مهدی تقوی؛ اقتصاددان
در عرصه روابط کار، اصلی به نام سه‌جانبه‌گرایی وجود دارد که این مساله در مقاوله‌نامه‌ها یا کنوانسیون‌های بین‌المللی ILO و سازمان‌های بین‌المللی کار شکل گرفته است. بنا بر این اصل، سه گروه دولت، کارگر و کارفرما فعال هستند و دولت هماهنگی‌های لازم برای نزدیک کردن دو گروه دیگر را بر عهده دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که باید این اصل سه‌جانبه‌گرایی در همه شرایط رعایت شود. از همین رو در فصل ششم قانون کار به چگونگی شکل‌گیری تشکل‌های کارگری و کارفرمایی می‌پردازد. در این فصل چند نوع تشکل از جمله تشکل‌های شوراهای اسلامی، تشکل انجمن‌های صنفی و تشکل نمایندگان کارگری و کارفرمایی پیش‌بینی شده است که هر سه مورد آن مربوط به شاغلان است.
مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران درباره اهمیت این تشکل‌ها می‌گوید: «تشکل‌های صنفی، اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی یکی از ارکان جوامع توسعه یافته است.» او می‌گوید: «تشکل‌های صنفی کارگری و کارفرمایی در اقتصاد توسعه یافته با راهی متفاوت به هدفی واحد می‌رسند و آن هدف واحد، رشد و توسعه پایدار اقتصادی است.»
تشکل‌های صنفی در صنوف مختلف حتی در کارگاه‌های مشمول قانون کار تشکیل می‌شوند. پس این تشکلات مربوط به شاغلان هستند. در شرایط حاضر تشکل‌های صنفی در سه جا ثبت‌نام می‌کنند: استان‌ها و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی واحدی وجود دارد که اداره سازمان‌های کارگری و کارفرمایی نام دارد؛ و وزارت کشور که این تشکل‌ها را ثبت می‌کنند؛ اما تشکل‌های دیگری هم در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران ثبت می‌شوند که تشکل‌های صنفی کارفرمایی هستند. اما هر کدام از این تشکل‌ها برای اصناف مختلف با اهداف خاص آن تشکل شکل گرفته‌اند.
تقوی درباره نحوه عملکرد تشکل‌های متعدد در ایران می‌گوید: «در رابطه با فعالیت این تشکل‌ها می‌توان گفت به‌طور نسبی موفق عمل کرده‌اند. اما در حال حاضر انتظارات و نارساییها در همه تشکل‌ها چه کارگری و چه کارفرمایی وجود دارد.»
تقوی تصریح می‌کند: «اتحادیه‌های کارگری در کشورهای دیگر سازمان‌های پرقدرتی هستند با نفوذ سیاسی بالا که به مطالبات اصلی آنها مزد، بیمه و اشتغال است. اتحادیه‌های کارفرمایی، هم برای رسیدن به مطالبات کارفرمایی تلاش می‌کند.» او درباره تشکل‌های صنفی می‌گوید: «تشکل‌های صنفی به مطالبات تخصصی حوزه کار خود، مطالبات کارفرمایی یا حتی کارگری می‌اندیشند.»
تقوی نقطه تفاهم این تشکل‌ها را باهم دیگر، گفت‌وگو و تفاهم می‌داند نه تخاصم و نتیجه این تفاهم رشد اقتصادی است.»
به گفته استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در شرایط حاضر باید این تشکل‌ها باهمدیگر همگرایی داشته باشند؛ در موقع همگرایی است که این تشکل‌ها می‌توانند با دولت به عنوان بازوی سوم سه‌جانبه‌گرایی چانه‌زنی کنند. اگر تشکل‌های همصدایی نداشته باشند، در موقع تشتت آرا نه می‌توانند به مطالبات کارفرمایی دست یابند نه به مطالبات کارگریی.
او معتقد است: «تشکل‌ها در ایران نوپا هستند، این نوپایی و کم تجربه بودن هم در تشکل‌های کارفرمایی صدق می‌کند و هم در تشکل‌های کارگری.» به گفته تقوی، در شرایط امروز کشور، تشکل‌ها باید از دوران تشتت آرا گذر کنند و در بیان مطالبات خود همصدا باشند. همصدایی تشکل‌های مرتبط باهمدیگر، نشانه توسعه‌یافتگی آن تشکل و تشکل‌های قدرتمند شاخصی برای توسعه‌یافته بودن کشورهاست.