افت صادرات و جهش واردات بخش کشاورزی در 10ماهه 98

مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی به بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در 10‌ماهه نخست سال 98 پرداخت.

این گزارش با پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی داده‌های آمار گمرک تهیه‌شده و اطلاعات 10 ماهه سال جاری با داده‌های مدت مشابه شش سال گذشته (سال‌های 91 الی 97) مقایسه شده است؛ علاوه بر این واردات محصولات اساسی کشاورزی و صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی و تراز تجاری 10‌ماهه سال 1398 و مدت مشابه سال‌های قبل نیز مورد توجه قرار گرفته است.

صادرات:

در 10 ماهه سال 1398 ، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 5692 هزار تن و به ارزش 4673 میلیون دلار است که ازنظر وزن 4.9 درصد و ازنظر ارزش 13.2 درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات 10 ماهه سال 1398 نسبت به گزارش مدت مشابه سال قبل 14.5 درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط 6 سال منتهی به سال 1396 نیز 8.6 درصد کاهش دارد.

اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش 1576.2 میلیون دلار با سهم 33.7 درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی  به ارزش 1049 میلیون دلار با سهم 22.4 درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش 358.1میلیون دلار با سهم7.7درصد،زعفران 230.7 میلیون دلار با سهم حدود 5 درصد و ماهی و میگو به ارزش 190.5 میلیون دلار با سهم 4.1 درصد  از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است.

متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 821 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (308 دلار) 166.6 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در 10 ماهه سال 98، 107430 ریال و متوسط کل صادرات غیرنفتی کشور 83162 ریال بوده است.

واردات:

مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه سال 98 بالغ‌بر 19686 هزار تن با ارزش 10458 میلیون دلار بوده که به ترتیب ازنظر وزن 17.1 درصد و ازنظر ارزش 29.4 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت 25.2 درصد بیشتر از سال قبل و درمجموع نیز 12.5 درصد بیشتر از میانگین 6 سال منتهی به سال 1396 بوده است.

اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه سال 98، ذرت به ارزش 1709.4میلیون دلار با سهم 16.3 درصد، شامل برنج به ارزش 1391.3 میلیون دلار با سهم 13.3 درصد، روغن نباتی به ارزش 1073 میلیون دلار با سهم 10.3 درصد، دانه سویا به ارزش 842.4 میلیون دلار با سهم 8 درصد، کنجاله به ارزش 800 میلیون دلار با سهم 7.6 درصد، جو به ارزش 772.4میلیون دلار با سهم 7.4 درصد، گوشت قرمز به ارزش 663.4 میلیون دلار با سهم 6.3 درصد، قند و شکر به ارزش 577.7 میلیون دلار با سهم 5.5 درصد،چای به ارزش 346.5 میلیون دلار با سهم 3.3 درصد و انواع میوه به ارزش 299.4 میلیون دلار با سهم 2.9 درصد، از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع حدود 80.3 درصد ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی را شامل می‌شوند.

متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در 10 ماهه سال جاری، 536 دلار است، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (776 دلار) حدود 69 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 42460 ریال و متوسط واردات کشور42001 ریال بوده است.

تراز تجاری:

تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه سال 1398 منفی 5784 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل دو برابر کسری تراز نشان می‌دهد (ارزش صادرات 14.5 درصد کاهش و ارزش واردات 25.2 درصد افزایش داشته است) کسری تراز تجاری 10 ماهه سال 98نسبت به میانگین شش سال منتهی به 1396 که منفی 4183 میلیون دلار بوده، 38.3 درصد کسری داشته است.

جدول  تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در 10 ماهه سال 1398 و مقایسه آن با مدت مشابه

نهاده‌های کشاورزی

• آفت‌کش‌ها

در 10 ماهه سال 1398 جمعاً 26178.9 تن آفت‌کش به‌صورت آماده مصرف و 15769 تن به‌صورت تکنیکال وارد کشور گردیده که در مقایسه با سال قبل، آفت‌کش‌های آماده مصرف 159درصد و تکنیکال‌ها 84.6درصد افزایش نشان می‌دهد.درمجموع با تبدیل آفت‌کش‌های تکنیکال به آماده مصرف (با اعمال ضریب تبدیل 2.5) می‌توان نتیجه گرفت که در 10 ماهه سال 98 مقدار واردات آفت‌کش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل 108.5 درصد افزایش دارد و در این رابطه سهم افزایشی علف‌کش‌ها 111.6 درصد قارچ‌کش‌ها 168.7 درصد و حشره‌کش‌ها 117.4 درصد بوده است.

جمع کل ارزش آفت‌کش‌های وارداتی در 10 ماهه سال 98 بالغ‌بر 322 میلیون دلار است که حدود 115.8درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است.

در 10 ماهه سال 1398  مقدار 1432.6 تن آفت‌کش آماده مصرف و 347.6 تن آفت‌کش تکنیکال جمعاً با ارزش 3364.5 هزار دلار صادر گردیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر مقدار آماده مصرف 18.6 درصد کاهش و تکنیکال 15.2 درصد افزایش داشته و ازنظر ارزش جمعاً 23.3 درصد کاهش دارد.

• کودها

کل واردات کودها در 10 ماهه سال 1398 ، 516.9 هزار تن با ارزش 280.9 میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال قبل ازنظر وزنی 62.6 درصد و ازنظر ارزش 67.8 درصد افزایش نشان می‌دهد. در بین انواع کودهای وارداتی به ترتیب کودهای پتاسه133.2 درصد، کودهای فسفره 116.3 درصد و ازته 17.7 درصد افزایش وNPK27.2 درصد، کودهای میکرو 14.1 درصد، به ترتیب ازنظر مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته‌اند.

در 10 ماهه نخست سال 1398  مقدار 3875هزار تن کود با ارزش 720 میلیون دلار صادر گردیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ازنظر مقدار 20.7 درصد افزایش و ازنظر ارزش 7.3درصد کاهش داشته است.

• بذر

درمجموع کل واردات بذر و سایر اندام‌های تکثیر شونده گیاهی در 10 ماهه سال 1398 ، 7600.5 تن با ارزش 115.1 میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ازنظر وزنی حدود 22.1 درصد و ازنظر ارزش 19.9 درصد افزایش نشان می‌دهد از بین بذور مهم مقدار واردات بذر سبزیجات با کاهش 49.7 درصدی روبرو بوده است؛ لیکن بذر یونجه و شبدر با افزایش جهشی مواجه، بذر ذرت با 102.6 درصد وبذر چغندر قند با 81.4 درصد نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته‌اند.

در 10 ماهه سال 1398  جمعاً مقدار 6684 تن بذر و سایر اندامهای تکثیر شونده گیاهی با ارزش 10412 هزار دلار صادر گردیده که بخش اعظم آن مربوط به سایر اندامهای تکثیر شونده است. این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر مقدار 8.9 درصد افزایش و ازنظر ارزش 51.8 درصد کاهش نشان می‌دهد.

• میزان بارندگی:

طی چهار ماه گذشته از سال آبی 99-1398میزان بارندگی 134.2میلیمتر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 5درصد افزایش و در مقایسه با بلند مدت (51 ساله) نیز 36 درصد افزایش داشته است.