همانگونه که در اطلاعات آماری اقتصادی کشور نمایان است، رشد فزاینده مصرف انرژی در ایران و نیز سایر کشورهای جهان، علیرغم بهکارگیری سیستمهای هوشمند و نیز راهبردهای جدید تولید و مصرف انرژی در اغلب نقاط جهـــان، کماکان شاهد روند افزایشی مصرف انرژی بهویژه از منابــع متعارف نفتی هستیم. آخـــرین اطلاعات دقیق آمـــاری که در روزهــای پایانی ماه فــوریه گذشته در کنفرانس جهانی نفت IP Week 2019 در لنــدن و توسط مدیرعامل شرکت بریتیش پتــرولیوم (Bob Dadly) مطرح شد، حاصل پیشبینی او با رشد 1.4 میلیون بشکهای تقاضای نفت روزانه دنیا در سال 2019 میلادی است. ناگفته نماند که وی در کنفرانس و نشست اقتصاد جهانی در داووس سوئیس نیز به این مهم پرداخته بود و موضوع نگرانیها در مورد سقوط تقاضای جهانی نفت را منطبق با واقعیتها ندانسته و براساس آخرین مطالعات انجامشده در موسسه بینالمللی انرژی و نیز اداره اطلاعات انرژی آمریکا حاکی از ادامه روند رشد مصرف نفت خام و بهتبع آن سایر تولیدات و محصولات هیدروکربوری در جهان است.
مدیرعامل شرکت BP در ادامه روند مطالعات بازار مصرف نفت خام اشارهای به متوازن شدن قیمت نفت خام در سال 2019 نموده و نوسانات دوماهه اول سال میلادی جاری را ناشی از عدم تثبیت و پایداری سفارشها کشورهای بزرگ مصرفکننده اعلام و تاکید کرد که قیمت نفت خام پس از دو نوسان شدید که ورود سیاست به اقتصاد بوده است، در مسیر پیش روی خود به نحوی پایدار و موزون خواهد شد.
نگارنده که در کنفرانس جهانی نفت و به نمایندگی از سوی فدراسیون صنعت نفت ایران و کمیسیون انرژی اتاق تهران حضور یافته بود با طرح گفتگوهایی با مقامات مسئول از کشورهای تولیدکننده نفت که کمتر از 30 کشور را در برمیگیرد، به این نتیجه دستیافتم که باوجود نگرانیها در مورد رکود اقتصادی جهانی و براساس آمار تعداد دکلهای فعالشده و یا ایجادشده در کشورهای تولیدکننده، رشد تقاضای نفت در سال 2019 قطعی و به بالاتر از 1.9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. در این صورت پیشبینی میشود که روند رشد تولید نفت آمریکا در سال جاری میلادی به طریقی خواهد بود که رتبه اول را در جایگاه تولیدکنندگان نفت خام به خود اختصاص داده و از مرز 12 میلیون بشکه در روز فزونی خواهد یافت.
بدین ترتیب عطش تقاضای نفت دنیا در سال 2019 میلادی از سوی مدیرعامل BP معادل 1.4 میلیون بشکه در روز اعلامشده است و باتوجه به ملاحظه آمارهای ارائهشده از سوی آژانس بینالمللی انرژی و نیز مقامات مسئول اوپک به عددی بالاتر از1.8 تا 1.9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
بامطالعه تطبیقی رشد اقتصاد جهانی که توسط صندوق بینالمللی پول صورت گرفته و مطالعات دبیرخانه اوپک نشانگر آن است که نتایج بررسیها نسبت به هم متفاوت بوده و از تداوم منطقی و آماری برخوردار نیست. ناگفته نماند که در انتشار گزارش بازنگری شده صندوق بینالمللی پول که در روزهای اخیر انتشار یافت، خبر تحقق کمترین نرخ رشد اقتصادی چین در سه دهه اخیر بوده که همین موضوع در واکنش سریع آن منجر به کاهش قیمت نفت و در گام منطقی خود بهعنوان دومین مصرفکننده بزرگ نفت دنیا و ورود تقاضای جدید به بازار موجب افزایش قیمتها شد که در قدمهای اولیه در بورس لندن از مرز 70 دلار در هر بشکه فراتر رفت. در این رابطه باب دادلی مدیرعامل BP یادآور شد که نتایج بررسیهای این شرکت نشاندهنده نرخ رشد اقتصاد در دنیا به بالاتر از 3 درصد خواهد بود. همچنین نرخ رشد اقتصادی ایالاتمتحده اندکی کمتر از 3درصد خواهد بود. فدرال رزرو در ماه گذشته میزان رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال 2019 میلادی را با کاهش 2 دهم درصدی نسبت به گزارش پیشین خود معادل 2.3 درصد اعلام نمود.
در بحث روند مصرف نفت خام، آژانس بینالمللی انرژی و سازمان اوپک پیشبینی کردهاند که میزان رشد تولید نفت دنیا در سال 2019 میلادی کمتر از مقدار رشد تقاضا خواهد بود و باوجود افزایش عرضه نفت ایالاتمتحده، با اجرایی شدن توافق اوپک پلاس، تولید نفت روسیه و 10 تولیدکننده دیگر از ابتدای سال جاری تا ماه ژوئن معادل 1.2 میلیون بشکه کاهشیافته است.
این اقدام البته باهدف کاهش میزان مازاد عرضه در بازار انجام میشود. این در شرایطی است که روند افزایش مصرف انرژی در میانگین جهانی با رشد فزایندهای روبرو بوده که در سبد مصرفی خود مواد هیدروکربوری جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. لذا اگرچه به قول آقای دادلی کاهش موزونی فاصله بین عرضه و تقاضا را رصد میکند، اما از نگاه وی پرسشهای کلیدی این است که برای تأمین نیاز تقاضای خرید نفت با رعایت پارامترهای پیشگفته آیا واشنگتن به اعطای معافیت به خریداران نفت ایران ادامه خواهد داد یا خیر؟ هرچند که قیمت نفت در حال تثبیت شدن در سطحی متعادل است. لازم به یادآوری است که در 4 سال گذشته قیمت نفت به بالاترین حد خود رسید ولی در دسامبر گذشته به کمترین میزان در 18 ماه قبل سقوط کرد. براساس آخرین گزارشها واصله قیمت نفت برنت دریای شمال به دنبال اختلال در صادرات نفت ونزوئلا باز هم سیر صعودی به خود گرفته و در محدوده 70 دلار در هر بشکه پایدار شده است.
لذا میتوان پیشبینی نمود که بهای پیشخرید هر بشکه نفت خام WTI هم با روند افزایش روبرو بوده و در بالاتر از پایه قیمتی 62 تا 63 دلار استقرار خواهد یافت. به نظر میرسد با توجه به اختلال پیشآمده در صادرات نفت ایران، ونزوئلا، لیبی، الجزایر و با توجه به تداوم مصرف روزانه جهان که بــه مرز 99.96 میلیون بشکه در روز رسیده است و قریب به 101 میلیـــون بشـــکه در روز خواهد رسید، میتوان اذعان داشت که قیمت نفت خام در سال 2019 در محدوده 65 تا 70 دلار در هر بشکه باقی بماند.