رقابت دو غول هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ در ثبت سفارشات، پیشینهای تاریخی دارد که در دو دهه گذشته شدت گرفته است. هفته گذشته روز چهارشنبه شرکت ایرباس اعلام کرد که 731 سفارش برای سال 2016 ثبت کرده است؛ همچنین رویترز برآورد کرده است که تعداد حداقل هواپیماهای تحویل داده شده از سوی رقیب دیرینه بوئینگ یعنی ایرباس در سال ۲۰۱۶ میلادی ۶۷۰ فروند هواپیما باشد.
این آمار و ارقام از برتری ایرباس در بازار هواپیماسازی حکایت میکند؛ چنانچه بویینگ یک هفته گذشته اعلام کرد که 668 سفارش گرفته است. بر این اساس، بوئینگ در سال ۲۰۱۶ میلادی تعداد ۷۴۸ فروند هواپیمای جت مسافربری و باربری به مشتریان خود در سراسر جهان تحویل داده اما سفارشات این شرکت تعداد ۶۶۸ فروند هواپیما به ارزش ۹۴ میلیارد دلارثبت شده که از سال ۲۰۱۰ میلادی به بعد بعنوان کمترین رقم برای بزرگ ترین شرکت هواپیماسازی جهان محسوب می شود.
با توجه به وضعیت ثبت سفارشات این دو شرکت، عامل غیرمعمولی که میان این دو غول غربی قرار داشت، ایران بود که سال گذشته میلادی از چند دهه تحریم خارج شد و سفارش‌های جدیدی به ارزش میلیاردها دلار به شرکت‌های هواپیماسازی داد.
به دلیل تقاضای ضعیف در سایر نقاط جهان، بازگشت ایران به بازار تاثیر غیرمعمولی داشت. در حالی که ایرباس از ۱۰۰ فروند سفارش دریافتی از ایران، به جز دو فروند، همه را در آمار سفارش‌های سال گذشته ثبت کرد، اما رقیب آمریکایی وی ۸۰ فروند هواپیمایی که به این کشور فروخت را در سفارش‌های خود به حساب نیاورد.
بر اساس گزارش رویترز، روشن نیست که چرا ایرباس بطور رسمی سفارش های ایران را ذکر کرده اما بویینگ این کار را نکرده است و هر کدام از این شرکت ها از چه معیارهایی این تصمیم را اتخاذ کرده اند.
این درحالی است که ایرباس در زمینه تحویل سفارش ها هم از بویینگ جلو است و روز چهارشنبه اولین جت ایرباس را تحویل داد در حالی که هواپیماهای بویینگ از سال 2018 تحویل می شوند.
یک منبع نزدیک به بویینگ گفته است در این شرکت آمریکایی شگفتی وجود دارد که چرا ایرباس توانسته تمام سفارش های خود از ایران را ثبت کند.
منابع آگاه در ایرباس نیز که خواستند نامشان ذکر نشود تاکید کردند که اعداد و ارقام پایان سال این شرکت با دقت کامل حسابرسی شده است.
تحلیلگران می‌گویند تصمیمات برای ثبت رسمی چنین سفارش‌هایی در آمار سالانه تا حدودی به وضعیت مجوز صادرات آمریکا بستگی دارد که هر دو شرکت به دلیل اتکای سنگین به استفاده از قطعات تولید آمریکا به دریافت این مجوزها نیاز دارند.
به گفته منابع آگاه از این قراردادها، اگرچه هر دو شرکت هواپیماسازی مجوزهای صادرات آمریکا برای فروش به ایران را دریافت کردند، ولی تنها شماری از این مجوزها کل دوره تحویل تا سال ۲۰۲۸ را پوشش می‌دهند. هر دو شرکت باید برای بخشی از سفارش خود درخواست تمدید مجوز کنند.
به گفته تحلیلگران، حتی اگر بوئینگ در جنگ شمار سفارش‌ها بازنده شده باشد و اگر بتواند از حضور رقیبش در ایران به عنوان دلیلی برای اجرای قرارداد خود در برابر مخالفت سیاسی جمهوری‌خواهان آمریکا استفاده کند، ممکن است از ایرباس در فروش هواپیما به ایران پیش بیفتد.
به نوشته رویترز، در طول تبلیغات انتخاباتی دونالد ترامپ، رییس جمهور منتخب آمریکا منتقد توافق هسته‌ای با ایران بود که به لغو تحریم‌ها علیه این کشور منجر شد.
بر اساس این گزارش، سفارش‌های ایران برای ایرباس و بوئینگ که با کندی تقاضا برای هواپیماهای جدید روبه‌رو هستند و مجموع سفارش‌های جدید آنها برای نخستین‌بار از سال ۲۰۰۹ کمتر از شمار هواپیماهای تحویل داده شده بود، فرصت مغتنمی به شمار می‌رود.