سیدعلی حسینی، عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران - عکس: زهرا رمضانی
خبر کوتاه است: «چین ورود زعفران ایرانی به این کشور را ممنوع اعلام کرد». چین یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان زعفران در دنیاست، ایران هم بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیا به شمار می‌آید. اما چرا مصرف‌کننده بزرگ مانع واردات زعفران از صادرکننده بزرگ آن شده‌است؟ سیدعلی حسینی عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران از دلایل ممنوعیت وارد کردن زعفران ایرانی به چین می‌گوید. طبق گفته این فعال حوزه زعفران، زعفران در کشور چشم‌بادامی‌ها مصارف دارویی دارد و به همین خاطر وارد کردن این محصول به این کشور با محدودیت‌ها و کنترل‌هایی همراه است. البته چین تنها کشوری نیست که در مورد زعفران چنین حاشیه‌هایی دارد؛ طبق گفته حسینی، هند نیز مشکلی مشابه چین دارد.
زعفران در چین گیاهی دارویی است
زعفران جزو سه کالای اساسی صادراتی ایران در کنار پسته و فرش است. اما اگر مسئولان وضعیت صادرات آن را در نظر نگیرند این حوزه با چالش‌های جدی مواجه می‌َشود. سیدعلی حسینی درگفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران در این باره می‌گوید: «ورود زعفران به چین تابع مقررات خاصی است به این خاطر که زعفران در این کشور جزو گیاهان دارویی به شمار می‌آید.» طبق گفته حسینی برای ورود زعفران به این کشور سختگیری‌های بسیاری وجود دارد و نیاز به مجوز است. او می‌گوید: «کسانی که می‌خواهند زعفران به این کشور صادر کننده باید از وزارتخانه‌های مختلف مجوز دریافت کنند و در مورد گمرک نیز تعرفه‌های بالایی برای پرداخت دارند.»
سهم اندک بازار زعفران چین در مقابل سیل عظیم واردات کالاهای چینی
گلایه اصلی عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران این است که چین جزو اصلی‌ترین واردکنندگان کالا به ایران است اما باز هم برای واردات محصولی مانند زعفران از ایران سختگیری می‌کند. او می‌گوید: «مسئولان باید در نظر داشته باشند که سیل کالاهای چینی بدون سختگیری وارد ایران می‌شود اما در مورد محصولی مانند زعفران که کالای اساسی ایرانی برای صادرات به شمار می‌آید، این واردات به صورت روان و شفاف صورت نمی‌گیرد.»
اولویت‌بخشی هندی‌ها به زعفران افغانی
اما چین تنها کشوری نیست که در این زمینه مشکل دارد. حسینی می‌گوید: «در مورد هند هم قضیه به همین شکل است. نمی‌توان بدون دردسر و پیچیدگی و هماهنگی با وزارتخانه‌ها زعفران وارد هند کرد.» این در حالی است که طبق گفته حسینی، در حال حاضر هند به افغانستان امتیازاتی داده و بدون ممنوعیت یا محدودیتی زعفران افغانی‌ها را وارد می‌کند. جالب است که خیلی‌ها ادعا می‌کنند افغان‌ها تولید زعفران را نخستین بار از ایران یاد گرفته‌اند اما اکنون هند آن‌ها را در اولویت خود قرار داده‌است. بنا به گفته حسینی احتمالاً دلایل پشت پرده‌ای برای این کار وجود دارد، شاید نیت اصلی این است که تولید زعفران در افغانستان تقویت شود.
تعرفه زیر 10درصد در مقابل تعرفه بالای 30درصد
در پایان آنچه جای بحث دارد این است که هر دو کشور چین و هند جزو صادرکنندگان اصلی کالا به ایران هستند. کالاهای چینی و هندی بیش از هر کالایی به ایران وارد می‌شود. اما در مقابل سیلی عظیم کالاهای این کشورها به ایران، در مورد زعفران مقابل ایران ایستاده‌اند و به نظر می‌رسد مسئولان باید اقدامی جدی در این زمینه انجام دهند. طبق گفته عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران ایران، صادرات زعفران ایران بدون محدودیت و با تعرفه‌های پایین به کشوری مانند اسپانیا صادر می‌شود این در حالی است که اسپانیا جزو تولیدکنندگان و صادرکنندگان اصلی زعفران نیز در دنیا به شمار می‌آید. حسینی می‌گوید: «صادرات زعفران به کشورهای اروپایی و کشورهای خاورمیانه مانند کویت، قطر و دوبی بدون پیچیدگی و با تعرفه‌های پایین و زیر 10درصد انجام می‌شود اما تعرفه در مورد چین بالای 30درصد است.» به این ترتیب به نظر می‌رسد مسئولان باید صادرات این محصول به کشورهایی مانند هند و چین را بیشتر مورد نظر قرار دهند و امتیازات و سهمی از بازار این کشورها دریافت کنند.