در شصتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته‌اند.
در بخش تحولات جهان، دولت هلند اعلام کرده که قصد دارد به منظور حفاظت از امنیت ملی، محدودیت‌های جدیدی را بر صادرات فناوری نیمه رساناها اعمال کرده و به رویکرد ایالات متحده به منظور محدودسازی صادرات تراشه به چین بپیوندد.
سرویس آمار آلمان، Destatis، هم گزارش داد که در پی تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه، واردات نفت خام آلمان از روسیه متوقف شده است. داده‌ها نشان می‌دهد که تحویل نفت خام روسیه در ژانویه 2023، 99.9 درصد کاهش یافته و تنها به 3500 تن رسیده است؛ این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته، 2.8 میلیون تن بوده و حاکی از کاهش چشمگیری است. قطع صادرات نفت روسیه به بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا اهمیت ژئواکونومیکی ویژه‌ای دارد و نشان می‌دهد رشته‌های وابستگی اقتصادی میان دو طرف که دهه‌ها تنیده شده بود در چند ماه گسسته شده است. این روند نمادی از تاثیرات مخرب جنگ بر تعاملات اقتصادی است. در خبری دیگر رئیس آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هشدار داد که اتحادیه اروپا با شرایط چالش‌برانگیزی مواجه است چراکه دیگر هرگز قیمت گاز مانند قبل از تحریم‌های روسیه نخواهد بود؛ از این پس گاز ارزانی وجود نخواهد داشت و انرژی اروپا در آینده گران‌تر از گذشته و به طور قابل توجهی بالاتر از رقبای اقتصادی آن خواهد بود.
در بخش تحولات منطقه‌ای ترکیه از ارسال کالاهای تحریم شده از طریق خاک خود به روسیه ممانعت کرده است. در همین راستا، آنکارا از اول مارس، ترانزیت کالاهای تحریم شده به روسیه و بلاروس را برای تبعیت از تحریم‌های غرب ممنوع کرده است.
در آن سوی منطقه، عزم عربستان سعودی برای تبدیل شدن به هاب حمل و نقل مورد توجه قرار گرفته است. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی قراردادی بزرگ برای خرید تعداد زیادی از هواپیمای تجاری بوئینگ منعقد کرد تا ناوگان یک شرکت هواپیمایی ملی جدید را راه‌اندازی کند که به عنوان دومین شرکت هواپیمایی ملی در این کشور عمل خواهد کرد. توسعه بخش هوانوردی که قرار است طی 8 سال آینده، 100 میلیارد دلار بر روی آن سرمایه‌گذاری صورت بگیرد، بخشی از برنامه‌های پروژه چشم‌انداز 2030 عربستان است.
پیش از این، دولت عربستان سعودی در سال 2021 اعلام کرده بود که قصد دارد تا سال 2030، این کشور را به یک هاب جهانی حمل‌و‌نقل و ارائه خدمات لجستیکی تبدیل کند تا سالانه بیش از 30 میلیون مسافر جذب کند. سپرده‌گذاری 5 میلیارد دلاری عربستان در بانک مرکزی ترکیه، تلاش عراق برای اتصال بندر فاو به ترکیه به منظور نقش‌آفرینی به عنوان حلقه ارتباط میان آسیا و اروپا، افزایش خرید نفت روسیه توسط امارات متحده عربی و تلاش این کشور به منظور توسعه تجارت با آسیای مرکزی از دیگر اخبار مهم منطقه است.
در بخش داده‌های تازه و براساس گزارش اخیر دولت عربستان سعودی، این کشور در سال 2022 به رشد تولید ناخالص داخلی واقعی 8.7 درصدی دست یافت؛ به نحوی که مجموع تولید ناخالص داخلی این کشور برای اولین بار در تاریخ، از رقم یک تریلیون دلار فراتر رفت. نکته حائز اهمیت آنکه آژانس آمار و داده‌ها، این رشد در تولید ناخالص داخلی و شکستن رکورد آن با حصول به رقم بیش از یک تریلیون دلاری را ناشی از افزایش تنوع در صنایع اقتصادی کشور، فارغ از تولید و صادرات نفت، دانسته است که مطابق با چشم‌انداز سال 2030 این کشور انجام شده است.
به گزارش اتاق ایران آنلاین، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
متن کامل شصتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را اینجا بخوانید.