بر اساس ماده الحاقی ۶۳ قانون برنامه ششم توسعه و در راستای اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر فعالسازی منابع مالی و همچنین اصلاح و تقویت نظام مالی کشور، نظام ارزی کشور، «شناور مدیریتشده» تعیینشده است. ازآنجاییکه اتخاذ این رویکرد، میتواند آثار و تبعات متعددی بر فعالیت فعالان اقتصادی بخش خصوصی به دنبال داشته باشد که گاه از توان اداره کردن آنها خارج است، بهتر است فعالان اقتصادی با آیندهنگری و بهمنظور بهینهسازی، تصمیمگیریهای خود در حوزه مدیریت بنگاه، نیمنگاهی حتی اجمالی به این نوع نظام ارزی و مزایا و محدودیتهای آن داشته باشند.
ازآنجاییکه بهطورکلی نظامهای ارزی بر دو نوع، نظام ارزی شناور و نظام ارزی ثابت تقسیم میشوند، باید نظام شناور مدیریتشده را همچون نظام شناور تعدیلشده ازجمله طیفهای گسترده از ترکیب همان نظامهای شناور و ثابت بدانیم. در نظام ارزی شناور مدیریتشده بانک مرکزی بهعنوان سیاستگذار و مقام ناظر بازار ارز میتواند بدون تصریح و یا الزام قبلی برای تعیین نرخ ارز، دخالت کند. همچنین بهطور مستقیم و یا غیرمستقیم از طریق تغییر در نرخ سود در بازار مداخله میکند. در این نظام ارزی ممکن است نرخ ارز بهصورت کنترلشده، نرخ ارز در دامنه گسترده بدون اعلان رسمی، نوسان کند. سیاست پولی در این نظام بهصورت نسبتاً آزادانه جهت هدایت اقتصاد داخلی به کار گرفته میشود. بنابراین امکان هدفگذاری پولی و استفاده از ابزارهای سیاست پولی برای رسیدن به اهداف اقتصادی بهویژه در بخش واقعی و اقتصاد نظیر بهبود رفاه رشد اقتصادی و اشتغال امکانپذیر میشود. ازجمله دیگر مزایایی که برای نظام ارزی شناور مدیریتشده در برابر نظام ارزی ثابت مطرح میشود آن است که روی آوردن بیشازپیش بهنظام نرخهای ثابت ارز و تثبیت ارزش ریال به یک ارز عمده و قوی، ضمن آنکه سبب از دست رفتن ذخایر ارزی کشور میشود، استفاده از سیاست پولی را در راستای تأمین اهداف ارزی قرار داده و استقلال سیاستگذار پولی را سلب میکند.
بهطورکلی، در میان نظامهای ارزی گوناگونی که در اقتصاد کشورها حاکم است، اقتصاددانان نظام ارزی شناور مدیریتشده را برای اقتصادهایی با مشخصههایی مانند اقتصادهای بازاری نوظهور، کشورهای درحالتوسعه، بازارهای مالی نسبتاً قوی و کشورهای منضبط در سیاستهای کلان اقتصادی توصیه میکنند.
بدیهی است که هریک از نظامهای ارزی با توجه به ویژگیهای ذاتی خود دارای معایب و مزایای ناظر به خود هستند. از مزایایی که در صورت پیاده شدن نظام ارزی شناور مدیریتشده بهصورت صحیح و کامل میتوان متصور بود، امکان حفظ ثبات و رقابتپذیری در صورت اعتبار نظام ارزی و همچنین آسیبپذیری اندک در برابر بحرانهای ارزی در صورت انعطافپذیری دامنه است. اما از نقاط ضعف و معایبی که برای این نظام ارزی ذکر میشود، ضعف در شفافیت به دلیل مشخص نبودن معیار دخالت در شناور مدیریتشده؛ عدم تعریف مشخص و واضح گستره نرخ ارز؛ نا اطمینانی و ضعف در اعتبار و همچنین نیاز به ذخایر بینالمللی بالا است.
اما نکته اساسی در این میان آن است که پیادهسازی یک نظام ارزی شناور مدیریتشده مستلزم این است که کشور اولاً از بازار ارز عمیق، کارا و رقابتی برخوردار باشد و ثانیاً انعطافپذیریهای فنی تولید بالا باشد. بهعبارتدیگر اگر بخواهیم به زبان بازار صحبت کنیم، از یکسو بازار ارز باید عمیق و کارا باشد و از سوی دیگر عرضه صادرات و تقاضای واردات نیز با کشش همراه باشند.