در جلسه معارفه تورج دهقانی زنگنه، مدیرعامل جدید شرکت هواپیمایی ایران‌ایر درباره آخرین وضعیت قرارداد ۲۰ میلیارد دلاری خرید ۲۰۰ هواپیما از سه شرکت هواپیمایی بوئینگ، ایرباس و ATR گفته شد.
مدیرعامل سابق شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۶ قرارداد ۲۰ میلیارد دلاری برای خرید ۲۰۰ فروند هواپیما با سه شرکت بوئینگ، ایرباس و ATR مدنظر قرار گرفت، گفت: قرارداد بوئینگ به ۴۰۰ میلیون دلار اعتبار نیاز دارد. همچنین سه فروند هواپیما ایرباس وارد کشور شده و این قرارداد فعال است؛ از شرکت هواپیمایی ATR هم ۱۳ هواپیما وارد کشور شده است.
به گفته شرف‌بافی، مدیرعامل سابق شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با خروج آمریکا از برجام تمام مجوزهای اوفک که تا سال ۲۰۲۰ امکان واردات را برای ما فراهم کرد، قراردادها به تعلیق درآمد، اما ما تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا هواپیماها سرپا نگه‌داریم و خدمات مربوطه را از کارخانجات مربوطه اخذ کنیم.
او به مذاکرات بین‌المللی برای تأمین فاینانس هواپیما و قرارداد با چینی‌ها اشاره کرد: متأسفانه چینی‌ها تحت‌فشار قرار گرفتند تا در فاینانس هواپیماهای ایران‌ایر دخالت نکنند.
بعد از امضای توافق برجام، ایران با ایرباس و بوئینگ قرارداد خرید هواپیما امضا کرد، در این میان آمریکا بزرگ‌ترین مانع بر سر راه این هدف بود؛ تا اینکه بیست‌ویکم آذرماه 1395 خبر امضای سند خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافرتی برای ایران ایر منتشر شد.
با وجود آنکه ایرباس گام‌های نخست را برای فروش هواپیما به ایران خیلی زودتر از بوئینگ آغاز کرده بود، اما سرانجام این آمریکایی‌ها بودند که توانستند با نهایی کردن توافق فروش هواپیماهای خود را وارد یک چرخه رسمی کنند. قبل از این قرارداد ایران در طول سال‌های گذشته مجوز لازم برای خرید هواپیماهای مسافرتی را نداشته است، قطعاً باز شدن راه برای خرید هواپیما از بوئینگ می‌توانست گزینه‌های متعددی را پیش روی ایرلاین‌های ایرانی بگذارد؛ اما با این وجود ایران ایر به‌عنوان نخستین خریدار هواپیماهای آمریکایی ترجیح داده سبد خرید خود را محدود به دو خانواده از هواپیماهای بوئینگ کند. در واقع پس از 41 سال روابط بین ایران‌ایر و بوئینگ از سر گرفته می‌شد.
همان زمان فرهاد پرورش، مدیرعامل وقت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: «برخی از این هواپیماها که در قرارداد آمده هنوز به بازار نیامده است و سال 2021 به ایران تحویل می‌شود. گفته می‌شود قرارداد خرید هواپیما از ایرباس هم به‌زودی قطعی خواهد شد. این قرارداد در دو مرحله منوط به تمدید مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا و تأمین فاینانس موردنیاز برای خرید هواپیما از سوی ایران ایر تنظیم شد.
پس از نقض تعهدات دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در توافق هسته‌ای 1+5 با ایران و خروج یک‌طرفه از برجام، وزیر خزانه‌داری این کشور اعلام کرد: مجوز فروش هواپیماهای مسافربری بوئینگ و ایرباس به ایران را لغو می‌کند.
استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا پس از خروج واشنگتن از برجام این خبر را در یک کنفرانس خبری اعلام کرد. ه وزارت خزانه‌داری آمریکا پس از یک دوره 90 روزه اجازه صادرات هواپیمای مسافربری، قطعات و خدمات این هواپیماها به ایران را نخواهد داد و پس‌ازاین دوره 90 روزه، مجوزی را که به شرکت‌های آمریکایی اجازه می‌دهد تا در مورد قراردادهای تجاری با ایران مذاکره کنند نیز لغو خواهد کرد. بر این اساس، مجوز فروش 191 هواپیمای باقی‌مانده پسابرجامی که هنوز تحویل ایران نشده‌اند لغو می‌شود.
از سوی دیگر مقرر شد ۱۴ فروند دیگر از هواپیماهای ای تی آر تا پایان سال ۲۰۱۸ وارد ناوگان هوایی ایران شوند اما با لغو مجوز خزانه‌داری آمریکا و بازگشت تحریم‌ها، عملاً تحویل هواپیماهای باقی‌مانده معلق ماند.
البته قبل از آن اصغر فخریه کاشان گفته بود توافق با بوئینگ بر اساس روح برجام و مجوز اوفک انجام‌شده است، بنابراین براساس قانون نمی‌تواند مشمول توافقات یا مانع‌تراشی‌های آتی شود.
به گفته قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی قرارداد خرید هواپیمای بوئینگ به‌صورت بین‌المللی ثبت‌شده و کشورهای اروپایی هم عضو آن هستند، لذا یک کشور نمی‌تواند به‌صورت یک‌طرفه آن را لغو کند. در برجام نیز تاکید شده که فروش هواپیما به ایران مجاز است.
حالا در جلسه معارفه مدیرعامل جدید شرکت هواپیمایی ایران ایر، از وضعیت جدید این قراردادها از تعلیق تا فعال بودن آن‌ها می‌گویند.