پاویون ملی ایران به مدت پنج روز توسط فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران و با حمایت سایر تشکل‌ها در دبی برگزار شد و هیاتی از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به عنوان نماینده بخش خصوصی کشور از بخش‌های مختلف این نمایشگاه که به ادعای برگزارکنندگان آن بزرگ‌ترین نمایشگاه فناوری اطلاعات در جهان است، بازدید کرد.
پنج‌شنبه هفته گذشته و در حالی که ما در نمایشگاه جیتکس بودیم؛ رئیس سازمان اداری و استخدامی ایران از این گفت که ۷۰ میلیون شغل در جهان تا سال ۲۰۲۷ عمدتاً به خاطر تحولاتی مانند هوش مصنوعی، از بین خواهد رفت. سؤال اینجاست که ما چقدر برای این تحول آماده‌ایم.
حال اگر در چنین شرایطی بنا باشد که ورود هوش مصنوعی به کشور ما نیز زمینه‌ساز کاهش پایداری اشتغال در بازار کار شود؛ چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا اساساً بخش دولتی به این موضوعات فکر کرده است یا هنوز درگیر مسائلی مانند تشکیل «سازمان» یا «ستاد» هوش مصنوعی است.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و به طور مشخص فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران به سهم خود تلاش کردند تا پاویون ملی ایران نقطه اتصالی باشد با جهانی که به سرعت مسیر خود در زمینه فناوری را می‌پیماید. ۱۰ شرکت در پاویون ایران، ۲ شرکت به صورت مستقل در جیتکس گلوبال و ۱۵ استارتاپ در نورث استار به عرضه محصولات و خدمات خود پرداختند؛ ولی آیا این حضور متناسب با ظرفیت ماست؟
هر چند کیفیت و سرعت پایین اینترنت، دسترسی نابرابر به زیرساخت‌های ارتباطی در نقاط مختلف کشور و نبود زیرساخت ابری و مرکز داده بومی قدرتمند به عنوان چالش‌های زیرساختی و اولیه برای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشور شناخته می‌شوند، اما به نظر می‌رسد ما هر چه سریع‌تر باید از مسائلی مانند سرعت اینترنت یا فیلترینگ عبور کرده و چالش‌ها در این حوزه‌ها را به فوریت حل کنیم و به سمتی برویم که با ظرفیت دانشی و نیروی انسانی خود، سهم شایسته از بازار فناوری اطلاعات را کسب نماییم. در غیر این صورت در سال‌های آینده، حسرت فرصت‌هایی را خواهیم خورد که مانند ابر در گذر هستند.
و این نیازمند آن است که تغییر رویکرد را نه فقط در سطح دولت که در سطح حاکمیت و در نهادهایی نظیر «شورای عالی فضای مجازی» شاهد باشیم. رویکردی که بیش از آنکه به «کنترل» فضای مجازی بیندیشد، به این فکر کند که چطور می‌توانیم از این ظرفیت برای بزرگ‌تر کردن کیک اقتصاد ایران استفاده کنیم. باشد که ایران هم با تبدیل عینک خود نسبت به فناوری‌های دیجیتالی، از تهدید به فرصت، روزی شاهد رویدادهای بزرگی مانند جیتکس در کشور خود باشد.
در کنار این تغییر رویکرد، همزمان لازم است برای رفع چالش‌های حقوقی و سیاستی نیز آماده شویم. به این ترتیب که قوانین قدیمی و ناسازگار با دنیای دیجیتال را به‌روزرسانی کنیم چراکه قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382 و سایر مقررات هنوز با فناوری‌های نوین رمزارز، بلاک‌چین یا اقتصاد پلتفرمی همگام نشده‌اند.
و در پایان این یادآوری که بارها با صدای رسا از سوی فعالان بخش خصوصی واقعی مطرح شده است، بار دیگر هم ضروری به نظر می‌رسد انحصار دولتی و شبه‌دولتی که در بسیاری از حوزه‌ها باعث تضعیف رقابت و نوآوری، مهاجرت سرمایه و نیروی انسانی، عقب‌ماندگی از روند جهانی اقتصاد دیجیتال و وابستگی به پلتفرم‌های خارجی می‌شود، بشکند. بنابراین امروز نیازمند این هستیم که دولت با اعتماد واقعی به بخش خصوصی، قهرمانانه اقتصاد و پویاسازی آن را به فعالان اقتصادی توانمند بسپارد و انرژی خود را معطوف به سیاست‌گذاری، نظارت و حمایت کند.