جهت بهینه‌سازی فرایندها و ابزار خدمات‌رسان با هدف تسهیلگری، چابک‌سازی و شبکه‌سازی بین فعالین اقتصادی و تقویت بخش خصوصی همگام با تغییرات سریع فناورانه و رقابتی در تسخیر بازارها، جذب سرمایه‌گذاری و قرارگیری در زنجیره‌های ارزش راهبردی ملی، منطقه‌ای و جهانی در حوزه‌های مختلف است.