همان‌طور که از قبل پیش‌بینی می‌شد، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا دیروز در سخنرانی خود، از تأیید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد و در مورد تلاش‌های دولت متبوعش برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران سخن گفت.
سخنان تهدیدآمیز ترامپ تأثیر چندانی بر صادرات نفت ایران که در حال حاضر 2.3 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، نخواهد داشت. پیش از این در اواسط تیرماه هم علی رغم فشارهای آمریکا، شرکت توتال فرانسه با امضای قراردادی 4.8 میلیارد دلاری با شرکت ملی نفت ایران، نام خود را به‌عنوان اولین شرکت بزرگ اروپایی که پس از اجرایی شدن برجام در ایران سرمایه‌گذاری کرده است، ثبت کرد. این‌ها همه نشانه‌هایی است مبنی بر اینکه بازار جهانی نفت دیگر آنقدرها نگاهش به سیاست‌های آمریکا نخواهد بود.
با نگاهی به نمودارهای روزانه و ماهانه قیمت نفت در بازارهای جهانی به راحتی می‌توان دریافت که حداقل در برهه کنونی مواضع ترامپ تأثیر چندانی بر بازار نفت نگذاشته است. قیمت نفت در بورس کالای نیویورک از یک ماه قبل تاکنون تنها 3 درصد افزایش یافته است که بخش عمده این رشد قیمت را می‌توان به همه‌پرسی استقلال کردستان عراق و نگرانی سرمایه‌گذاران از احتمال قطع صادرات نفت از این منطقه نسبت داد. از طرفی نمودار روزانه قیمت نفت نشان می‌دهد که از زمان سخنرانی ترامپ (ساعت 12:45 ظهر به وقت محلی) تا پایان معاملات (ساعت 5 بعد از ظهر به وقت محلی) تفاوت معناداری در قیمت نفت رخ نداده است.
شاید ترامپ توانسته باشد برای برجام حاشیه‌سازی کند اما این توافق بین‌المللی که دو سال قبل بین ایران و پنج قدرت بزرگ جهانی شکل گرفت، همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد.
با وجود تشدید تنش‌های سیاسی بر سر برجام، باید اذعان کرد که تأثیر این مسائل بر صادرات نفت ایران بسیار محدود خواهد بود. آخرین باری که تحریم‌های نفتی علیه ایران اجرا شد، اتحادیه اروپا و مشتریان آسیایی با آمریکا همراهی کردند و اگر این همراهی نبود آمریکا در قضیه تحریم نفتی ایران راه به جایی نمی‌برد.
بااین‌وجود، همان کشورهایی که قبلاً برای تحریم نفتی ایران با آمریکا همکاری کرده بودند، اکنون تمایل چندانی برای این کار از خود نشان نمی‌دهند. در چنین شرایطی اگر دولت ترامپ بخواهد دوباره بحث تحریم نفتی را پیش بکشد، احتمالاً چیزی جز انزوا نصیبش نخواهد شد.
همایون فلک‌شاهی، تحلیل‌گر انرژی در موسسه وود مکنزی انگلیس، در این خصوص می‌گوید: «خود آمریکا از حدود 40 سال قبل تاکنون از ایران نفت نخریده اما تلاش می‌کند تا خریداران نفت ایران به‌ویژه آنهایی که مالک دارایی‌هایی در آمریکا هستند را تحت فشار قرار دهد. این بار اما به نظر می‌رسد اروپایی‌های مایل نیستند به‌مانند سال 2012 اقدام به تحریم نفتی ایران کنند».
ایران پس از اجرای برجام و برداشته شدن تحریم‌های نفتی، بازگشت قدرتمندانه‌ای به بازار نفت داشته و در ماههای اخیر روزانه بین 2.2 تا 2.4 میلیون بشکه نفت به بازارهای آسیا و اروپا صادر کرده است. پس از تعلیق تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران، روزانه بیش از نیم میلیون بشکه نفت از پایانه‌های نفتی ایران به اروپا صادر شده است. صادرات نفت ایران به چین –که بزرگترین خریدار نفت ایران است- نیز در ماه اوت امسال (10 مرداد تا 10 شهریور) به بالاترین میزان آن در بیش از یک سال گذشته رسیده است.
شرکت معروف بریتیش پترولیوم، حجم ذخایر گاز ایران را 1183 تریلیون فوت مکعب (33 تریلیون مترمکعب) تخمین زده است؛ حجم ذخایر گازی ایران در قیاس با آمریکا بیش از سه برابر است و ایران از این نظر پس از روسیه در جایگاه دوم جهان قرار دارد. از طرفی ایران پس از اجرای برجام در ژانویه 2016 (دی‌ماه 1394) تولید نفت خود را به 3.8 میلیون بشکه در روز افزایش داده و قصد دارد ظرف 5 سال آینده تولیدش را به 4.7 میلیون بشکه در روز برساند.
ترامپ اکنون با عدم تأیید پایبندی ایران به برجام، توپ را به زمین کنگره انداخته است و کنگره آمریکا در 60 روز آینده در مورد رویکرد آتی این کشور به برجام تصمیم‌گیری خواهد کرد. واکنش عادی و دور از هیجان بازار نفت به سخنان ترامپ حکایت از این دارد که سرمایه‌گذاران برخلاف برخی از رسانه‌ها همچنان به حفظ برجام امیدوارند.