اقتصاد غیرنفتی در سهماهه اول سال، رشد 7 درصدی را تجربه کرد، اما صنعتکاران ایرانی از رکود در حوزه کاری خود میگویند. ابوالفضل روغنیگلپایگانی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، درباره این پارادوکس توضیح میدهد.
او در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران تصریح میکند: «صنعت ایران مدتهاست که دوران رکود خود را میگذراند و باوجود اینکه نرخ رشد اقتصاد غیرنفتی مثبت بوده، هنوز تحرکی در بازار و در صنعت کوچک و متوسط ایجاد نشده است.» گفتهای که محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت با آن مخالف است.
روغنیگلپایگانی معتقد است: «اگرچه آمارهای تازه با نمایان شدن نشانههای واقعی رشد، خروج صنایع از رکود را نشان میدهد اما در عمل بنگاهها با مشکلات دیگری مواجهه هستند.»
او یکی از این مشکلات را در کنار رکود، ریزش نیروهای انسانی میخواند و تصریح میکند: «اگر این بنگاهها با رشد مواجه بودند باید با تمام ظرفیت خود کار میکردند و درعینحال نرخ بیکاری باید رو به کاهش میرفت ولی در عمل اینگونه نیست.»
رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران به تلاش دولت یازدهم و دوازدهم برای کمک به صنعت اشاره میکند: «دولت سال قبل پرداخت ۱۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بنگاههای کوچک و متوسط را تصویب کرد و امسال هم برای پرداخت مبالغ دیگری تصمیمگیری شده است. اگرچه این تصمیم برای کمک به صنعت بود اما به نظر تولیدکنندگان این تسهیلات بهطور کامل پرداختنشده است.»
او ادامه میدهد: «بخشی از این تسهیلات بابت استمهال بدهیهای گذشته تولیدکنندگان به سیستم بانکی برگردانده شده است. یا بنگاههایی که تسهیلات مذکور را دریافت کردهاند، تأثیر مشهودی در بهبود وضعیت تولید و خروج این بنگاهها از بنبست نداشتهاند؛ چراکه مشکلات فضای کسبوکار کشور بهمراتب پیچیدهتر از آن است که تسهیلات مذکور بتواند زمینه رونق تولید را فراهم کند.»
او معتقد است: «رکود مطلق حاکم بر بازار اصلیترین مشکل تولیدکنندگان داخلی است و اگر خواستار بازگشت رونق به کسبوکار این بنگاهها هستیم باید تقاضای مؤثر در بازار را تحریک کرده و تنگناهای صادرات کالاهای داخلی را مرتفع کنیم.»
به گفته رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران، بنگاهها با موانع متعددی سروکار دارند که شاید ارتباط چندانی به این دولت نداشته و ریشهای چندین ساله داشته باشد؛ موانعی مانند نحوه تعامل نظام بانکی با تولید، تنگناهای قانون کار، تأمین اجتماعی، بیمه، مالیات، قوانین و مقررات واردات، بهرهوری و نرخ ارز.
به گفته روغنی گلپایگانی درزمینهٔ جذب سرمایهگذاری نیز به دلیل تغییر پیدرپی قوانین کسبوکار و چالشهای سیاسی هنوز قادر به اطمینانبخشی لازم به متقاضیان سرمایهگذاری در فضای کسبوکار کشور نبودهایم و هنوز اقدام چشمگیری که ریسک سرمایهگذاری در بخش تولید را کاهش دهد، توسط دستگاههای ذیربط صورت نگرفته است و تا زمانی که این تنگناها مرتفع نشود نمیتوان انتظار رونق تولید در بنگاههای صنعتی حتی با پرداخت تسهیلات ارزانقیمت را داشت.
او میگوید: «من معتقدم سالهاست که بنگاههای کوچک و متوسط در ایران به فراموشی سپردهشده است. بیش از 85 درصد این واحدها یا تعطیلشدهاند یا زیر 50 درصد ظرفیت تولید میکنند.»
او راهکار خروج صنعت از رکود را علاوه بر بهبود محیط کسبوکار و تحریک تقاضا، تشکیل SME بانک میداند: ««تشکیل SME بانکها، تأسیس شرکتهای بزرگ تأمین مواد اولیه صادرت و درنهایت تجمیع این واحدها در خوشههای بزرگ صنعتی. بانکهای بیشتر به واحدهای صنعتی بزرگ اعتماد میکنند تا واحدهای کوچک و متوسط؛ اگر این واحدها بانکی مستقل داشته باشند که از آنها حمایت کند، بهتر میتوانند مشکلات مالی خود را برطرف کنند.»
او ادامه میدهد: «در همه جای دنیا بنگاه بزرگ کارفرما و بنگاه کوچک پیمانکار هستند. ما هم باید به این ظرفیت توجه داشته باشیم. در آن صورت است که میتوانیم بگوییم رشد اقتصاد غیرنفتی به معنی خروج همه صنایع از رکود است.»
او تأکید میکند: «رشد مثبت در صنایع کوچک و متوسط اتفاق نیفتاده است بلکه در حوزه صنایع مادر و صنایع وابسته به نفت رخداده است؛ برای همین من معتقدم صنایع کوچک سهمی از نرخ رشد مثبت ندارند یا سهم کمتری دارند.»