ایران و روسیه در منطقه خاورمیانه، منافع مشترک استراتژیک زیادی دارند. منافع استراتژیک این دو کشور حول محور سیاست میچرخد و سیاست به منافع اقتصادی نیز ختم میشود و در دل منافع اقتصادی حوزه نفت و انرژی نقش پررنگی دارد. از جهات مختلف، ایران میتواند با روسیه در زمینه قراردادهای نفتی قرابت ویژهای داشته باشد. کشور روسیه دارای ذخایر بزرگ نفت و گاز است و نیز در زمینه فناوری از جایگاه خوبی برخوردار است. در برخی از صنایع، روسیه نمیتواند با برخی از کشورهای اروپایی رقابت کند، اما این کشور در زمینه نفت و گاز حرفی برای گفتن دارد.
برای مثال شرکت گازپروم، شرکت لوک اویل و سایر شرکتهای روسیه جزو شرکتهای بزرگ در زمینه انرژی هستند. در تنظیم قیمت بازار جهانی نفت، روسیه بهعنوان یکی از تولیدکنندگان غیر اوپک نقش بسیار مؤثری در تعیین قیمت نفت دارد. ایران در بسیاری از اهداف باور مشترکی را با روسیه در خاورمیانه دارد. در زمینه نفت و گاز، روسیه نسبت به شرکت در پروژههای نفت و گاز ایران علاقه نشان میدهد و ایران نیز از نظر جغرافیایی موقعیت خوبی در این راستا دارد.
نزدیک شدن ایران به روسیه و انجام قراردادهای درازمدت تأثیرات مثبتی برای ایران دارد. چنانچه آمریکا و برخی از کشورهایی که همپیمان آمریکا هستند بخواهند حرکتی بر مبنای پیمانشکنی در قراردادها انجام دهند و به سمت تحریم صنعت نفت بروند، روسیه میتواند مدافع خوبی برای ایران باشد.
عقل حکم میکند ایران تمام روابط نفتی و قراردادهای خود را تنها با یک کشور انجام ندهد و اگر سایر شرکتها عقب کشیدند، روسیه میتواند حضور خود را در این زمینه پررنگتر کند. در حال حاضر با انعقاد چند تفاهمنامه نفتی بین ایران و روسیه در زمینه نفت و گاز سیاست خوبی در حال شکلگیری است.
ایران و روسیه در زمینه انرژی اتمی نیز ارتباطات خوبی دارند. برای نمونه روسیه نیروگاه هزار مگاواتی بوشهر را به پایان رساند و به تعهدات خود در این زمینه عمل کرد. در این راستا دو نیروگاه هزار مگاواتی دیگر در روزهای اخیر کلنگ خورد و علاوه بر انرژی اتمی در زمینه نفت و گاز نیز ایران میتواند بهخوبی با روسیه همکاریهای لازم را داشته باشد.
در راستای انتقال گاز ایران به سمت چین یا در زمینه ایجاد شرکتهای مشترک ایران و روسیه این دو کشور میتوانند بهخوبی عمل کنند، چراکه عمدهترین تولیدکننده گاز در منطقه، کشورهای ایران و روسیه و قطر هستند. این سه کشور با هماهنگی یکدیگر میتوانند تعیینکننده قیمت جهانی گاز باشند.
در سالهای آتی چیزی نزدیک به 1000میلیون مترمکعب تولید گاز در ایران وجود دارد. انجام قراردادهای درازمدت دوکشور میتواند در زمینه قیمتگذاری گاز اثرگذار باشند و از نظر اقتصادی این مسئله برای ایران بسیار مهم است. در حال حاضر با اجرای برجام و انعقاد قرارداد ایران و توتال تابوی تحریمها شکسته شده است. روسیه نیز با امضای تفاهمنامههای اخیر اثبات کرد ایران در بازارهای جهانی در زمینه انرژی نقشی مؤثر دارد و نمیتوان آن را نادیده گرفت.